O πλανήτης μας διατρέχει κίνδυνο να εισέλθει σε μια φάση συνθηκών «θερμοκηπίου», με τον μέσο όρο των θερμοκρασιών παγκοσμίως να είναι 4 ως 5 βαθμούς Κελσίου υψηλότερος , παρά τα σχέδια για μείωση των εκπομπών αερίων και τις προοπτικές που χαράχθηκαν στη συμφωνία του Παρισιού.
Η προειδοποίηση προέρχεται από μια πρόσφατη επιστημονική μελέτη που δόθηκε στη δημοσιότητα χθές εν μέσω του μεγάλου κύματος καύσωνα το οποία σαρώνει την Ευρώπη. Επίκεντρο της δημοσιότητας ,τις τελευταίες ημέρες είναι η Ιβηρική καθώς στην Πορτογαλία ο υδράργυρος έφθασε στους 46 βαθμούς Κελσίου ενώ τρεις άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από θερμοπληξία στην Ισπανία. Στην δε Γαλλία για προληπτικούς λόγους διεκόπη η λειτουργία τριών πυρηνικών αντιδραστήρων.
Σε μία άλλη άκρη της Γης , στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ , δύο μέτωπα ενώθηκαν και σχηματίστηκε η μεγαλύτερη πυρκαγιά στην ιστορία της Πολιτείας. Ήδη μετατρέψει σε αποκαΐδια 1.148.500 στρέμματα εδάφους, μια επιφάνεια που πλησιάζει τις διαστάσεις ολόκληρης της αχανούς πόλης του Λος Άντζελες.
Οι επιστήμονες παρά τις προβλέψεις που έχει η Συμφωνία του Παρισιού, δεν θεωρούν σαφές και βέβαιο, εάν το κλίμα της γης μπορεί να παραμείνει σταθερό και ασφαλές 2 βαθμούς Κελσίου πάνω από τα επίπεδα της προβιομηχανικής εποχής.
Σύμφωνα με την μελέτη ακόμη και σε περίπτωση που ο κόσμος περιορίσει (ή σταματήσει) τις εκπομπές αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, δεν αποκλείεται η υπερθέρμανση του πλανήτη.
Σήμερα, ο παγκόσμιος μέσος όρος της θερμοκρασίας υπολογίζεται ότι ξεπερνά κατά 1 βαθμό Κελσίου το επίπεδο της προβιομηχανικής εποχής κι ανεβαίνει με ρυθμό 0,17° Κελσίου ανά δεκαετία.
Επιστήμονες ινστιτούτων και πανεπιστημίων της Στοκχόλμης, της Κοπεγχάγης, του Πότσδαμ αλλά και του Εθνικού Πανεπιστημίου της Αυστραλίας θεωρούν πως είναι πολύ πιθανό, αν ξεπεραστεί ένα κρίσιμο όριο, να υπάρξουν αλυσιδωτές αντιδράσεις και διεργασίες που θα οδηγήσουν σε βίαιες αλλαγές του κλίματος της Γης.
Θερμοκρασίες ρεκόρ
Το κύμα καύσωνα στην Ιβηρική δεν είναι το μοναδικό σημείο που προβληματίζει τον επιστημονικό κόσμο. Στην άλλη άκρη της Ευρώπης, στη Σουηδία, η χώρα πέρασε τον θερμότερο Ιούλιο εδώ και περισσότερα από 250 χρόνια, με ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες –γύρω στους 30 βαθμούς Κελσίου. Συγχρόνως σημειώθηκαν μεγάλες πυρκαγιές, ακόμη και μέσα στον Αρκτικό Κύκλο.
Στην Σουηδία, προκλήθηκε και μια γεωγραφική αλλαγή: η χώρα έχασε την ψηλότερη κορυφή της, που ήταν στην πραγματικότητα ένας παγετώνας, τη νότια κορυφή του όρους Κεμπνεκάισε, στην Αρκτική. Η κορυφή αυτή έχανε στη διάρκεια του Ιουλίου 14 εκατοστά την ημέρα.
Προβληματισμό δημιουργούν οι θερμοκρασίες και σε άλλες χώρες: 32 βαθμοί Κελσίου στο Λονδίνο, 35 στην Ολλανδία, η οποία αντιμετωπίζει πολλά φαινόμενα λειψυδρίας, 34 στο γειτονικό Βέλγιο, κατεγράφησαν τις προηγούμενες ημέρες.
Λονδίνο. Σε αναζήτηση δροσιάς, δίπλα από τις όχθες του Τάμεση.
Στην Ελβετία, οι ορεινοί σιδηρόδρομοι είναι υπερπλήρεις, καθώς κάτοικοι των πόλεων προσπαθουν να βρουν δροσιά στις Άλπεις. Οι αρχές που είναι αρμόδιες για την αλιεία στο καντόνι της Ζυρίχης προσπαθούν να διασώσουν τα ψάρια στους ποταμούς και τις λίμνες από την ασφυξία, καθώς η στάθμη των υδάτων χαμηλώνει και τα επίπεδα του οξυγόνου μειώνονται.
Γερμανία-Ντουισμπουργκ. Εμπορικά πλοία εγκαταλείπουν το λιμάνι καθώς χαμηλώνει επικίνδυνα η στάθμη υδάτων των ποταμών.
