Για πρώτη φορά από την έναρξη της κρίσης, η νέα έρευνα της διαΝΕΟσις, εξηγεί με πολύ απλά λόγια τι είναι το κάθε ένα από τα 140 προαπαιτούμενα της δεύτερης αξιολόγησης του Ιουνίου 2017. Τι είδους μέτρα περιέχει ένα μνημόνιο; Τι ακριβώς πρέπει να κάνει μια ελληνική κυβέρνηση για να «περάσει» μια αξιολόγηση; Πιθανότατα δεν είναι ακριβώς αυτά που φαντάζεστε.
Η έρευνα παρουσιάζεται έως τις 12.00, στην εκπομπή «Αθήνα Σήμερα». Στο στούντιο του Αθήνα 9.84, μαζί με την Νόνη Καραγιάννη, βρίσκονται ο Θοδωρής Γεωργακόπουλος, διευθυντής Περιεχομένου και ο Κυριάκος Πιερρακάκης, διευθυντής Ερευνών της διαΝΕΟσις, ενώ θα παρέμβουν ο Γκίκας Χαρδούβελης, πρώην υπουργός Οικονομικών και Καθηγητής Χρηματοοικονομικής και Τραπεζικής διοικητικής στο Πανεπιστήμιο Πειραιά, ο Πάνος Τσακλόγλου, Καθηγητής στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και πρώην πρόεδρος του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων και ο Φίλιππος Σαχινίδης πρώην υπουργός Οικονομικών, μέλος ΚΙΔΗΣΟ.
Το «μνημόνιο» είναι ένα κυρίαρχο στοιχείο του δημόσιου διαλόγου εδώ και οκτώ χρόνια, πολυσυζητημένο, εκτενώς αναλυμένο αλλά ακόμα, από ό,τι φαίνεται, πρακτικά άγνωστο. Ξέρουμε σε γενικές γραμμές περί τίνος πρόκειται, αλλά γνωρίζουμε ελάχιστα για το τι περιλαμβάνει.
Η απόδοση σε απλή κατανοητή γλώσσα των μνημονίου και των μέτρων που περιλαμβάνει είναι κάτι που για λόγους διαφάνειας και για την πληρότητα του δημόσιου διαλόγου θεωρητικά θα έπρεπε να έχει εμφανιστεί από την πρώτη στιγμή που η χώρα μας υπέγραψε μια τέτοια συμφωνία, αλλά και σε όλες τις αξιολογήσεις και για όλες τις λίστες προαπαιτούμενων που έχουν προκύψει τα τελευταία χρόνια, μα μέχρι τώρα δεν έχει γίνει.
Για πρώτη φορά από την έναρξη της κρίσης, η ΔιαΝΕΟσις, λαμβάνοντας υπόψη τη 2η αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας και τα προαπαιτούμενα που περιελάμβανε, εξηγεί σήμερα με πολύ απλά λόγια τι είναι το κάθε ένα από αυτά. Πιθανότατα δεν είναι ακριβώς αυτά που φαντάζεστε!
Η ανάλυση αφορά τα προαπαιτούμενα της 2ης αξιολόγησης της ελληνικής οικονομίας. Για την κατανόηση της έρευνας, υπενθυμίζεται ότι τον Μάιο του 2017 διέρρευσε στα ΜΜΕ μια λίστα με 140 προαπαιτούμενα μέτρα τα οποία, όπως ανέφεραν τα δημοσιεύματα, ήταν απαραίτητο να υλοποιηθούν για να κλείσει η αξιολόγηση του νέου, «συμπληρωματικού» μνημονίου και να καταβληθεί η δεύτερη δόση.
Η λίστα έχει τη μορφή μεμονωμένων σημείων, κάθε ένα από τα οποία είναι μια φράση λίγο-πολύ ακατανόητη για κάποιον που δεν ξέρει ακριβώς περί τίνος πρόκειται.
Όλα αυτά τα ακατανόητα μέτρα, όμως, συνθέτουν τον πυρήνα του μνημονίου που έχει υπογράψει η χώρα μας με τους δανειστές της.
Η ΔιαΝΕΟσις, πήρε τη συγκεκριμένη λίστα και περιγράφει σήμερα, μέσα από τον Αθήνα 9.84 με πολύ απλά λόγια τι είναι το κάθε ένα από τα 140 προαπαιτούμενα μέτρα εκείνης της αξιολόγησης. Σκοπός της έρευνας δεν είναι η αξιολόγηση των μέτρων ή η παρακολούθηση την πορείας υλοποίησής τους, αλλά η εκλαΐκευση του περιεχομένου και η κατανόησή του από τους πολίτες.
