Ο Πολωνός σκηνοθέτης Κριστόφ Βαρλικόφσκι «πέρασε» από το Φεστιβάλ Αθηνών με την παράσταση We Are Leaving
«Όταν συνειδητοποίησα ότι δεν μπορώ να αλλάξω το σύστημα, άρχισα να αγωνίζομαι να μην με αλλάξει αυτό». Η φράση αυτή του Χρόνη Μίσσιου ειπωμένη σε μια διαφορετική ιστορική συγκυρία, μοιάζει ολότελα ταιριαστή με τη δυστυχία των ηρώων της παράστασης We Are Leaving. Μια παράσταση που προήλθε από Ισραηλινή πένα και Πολωνικό πνεύμα, αλλά μοιάζει τόσο μα τόσο ελληνική. Βασισμένος στο θεατρικό έργο The Suitcase Packers (Αυτοί που φτιάχνουν τις βαλίτσες) του Ισραηλινού θεατρικού συγγραφέα Χανόχ Λεβίν, ο Πολωνός σκηνοθέτης Κριστόφ Βαρλικόφσκι φτιάχνει μια παράσταση καμωμένη για την πολωνική κοινωνία.
Όμως τα διλήμματα που βασανίζουν τους ήρωες του μοιάζουν να είναι βγαλμένα από την ελληνική πραγματικότητα. Μια συνεχής αμφιταλάντευση σε θέματα όπως η ελευθερία, η δημοκρατία, ο αυτοπροσδιορισμός, η τιμή στους νεκρούς και ζωντανούς, η σεξουαλική ταυτότητα, η φυγή για μια καλύτερη ζωή, ο θάνατος. Και αν ο καθένας από αυτούς δεν μπορεί να αλλάξει τον κόσμο, αναζητεί τελικά τον τρόπο να μην χάσει τον εαυτό του μέσα στον κόσμο αυτό. Άλλοι τα καταφερνουν και άλλοι όχι.
Ο φαύλος κύκλος της φθοράς
Αν και δεν υπάρχουν κεντρικοί χαρακτήρες, οι νεαροί ήρωες ξεχωρίζουν γιατί είναι αυτοί που πραγματικά βασανίζονται από την επιθυμία τους για μια καλύτερη ζωή, που δεν έχουν συμβιβαστεί. Που συνεχώς σχεδιάζουν να φύγουν. Αντίθετα οι μαμαδες των ηρώων έχουν δεχτεί τη μοίρα τους. Αν και είναι δυστυχισμένες με την παρούσα κατάσταση, δεν αντιδρούν, αποδέχονται την κατάσταση, και προσπαθούν να την επιβάλουν ξανα και ξανά, στον φαύλο κύκλο της φθοράς. Το δίπολο αυτό, μάνας-παιδιού είναι συνεχώς κεντρικό δραματουργικά, σαν ένα σύμβολο του παρελθόντος και παρόντος, του καλου και του κακού, της αγάπης και του μίσους. Το γιν και γιανγκ ανομολόγητων παθών. Αλληλοεξαρτημένοι, αλληλοσυμπληρούμενοι αλλά εντέλει παντελώς αντίθετοι.
Γιατί όλοι θα πεθάνουμε μια μέρα
Και κάθε φορά ο φαύλος κύκλος της φθοράς κόβεται τραγικά. Με τον θάνατο. Ο Βαρλικόφσκι είναι ο μαέστρος ενός καλοκουρδισμένου και συνεπούς θιάσου, που κινείται με άνεση στο συνεχώς μεταβαλλόμενο σκηνικό. Ακούραστα οι εικοσιδύο ηθοποίοί πεθαίνουν ο ένας μετά τον άλλο στις τρεισήμισι ώρες της παράστασης-ομολογουμένως πολλές και κουραστικές, για να μείνει εντέλει μόνο η απόλαυση από ένα ξυλάκι παγωτό. Τους παρακολουθούμε σιγά σιγά να χάνονται, μέχρι που δεν μένει κανείς. Με πρόθεση ή χωρίς, κερδίζοντας ο καθένας την αθανασία του.
Γιατί όλοι θα πεθάνουμε μια μέρα. Καλοί και κακοί. Πρόστυχοι και ηθικοί. Και ο θάνατος είναι για όλους ο ίδιος. Και αν είναι να πεθάνουμε «ας είναι τουλάχιστον η τηλεόραση καλή» θα ξεσπάσει η 20χρονη ηρωίδα που μεταναστεύει στο Λονδίνο. Και την ύστατη στιγμή είτε νέοι είτε γέροι θα αναζητήσουμε τη μαμά μας.
Βάσια Μπακετέα