Αλυσίδα επιπτώσεων
Η αύξηση της θερμοκρασίας είναι ένας καθοριστικός κρίκος σε μια αλυσίδα επιπτώσεων όπως σημειώνει και η εν λόγω μελέτη: τήξη των στρωμάτων μόνιμου πάγου, απώλεια των υδριτών μεθανίου από τους βυθούς των ωκεανών, χαμηλότερη απορρόφηση διοξειδίου του άνθρακα από τη γη και τους ωκεανούς, η απώλεια μεγάλων στρωμάτων πάγου στην Αρκτική και στην Ανταρκτική.
Όλα αυτά μπορεί να αρχίσουν να ανατρέπονται σαν «σειρά από ντόμινο», προειδοποιεί ο Γιόχαν Ρόκστρεμ, ένας από τους συγγραφείς της μελέτης που δημοσιεύεται στα Πρακτικά της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών (PNAS) και εκτελεστικός διευθυντής του Κέντρου της Στοκχόλμης για την Ανθεκτικότητα.
«Μπορεί να είναι πολύ δύσκολο, ή αδύνατο, να σταματήσουμε όλα τα ντόμινο πριν ανατραπούν. Ολόκληρα τμήματα της Γης μπορεί να ερημοποιηθούν, να γίνουν μη κατοικήσιμα, εάν η “Γη-Θερμοκήπιο” γίνει πραγματικότητα», συμπλήρωσε.
Θάνατοι από καύσωνα
Σε ένα άλλο επίπεδο, επιστημονικές μελέτες διερευνούν τις επιπτώσεις στην υγεία του ανθρώπου σε σχέση με την κλιματική αλλαγή και τα κύματων καύσωνα.
Ο αριθμός των ανθρώπων που πεθαίνουν από τον καύσωνα θεωρείται πιθανό ότι θα αυξηθεί δραματικά σε ορισμένες περιοχές του πλανήτη σε διάστημα 60 ετών, έως το 2080, εάν οι υπεύθυνοι για τη χάραξη πολιτικής δεν καταφέρουν να λάβουν ελαφρυντικά για το κλίμα μέτρα και να υιοθετήσουν αποτελεσματικές πολιτικές στον τομέα της υγείας, σύμφωνα με τα αποτελέσματα έρευνας.
Οι θάνατοι από την υπερβολική ζέστη θα μπορούσαν να καταγράψουν κατακόρυφη άνοδο στις τροπικές και υποτροπικές περιοχές, καταδεικνύει η μελέτη, ενώ ακολουθούν η Αυστραλία, η Ευρώπη και οι ΗΠΑ.
Βάσει των αποτελεσμάτων της έρευνας, που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο περιοδικό PLOS Medicine, κρίνεται απαραίτητη η λήψη μέτρων για την άμβλυνση της κατάστασης με στόχο τη μείωση των εκπομπών αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, καθώς οι χαμηλότερες εκπομπές αερίων συνδέονται με λιγότερους θανάτους εξαιτίας του καύσωνα.
Ο Αντόνιο Γκασπαρίνι, ειδικός από το London School of Hygiene & Tropical Medicine, που ηγήθηκε μεταξύ άλλων της έρευνας, σημειώνει ότι αρκετές χώρες του πλανήτη πλήττονται αυτή τη στιγμή από φονικά κύματα καύσωνα υπογραμμίζοντας ότι είναι «πολύ πιθανό» η συχνότητα και η δριμύτητα των καυσώνων να επιδεινωθούν υπό ευμετάβλητες κλιματικές συνθήκες.
«(Αλλά) τα καλά νέα είναι ότι εάν περιορίσουμε τις εκπομπές των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου… τότε ο προβλεπόμενος αντίκτυπος θα είναι πολύ μειωμένος».
Με βάση ένα μαθηματικό μοντέλο και διερεύνησαν διάφορα σενάρια με διαβαθμίσεις εκπομπών αερίων, στρατηγικές προσαρμογής, πληθυσμιακή πυκνότητα, προκειμένου να εκτιμήσουν τον αριθμό των θανάτων που σχετίζονται με τους καύσωνες σε 412 κοινότητες σε 20 χώρες από το 2031 έως το 2080.
Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι σε σύγκριση με την περίοδο 1971 έως το 2020 και βάσει του ακραίου σεναρίου, στις Φιλιππίνες θα καταγραφούν 12 φορές επιπλέον θάνατοι που συνδέονται με την υπερβολική ζέστη το διάστημα 2031-2080.
Βάσει του ίδιου σεναρίου, η Αυστραλία και οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν πενταπλάσιους θανάτους με τη Βρετανία πιθανόν να καταγράψει τετραπλάσιους θανάτους από τους καύσωνες την ίδια περίοδο.
Βάσει του λιγότερο ακραίου σεναρίου, η έρευνα προβλέπει ότι η Βρετανία θα καταγράψει περίπου διπλάσιους θανάτους από τους καύσωνες το διάστημα 2031-2080.
Οι επιστήμονες σημειώνουν, εντούτοις, ότι η έρευνά τους έχει κάποιους περιορισμούς, καθώς μπορεί να προβάλει μονάχα σχετικά απλά υποθέσεις για τον τρόπο που οι χώρες μπορούν ή δεν μπορούν να υιοθετήσουν πολιτικές για το κλίμα.
Τα ευρήματα «επομένως, πρέπει να ερμηνευθούν ως ενδεχόμενες επιπτώσεις βάσει υποθετικών σεναρίων και όχι ως προβλέψεις του μέλλοντος» τονίζεται