Σε γενικές γραμμές τα 140 μέτρα χωρίζονται σε τέσσερις μεγάλες κατηγορίες:
1. Δημοσιονομικά μέτρα (συντάξεις, φορολογία, έσοδα και δαπάνες Δημοσίου κ.λπ.).
2. Μέτρα για τον χρηματοπιστωτικό τομέα (κόκκινα δάνεια, προβληματικές επιχειρήσεις, διοίκηση τραπεζών κ.λπ.).
3. Μέτρα για την αγορά εργασίας (συνδικαλιστικά, εργασιακά, απελευθέρωση επαγγελμάτων, επαγγελματική εκπαίδευση).
4. Μέτρα για τις επιχειρήσεις (ιδιωτικοποιήσεις, ρύθμιση αγοράς ενέργειας, αγορές προϊόντων, επενδύσεις).
Μερικά από τα θέματα τα οποία εμφανίζονται στη λίστα είναι γνωστά και πολυσυζητημένα, αν και όχι πάντα με τη σωστή τους διάσταση, ή με όλες τις πτυχές τους επαρκώς αναλυμένες. Για παράδειγμα, έχετε οπωσδήποτε ακούσει για τα δημοσιονομικά μέτρα, τις αλλαγές στη φορολογία, τις περικοπές στις συντάξεις, τη σταδιακή κατάργηση του ΕΚΑΣ και το στόχο του 3,5% για το πρωτογενές πλεόνασμα τα επόμενα χρόνια. Ωστόσο, ίσως να μην είναι γνωστό σε όλους ότι τα λεγόμενα «αντίμετρα» (παροχές πρόνοιας που θα χρηματοδοτηθούν από το 1% του ΑΕΠ που θα εξασφαλιστεί από την περικοπή των συντάξεων) θα εφαρμοστούν μόνο αν επιτευχθεί το πλεόνασμα 3,5%, χωρίς να υπολογίζεται και το 1% που θα εξοικονομηθεί από την περικοπή των συντάξεων σε αυτό το 3,5%. Αυτό σημαίνει ότι, πρακτικά τα μέτρα του μνημονίου θα πρέπει να αποδώσουν τουλάχιστον 4,5% (3,5% πλεόνασμα + 1% από τις συντάξεις) του ΑΕΠ το 2019, ώστε να μπορούν να εφαρμοστούν τα αντίμετρα που περιγράφονται στο σημείο #7 (επίδομα τέκνων, σχολικά γεύματα κ.λπ.). Στην περίπτωση που τα υπόλοιπα μέτρα δεν αποδώσουν αρκετά ώστε να εξασφαλιστεί το πλεόνασμα, τότε η περικοπή των συντάξεων θα εφαρμοστεί χωρίς αντίμετρα.
Μ’ αυτά, όμως, φτάνουμε μόνο μέχρι το #7 της λίστας. Τα επόμενα 133 σημεία αφορούν άλλα θέματα, τα περισσότερα εκ των οποίων έχουν απασχολήσει ελάχιστα ή καθόλου τον δημόσιο διάλογο.
Έχετε, ας πούμε, ακούσει για την ΑΑΔΕ; Είναι μια νέα ανεξάρτητη αρχή που λειτουργεί ήδη και έχει αναλάβει την υποχρέωση της είσπραξης των φόρων. Καθώς είναι ανεξάρτητη, δεν την ελέγχει κανένα υπουργείο -κάτι που μέχρι τώρα δεν συνέβαινε με τους φοροεισπρακτικούς μηχανισμούς του κράτους. Το μνημόνιο ορίζει ακριβώς πώς θα λειτουργεί, με ποιο τρόπο θα διοικείται, ποιοι θα είναι οι βασικοί της στόχοι, από πού θα χρηματοδοτείται και ποιες βασικές δράσεις θα υλοποιήσει τα επόμενα τρία χρόνια. Για παράδειγμα, ορίζεται η θέση ενός διεθνούς εμπειρογνώμονα που βοηθά το ΔΣ της ΑΑΔΕ σε θέματα διεθνών πρακτικών (έχει προσληφθεί ήδη). Όλα αυτά περιγράφονται στα σημεία #13 ως #20 της λίστας, και πολλά από αυτά έχουν υλοποιηθεί σε αρκετά μεγάλο βαθμό.
