Η ανάθεση της διοργάνωσης του Μουντιάλ του 1978 στην Αργεντινή αποφασίστηκε 12 χρόνια πριν, τον Ιούλιο του 1966, στο 35ο συνέδριο της FIFA που τελέστηκε στο Λονδίνο. Υπό τις ευλογίες της δικτατορίας Βιδέλα, η “αλμπιτσελέστε” επικρατεί του ολοκληρωτικού ποδοσφαίρου της Ολλανδίας, απόντος του Γιόχαν Κρόιφ.
Το Μεξικό είχε προτιμηθεί από την Αργεντινή για τη διοργάνωση του 1970, αφού λόγω των Ολυμπιακών Αγώνων δύο χρόνια νωρίτερα είχε να επιδείξει καινούργια στάδια. Το 1978 όμως, ήρθε η σειρά της Αργεντινής, σε ένα τουρνουά που συνδέθηκε άρρηκτα με την δικτατορία του Χόρχε Βιδέλα, η οποία είχε αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας δύο χρόνια νωρίτερα και χρησιμοποίησε το Μουντιάλ ως πρωταγωνιστικό μέσο προπαγάνδας.
Το πραξικόπημα του 1976
Στο τέλος του 1975, ανώτατοι στρατιωτικοί της Αργεντινής ήρθαν σε επαφή με Αμερικανούς αξιωματούχους της CIA, ενημερώνοντάς τους για την πρόθεσή τους να αναλάβουν την εξουσία με πραξικόπημα, το οποίο εκδηλώθηκε τελικά στις 24 Μαρτίου του 1976, όταν και ανατράπηκε η Εβίτα Περόν. Την εξουσία ανέλαβε τριμελής στρατιωτική επιτροπή, αποτελούμενη από τον στρατηγό Χόρχε Βιδέλα, τον ναύαρχο Εμίλιο Μασέρα και τον πτέραρχο Ορλάντο Αγόστι.
Οι στρατιωτικοί ονόμασαν την χούντα τους “Proceso de Reorganización Nacional”, δηλαδή Πορεία της Εθνικής Αναδιοργάνωσης και ξεκίνησαν το έργο τους: συλλήψεις, βασανιστήρια, δολοφονίες, τρομοκρατία. Εκατοντάδες νέοι, εργάτες και φοιτητές εξαφανίζονταν κάθε μέρα στις πόλεις της Αργεντινής.
Ο φόβος κυκλοφορούσε στους δρόμους του Μπουένος Άιρες και όλες οι οικογένειες έτρεμαν στον ήχο του τηλεφώνου ή στο χτύπημα της πόρτας. Ολόκληρη η χώρα υπέφερε κάτω από τις εγκληματικές πρακτικές της δικτατορίας και σιγά-σιγά άρχισαν να ακούγονται οι πρώτες φωνές από τα ευρωπαϊκά κυρίως κράτη: πώς ήταν δυνατόν η Αργεντινή να διοργανώσει μια παγκόσμια γιορτή;
Η άρνηση του Μπράιτνερ και οι απειλές στον Κρόιφ
Από το εξωτερικό, μόνο ένας ποδοσφαιριστής αρνήθηκε να ταξιδέψει με την Εθνική του, εκφράζοντας με αυτόν τον τρόπο την αλληλεγγύη του στον λαό της Αργεντινής. Ο Πάουλ Μπράιτνερ, παγκόσμιος πρωταθλητής 4 χρόνια πριν στο Μουντιάλ της πατρίδας του και γνωστός για τις αριστερές του πεποιθήσεις και την μαοϊκή του ιδεολογία.
Είναι πολλοί αυτοί που συνδέουν την απουσία του Γιόχαν Κρόιφ από την Εθνική Ολλανδίας το 1978, με την χούντα του Βιδέλα, όμως αυτό είναι κάτι που δεν ισχύει. Ο ίδιος ο Κρόιφ, σε δηλώσεις του το 2008 στο Radio Catalunya, αποκάλυψε πως ο λόγος για τον οποίο δεν ακολούθησε τελικά την αποστολή, ήταν μια υπόθεση επίθεσης στο σπίτι του από αγνώστους, με θύμα τον ίδιο λίγο πριν το Μουντιάλ, η οποία τον έκανε να προτιμήσει την παραμονή του στη Βαρκελώνη, έτσι ώστε να βρίσκεται κοντά στην οικογένειά του, η οποία επί 4 μήνες προστατευόταν από την αστυνομία.
Η Αργεντινή στο Μουντιάλ
Η Αργεντινή παρουσιάστηκε στο Μουντιάλ με μια εκπληκτική ομάδα, χωρίς όμως να θεωρείται φαβορί. Η πίεση που έπεφτε πάνω στην ομάδα ήταν τεράστια. Η χούντα φρόντιζε να το καταστήσει σαφές σε κάθε ευκαιρία και με κάθε τρόπο. Ο Μενότι είχε στα χέρια του την πιο χαρισματική γενιά παικτών που είχε βγάλει ποτέ η χώρα.
Ο Μάριο Κέμπες, ο Ντανιέλ Πασαρέλα, ο Οσβάλντο Αρντίλες, ο Φιγιόλ, ο Μπερτόνι, ο Χούσεμαν, ο Ολγκίν, ο Ταραντίνι και ο Βίγια ήταν τα μεγάλα ονόματα της Εθνικής ομάδας, η οποία, στον όμιλο της έκανε μια φυσιολογική πορεία.