Σε άλλα σημεία, τα προαπαιτούμενα ζητούν ακριβές χρονοδιάγραμμα για την επαρκή στελέχωση των Κινητών Ομάδων Ελέγχου που κάνουν δειγματοληπτικούς ελέγχους στα σύνορα και τους οδικούς άξονες της χώρας για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου. Το σημείο #31 προσπαθεί να αντιμετωπίσει το χρόνιο πρόβλημα της καθυστέρησης των πληρωμών στις εμπορικές συναλλαγές μεταξύ επιχειρήσεων ή μεταξύ δημοσίου και επιχειρήσεων. Στο #45 επιβάλει τη δημιουργία ηλεκτρονικής πλατφόρμας για αποτελεσματικότητα και διαφάνεια στις προμήθειες των νοσοκομείων.
Στη λίστα υπάρχουν και πολυάριθμα μέτρα για θέματα που αφορούν τη λειτουργία του κράτους, από την παιδεία και την υγεία μέχρι τα κόκκινα δάνεια, την αγορά ενέργειας και το κοινωνικό κράτος.
Ίσως να έχετε ακούσει, ας πούμε, ότι η Ελλάδα ήταν η τελευταία χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση που δεν είχε κανένα πρόγραμμα «Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος», δηλαδή μια πολιτική επιδοματικών ενισχύσεων που δεν απευθύνεται σε συγκεκριμένες ομάδες του πληθυσμού (πολύτεκνους, ηλικιωμένους κ.λπ.), αλλά στους φτωχότερους πολίτες.
Η υλοποίησή του περιλήφθηκε στο Μεσοπρόθεσμο του 2012, μια πιλοτική εφαρμογή έτρεξε σε 13 δήμους με μεγάλη καθυστέρηση στα τέλη του 2014, και τελικά το πρόγραμμα άρχισε να υλοποιείται πανελλαδικά μόλις στις αρχές του 2017, με το όνομα «Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης» και με ετήσιο κόστος 760 εκατ. ευρώ. Η υλοποίηση ενός τέτοιου μεγάλου προνοιακού προγράμματος ήταν μνημονιακή υποχρέωση και, όπως φαίνεται από τη λίστα (σημεία #48 έως #51), το μνημόνιο περιγράφει με αναλυτικές λεπτομέρειες ακριβώς το πώς πρέπει να εφαρμοστεί με συγκεκριμένα μέτρα. Υπάρχει ειδικό προαπαιτούμενο για την εκπαίδευση του προσωπικού των δήμων και την επικοινωνία στο κοινό, ας πούμε, για να μαθαίνουν οι δικαιούχοι ότι μπορούν να συμμετάσχουν.
Στον τομέα της παιδείας, επίσης, η αναβάθμιση των επαγγελματικών λυκείων και η διασύνδεσή τους με την αγορά εργασίας είναι ένα διαρκές ζητούμενο για τη χώρα μας εδώ και πολλά χρόνια. Κι αυτό περιλαμβάνεται στη λίστα των προαπαιτούμενων (σημεία #73 και #74). Επιπλέον, το μνημόνιο επιβάλλει ένα τριετές σχέδιο δράσης με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για αλλαγές σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης (#72).
Τα σημεία #53 έως #60 αφορούν το πολύ σημαντικό θέμα των «κόκκινων δανείων», και περιλαμβάνουν πολλά κρίσιμα μέτρα, από την εισαγωγή του εξωδικαστικού συμβιβασμού για ρυθμίσεις οφειλών των επιχειρήσεων και τη ρύθμιση της δευτερογενούς αγοράς των δανείων, μέχρι τη ρύθμιση του επαγγέλματος του «διαχειριστή αφερεγγυότητας» και την εξασφάλιση νομικής προστασίας για στελέχη τραπεζών που υπογράφουν αναδιαρθρώσεις ή ρυθμίσεις χρεών.
Στη λίστα υπάρχουν σημεία που είναι εξαιρετικά περίπλοκα και εξειδικευμένα, όπως η περιγραφή της διαδικασίας των δημοπρασιών με τις οποίες η ΔΕΗ θα πουλά σε άλλες εταιρείες ενέργειας μέρος της παραγωγής της σε πολύ χαμηλή τιμή, ώστε να λειτουργήσει ο ανταγωνισμός στην αγορά (σημεία #96 έως #99). Άλλα σημεία είναι εξαιρετικά λεπτομερή και συγκεκριμένα, όπως η κατασκευή έξι σταθμών διοδίων στην Εγνατία οδό (#117).
Άλλα σημεία είναι ευρείας κλίμακας παρεμβάσεις, όπως αυτό που θεσπίζει κανόνες για τις προδιαγραφές και την εμπορία οικοδομικών υλικών (#75), αυτό που εισάγει ρυθμίσεις για τους κλάδους του ηλεκτρονικού εμπορίου, των φαρμακευτικών προϊόντων, της μεταποίησης και του χονδρεμπορίου (#76), αυτά που εισάγουν τους κανόνες για το πώς θα τιμολογούνται τα μη-συνταγογραφούμενα φάρμακα (#77), για το μέγεθος και το είδος των καταστημάτων που μπορούν να λειτουργούν την Κυριακή (#78), για την απλοποίηση της διαδικασίας αδειοδότησης των επιχειρήσεων (#79), για το πώς πρέπει να κατατίθενται και να αξιολογούνται χωροταξικά σχέδια για μεγάλες επενδύσεις (#89), για την επανεκκίνηση του Κτηματολογίου (#93), για τη χαρτογράφηση των δασών (#92).
Σκεφτείτε ότι μέχρι πρότινος οι μόνοι διαθέσιμοι δασικοί χάρτες που είχε το ελληνικό κράτος ήταν της δεκαετίας του 1940.
Στη λίστα παρελαύνουν αλλεπάλληλα μέτρα για σημαντικά στρατηγικά σχέδια που δεν υπήρχαν και βασικά λειτουργικά διοικητικά θέματα που παρέμεναν άλυτα στη χώρα μας για δεκαετίες. Για παράδειγμα, το μνημόνιο μάς επιβάλλει να φτιάξουμε ένα οργανόγραμμα για όλες τις βαθμίδες τις δημόσιας διοίκησης (σημείο #130) και να ορίσουμε το ότι τα πολιτικά κόμματα πρέπει να απαγορεύεται να χρησιμοποιούν τις μελλοντικές κρατικές επιχορηγήσεις τους ως ενέχυρο για να πάρουν δάνεια (#138).
Υπάρχουν ακόμα και πολύ συγκεκριμένα προαπαιτούμενα για αυτονόητα διαδικαστικά θέματα. Για παράδειγμα, για τις αιτήσεις συνταξιοδότησης που έγιναν στο διάστημα ανάμεσα στην ψήφιση του «νόμου Κατρούγκαλου» και στην εφαρμογή του (οι 7 τελευταίοι μήνες του 2016) υπάρχει προαπαιτούμενο (το σημείο #41) το οποίο επιβάλλει στις ελληνικές αρχές την επεξεργασία τους.
Σημειώνεται, ότι τα περισσότερα από τα προαπαιτούμενα που περιέχονται στη λίστα έχουν υλοποιηθεί, ωστόσο δεν μπορούμε ακόμη να μιλήσουμε για ολοκληρωμένες μεταρρυθμίσεις. Τα «στρατηγικά σχέδια» που συντάχθηκαν ή συντάσσονται θα πρέπει να εξειδικευτούν, να δρομολογηθούν και να υλοποιηθούν. Οι νόμοι και οι υπουργικές αποφάσεις θα πρέπει να εφαρμοστούν. Περισσότερες εξίσου βαθιές τομές σε θέματα που το μνημόνιο εξ αντικειμένου δεν αγγίζει (το χρέος, το φορολογικό σύστημα, διάφορες πτυχές της παιδείας, η δικαιοσύνη, το μεγαλύτερο μέρος του συστήματος υγείας και πολλά ακόμα) είναι απαραίτητες.
Η έρευνα της διαΝΕΟσις πρέπει να επιβληθεί στους 300 της Βουλής να τη διαβάσουν, τόνισε κατά την παρέμβαση του στον Αθήνα 9.84 ο πρώην υπουργός Οικονομικών, Γκίκας Χαρδούβελης. Ο πρώην υπουργός διευκρίνισε ότι “σε εμάς η κρίση ήταν δημοσιονομική, άρα στην καρδιά του κράτους και όχι τραπεζική , όπως στην Ιρλανδία και την Κύπρο». «Οι Ευρωπαίοι ήταν θυμωμένοι και η εντολή ήταν “μειώστε γρήγορα τα ελλείμματα, πολύ αυστηρή δημοσιονομική πολιτική, που είχε όμως ως αποτέλεσμα την ύφεση”, πρόσθεσε ο πρώην υπουργός Οικονομικών, σημειώνοντας ότι “οι Ευρωπαίοι αντέδρασαν πολιτικά και όχι οικονομικά, γι’ αυτό υπήρξε και αυτή η διαφωνία με το ΔΝΤ”.