Στη συνέχεια, οι 8 ομάδες που είχαν πάρει την πρόκριση από την πρώτη φάση, σχημάτισαν δυο ομίλους των τεσσάρων. Οι δυο ομάδες που θα τερμάτιζαν πρώτες, θα έπαιρναν το εισιτήριο για τον μεγάλο τελικό. Στη δεύτερη αγωνιστική, το ντέρμπι μεταξύ Βραζιλίας και Αργεντινής έληξε ισόπαλο 0-0, με τις δύο ομάδες να είναι ισόβαθμες στον όμιλο.
Το…βρώμικο παιχνίδι με το Περού
Στον πρώτο αγώνα της τελευταίας αγωνιστικής της δεύτερης φάσης, η Βραζιλία κέρδισε 3-1 την Πολωνία και έφτασε τους 5 βαθμούς με 6-1 τέρματα. Αυτό σήμαινε ότι η Αργεντινή, για να προκριθεί στον τελικό, θα έπρεπε να νικήσει το Περού με διαφορά τεσσάρων γκολ. Πάρα πολλά έχουν ακουστεί για εκείνο το παιχνίδι και με το πέρασμα των χρόνων έχει περάσει στη σφαίρα του μύθου, ως ένα 100% στημένο ματς, ως η μεγαλύτερη αγωνιστική σκιά στο Μουντιάλ του 1978.
Το 6-0 με το Περού
Η Αργεντινή γνωρίζοντας ήδη το σκορ με το οποίο θα έπρεπε να κερδίσει, μπήκε στο γήπεδο του Ροσάριο αποφασισμένη να πετύχει όσα περισσότερα γκολ μπορούσε, για να φτάσει στον στόχο της. Οι παίκτες της ήταν σαφέστατα ανώτερη ομάδα από την αντίπαλό της.
Πριν τον αγώνα, ο Βιδέλα, συνοδευόμενος από τον Χένρι Κίσινγκερ, “επισκέφθηκε” τα αποδυτήρια του Περού, για να…χαιρετήσει, όπως υποστήριξε μετά στον Τύπο, τους παίκτες και τους προπονητές. Αυτό όμως για το οποίο είχαν μιλήσει αρκετοί Περουβιανοί παίκτες, ήταν η αίσθηση ότι κάποιοι συμπαίκτες τους είχαν περίεργη συμπεριφορά μέσα στο γήπεδο, αφήνοντας σαφείς αιχμές για στημένο παιχνίδι.
Όπως ήταν αναμενόμενο, οι περισσότερες υποψίες έπεσαν πάνω στον τερματοφύλακα της Εθνικής Περού, Ραμόν Κιρόγα, ο οποίος ήταν Αργεντίνος που είχε πάρει την περουβιανή υπηκοότητα. Το παιχνίδι έληξε 6-0 υπέρ της Αργεντινής.
Ο τελικός με τους “Ιπτάμενους Ολλανδούς
Έφτασε λοιπόν η πιο μεγάλη στιγμή τόσο για τη διοργάνωση, όσο και για την χούντα. Αντίπαλος ήταν η φιναλίστ και του προηγούμενου παγκοσμίου Κυπέλλου, Ολλανδία, με παρόντα όλα τα αστέρια της, εκτός του Κρόιφ.
Ο τελικός διεξήχθη στις 25 Ιουνίου στο “Μονουμεντάλ”, μπροστά σε 72.000 θεατές που είχαν κατακλύσει το γήπεδο της Ρίβερ Πλέιτ. Ο Ερνστ Χάπελ παρέταξε την ομάδα του με κυριότερα ονόματα αυτά των Ρένζενμπρικ, Νέεσκενς, Ρεπ, Κρολ, Χάαν και τους Ρενέ και Βίλι Φαν Ντε Κέρκοφ. Από την άλλη μεριά, η Αργεντινή μπήκε στον αγωνιστικό χώρο αποφασισμένη να κατακτήσει το τρόπαιο.
Ο τελικός
Οι γηπεδούχοι έπαιξαν με τα νεύρα των Ολλανδών, ζητώντας από τον διαιτητή να ελέγξει τον νάρθηκα που φορούσε στον τραυματισμένο καρπό του ο Ρενέ Φαν Ντε Κέρκοφ. Το παιχνίδι ξεκίνησε και ο Κέμπες έδωσε το προβάδισμα στην ομάδα του προς το τέλος του πρώτου ημιχρόνου. Οι Ολλανδοί ισοφάρισαν στο 82′ με την κεφαλιά του Νανίνγκα και έφτασαν πολύ κοντά στη νίκη, αλλά η προβολή του Ρένζενμπρικ στο πρώτο λεπτό των καθυστερήσεων σταμάτησε στο δοκάρι.
Το παιχνίδι οδηγήθηκε στην παράταση και εκεί ο Μάριο Κέμπες έδωσε ξανά προβάδισμα στην Αργεντινή, μετά από εξαιρετική ατομική προσπάθεια. Ο θρίαμβος ολοκληρώθηκε με ένα τρίτο γκολ, αυτή τη φορά από τον Μπερτόνι. Μόλις ο Ιταλός διαιτητής Γκονέλα σφύριξε τη λήξη, το “Μονουμεντάλ” αλλά και ολόκληρη η Αργεντινή έζησαν στιγμές έκστασης με το απόλυτο ντελίριο να επικρατεί σε κάθε γωνιά της χώρας. Οι Ολλανδοί αρνήθηκαν να παραστούν στην απονομή και ο ευτυχισμένος Βιδέλα παρέδωσε το τρόπαιο στον Πασαρέλα.
Απόστολος Βαξεβανέλλης