“Ξεκίνησε από το να φτιάξουμε το κράτος, τα δημοσιονομικά μας. Το πως λειτουργεί να γίνει αξιολόγηση στο δημόσιο, το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα. Ξεκίνησε από αυτό και σιγά σιγά αντιλαμβάνονταν ότι το ελληνικό κράτος έχει τεράστια ελλείμματα που έπρεπε να φτιαχτούν. Και μπήκε ήδη από το δεύτερο μνημόνιο. Αυτό που έκανε η διαΝΕΟσις το έκανε εκείνη την εποχή το γραφείο του πρωθυπουργού με δέκα άτομα και παρακολουθούσε εντατικά τα διάφορα υπουργεία και μάλιστα είχαμε σε ένα excel και φτιάχναμε με κόκκινο και πράσινο και μπλε που βρίσκονται τα διάφορα μέτρα».
«Η λίστα των μέτρων είναι κάτι δυναμικό. Έχουν μπει κάποιοι μεγάλοι στόχοι στους οποίους αρχίζουν και μπαίνουν διάφορες λεπτομέρειες και όλη η διαπραγμάτευση είναι στις λεπτομέρειες. Και τελικά επιτυγχάνονται κάποια πράγματα και συνεχίζεται αυτό. Και οι δύο πλευρές συνδιαμορφώνουν« σημείωσε ο κ. Χαρδούβελης.
«Η συζήτηση τον επόμενο χρόνο θα είναι αν μπαίνουμε σε 4 μνημόνιο ή όχι». Θα μπορούσατε εύκολα να δείτε εφόσον έχετε καταγράψει τα 140 προαπαιτούμενα που βρίσκονται αυτά τα 140 θέματα , πως έχουν μεταλλαχθεί και τί έχει απομείνει να γίνει στο μέλλον. Γιατί αυτό που συμβαίνει συνήθως είναι, τελειώνει μια αξιολόγηση, γίνονται τα πράγματα στο 70% και το υπόλοιπο 30% μπαίνει στην επόμενη αξιολόγηση» διευκρίνισε ο κ. Χαρδούβελης, τονίζοντας ότι τον ίδιο τον ενοχλεί ότι «στο ασφαλιστικό, μετά απο όλο αυτό το κόψιμο των συντάξεων, τελικά δεν έχουμε φτιάξει ένα βιώσιμο ασφαλιστικό σύστημα με τα σωστά κίνητρα, δεν υπάρχει ακόμα ο τρίτος πυλώνας». «Ποιός είναι; Ότι θα πεις στον εργαζόμενο ότι σου παίρνω κάποιες εισφορές, ένα κομμάτι είναι δικό σου και όταν θα έρθει η ώρα να πάρεις σύνταξη θα σε φορολογήσω τότε. Αυτός ο τρίτος πυλώνας υπάρχει σχεδόν σε όλες τις χώρες και δεν έγινε. Με ενοχλεί που οι δανειστές και ιδιαίτερα το ΔΝΤ που το ξέρουν και το καταλαβαίνουν γιατί δεν επέμεναν σε μια σωστή δομή;» κατέληξε ο πρώην υπουργός.
«Έχει παρανοηθεί η έννοια του βγαίνω από τα μνημόνια. Έχει παρανοηθεί με δύο τρόπους. Ο πρώτος είναι ότι έχουμε αναλάβει δεσμεύσεις για χρόνια τα οποία είναι μετά τα μνημόνια, ο δεύτερος είναι ότι έχει δημιουργηθεί η εντύπωση στον κόσμο, ότι τελείωσαν τα μνημόνια και θα γυρίσουμε στις παλιές καλές εποχές, θα αυξάνονται οι συντάξεις θα προσλαμβάνουμε στο δημόσιο» τόνισε, στην παρέμβασή του, ο Πάνος Τσακλόγλου, Καθηγητής στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και πρώην πρόεδρος του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων. «Έτσι και κάνουμε κάποια τέτοια πράγματα, το έλλειμμά μας αμέσως θα αυξηθεί, οι αγορές καραδοκούν, τα επιτόκιά μας θα υψωθούν αμέσως και θα ξαναπάμε σε καινούργιο μνημόνιο» πρόσθεσε.
«Υπάρχουν τρία μεγάλα προβλήματα γιατί δεν γίνονται μεταρρυθμίσεις. Το πρώτο πρόβλημα που έχουν είναι ένα πρόβλημα timing. Δηλαδή γνωρίζουμε ότι για πολλά από αυτά τα πράγματα θα έχουμε το κόστος τώρα και το όφελος θα είναι αρκετά αργότερα. Αποτέλεσμα είναι ότι πολλές κυβερνήσεις αυτό που λένε είναι «Απελθέτω απ’ εμού το ποτήριον τούτο». Το δεύτερο είναι ότι συνήθως όταν γίνεται μία μεταρρύθμιση, αυτοί που ωφελούνται είναι μεγάλα τμήματα του λαού, ίσως και ολόκληρος ο λαός, αλλά ωφελούνται λίγο. Αυτοί αντίθετα οι οποίοι χάνουν, είναι λίγοι, χάνουν πολλά και συνήθως είναι καλά οργανωμένοι και κοντά στην πολιτική εξουσία. Και το τρίτο που είναι πολύ σημαντικό είναι ότι πριν γίνει μία μεταρρύθμιση δεν υπάρχει το αντίπαλο δέος» διευκρίνισε ο κ. Τσακλόγλου, φέροντας ως παράδειγμα την υπόθεση με τις αερομεταφορές. «Σήμερα νομίζω κανένας δε θα έλεγε πάνε να γυρίσουμε στην εποχή της Ολυμπιακής αεροπορίας , αλλά την περίοδο εκείνη δεν υπήρχε το αντίπαλο δέος» δήλωσε χαρακτηριστικά.
Ως τελευταίο πρόβλημα ο κ. Τσακλόγλου ανέφερε ότι «το πολιτικό μας σύστημα έχει θεοποιήσει την έννοια του πολιτικού κόστους και δεν προσπαθεί να εκμεταλλευτεί την έννοια του πολιτικού οφέλους». «Σχεδόν πάντα στη Βουλή μας ήταν ότι “Ψηφίστε τα γιατί θα χρεοκοπήσει η χώρα” όχι ψηφίστε τα για εμάς, για τα παιδιά μας, ότι τα χρειαζόμαστε σαν χώρα» τόνισε.
Οι ποιοτικές αλλαγές σε μεγάλο βαθμό είναι συνάρτηση των υποθέσεων εργασίας που ενσωματώνονταν στο κάθε μνημόνιο. «Στο πρώτο μνημόνιο η προσέγγιση που υπήρχε για το πρόβλημα της Ελλάδας ήταν ότι η χώρα αντιμετωπίζει πρόβλημα ρευστότητας. Επομένως αυτό που χρειαζόταν ήταν να ανακτήσει την αξιοπιστία της και να επιστρέψει στις αγορές. Έτσι δόθηκε μεγάλη έμφαση στην αποκατάσταση της δημοσιονομικής ισορροπίας» σημείωσε στην παρέμβασή του ο Φίλιππος Σαχινίδης πρώην υπουργός Οικονομικών, μέλος ΚΙΔΗΣΟ.
Σύμφωνα με τον κ. Σαχινίδη, το πρώτο πρόγραμμα ήταν πολύ γενικό στις κατευθύνσεις του. «Το δεύτερο μνημόνιο αρχίζει και αποκτά διαφορετικά χαρακτηριστικά. Διότι συμβαδίζει με την μεγάλη έμφαση να προχωρήσουμε στην περικοπή του χρέους. Προχωρά πλέον σε περισσότερη εξειδίκευση
Όταν λοιπόν, μετά το πρώτο πρόγραμμα και το δεύτερο φτάσαμε στο τρίτο μνημόνιο όπου υπάρχει τέτοια εξειδίκευση που αν κάποιος διαβάσει το πρώτο και το τρίτο, βλέπει ότι δεν έχουν καμμία σχέση μεταξύ τους. Το ένα είναι πρόγραμμα με γενικές κατευθύνσεις ενώ το τρίτο περιγράφει αναλυτικά το τι πρέπει να γίνει σε κάθε τομέα της οικονομικής πολιτικής και όχι μόνον» πρόσθεσε.
Newsroom Αθήνα 9.84
