Πυκνώνουν τα σύννεφα στην γεωπολιτική σκακιέρα της Ανατολικής Μεσογείου. Οι ΗΠΑ “παγώνουν” προσωρινά την παράδοση των μαχητικών αεροσκαφών F-35 στην Τουρκία, με απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ γεγονός που προκάλεσε περαιτέρω οργή στην Άγκυρα.
Η συναλλαγματική ισοτιμία της τουρκικής λίρας υποχωρεί έναντι του δολαρίου, στο επίπεδο 6,92 ανα δολάριο αν και ανέκαμψε από το ιστορικό χαμηλό 7,24 που καταγράφηκε μία ημέρα νωρίτερα.
Η Κεντρική τράπεζα της Τουρκίας δεσμεύθηκε σε αύξηση της ρευστότητας ενώ την ίδια στιγμή ο Ερντογάν δήλωσε ότι οι ΗΠΑ θέλουν να χτυπήσουν «πισώπλατα» την Τουρκία.
Συνεχείς εξελίξεις και τουρκικό μποϊκοτάζ
Ο αμερικανός πάστορας, που δικάζεται στην Τουρκία με κατηγορίες για τρομοκρατία, προσέφυγε και πάλι σε τουρκικό δικαστήριο ζητώντας να αρθούν η κατ’ οίκον κράτηση και η ταξιδιωτική απαγόρευση που του έχουν επιβληθεί, δήλωσε σήμερα ο δικηγόρος του στο πρακτορείο Reuters.
Στο έγγραφο της προσφυγής, το οποίο είδε το Reuters, αναφέρεται πως το δικαστήριο πρέπει να σταματήσει οποιεσδήποτε μη νόμιμες πολιτικές παρεμβάσεις και να άρει τις προβλέψεις δικαστικού ελέγχου που έχουν επιβληθεί στον Άντριου Μπράνσον.
Ο πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε σήμερα ότι η Τουρκία θα μποϊκοτάρει τα ηλεκτρονικά προϊόντα από τις ΗΠΑ, οι οποίες έχουν επιβάλει κυρώσεις και έχουν αυξήσει τους δασμούς σε βάρος της Άγκυρας σε μία διαμάχη για τον Αμερικανό πάστορα Άντριου Μπράνσον που έχει τεθεί υπό κράτηση από τις τουρκικές αρχές.
«Θα εφαρμόσουμε μποϊκοτάζ σε βάρος των αμερικανικών ηλεκτρονικών προϊόντων. Αν έχουν iPhones, υπάρχουν Samsung από την άλλη πλευρά», δήλωσε ο Ερντογάν σε ομιλία του στην Άγκυρα.
Ο Ερντογάν δήλωσε ότι η Τουρκία λαμβάνει τα απαραίτητα μέτρα για την οικονομία, αλλά είναι σημαντικό να τηρηθεί μια σταθερή πολιτική στάση. Η μετάβαση σε ξένο νόμισμα θα σήμαινε υποχώρηση στον εχθρό, δήλωσε ο Ερντογάν
Διεθνής αναταραχή
Η παγκόσμια ανησυχία για την οικονομική και πολιτική κρίση έχει προφανώς και την ελληνική πτυχή για πιθανές επιπτώσεις οι οποίες αφορούν κυρίως τον τουρισμό και τις εξαγωγές.
Το πρόσωπο και η πολιτική του προέδρου της Τουρκίας βρίσκεται στο επίκεντρο και των σημερινών δημοσιευμάτων. “Η υπεροψία του Ρ.Τ. Ερντογάν είναι υπεύθυνη για την τουρκική αποσταθεροποίηση” σημειώνει σε άρθρο του ο Guardian.
Συγκεκριμένα, η υπεροψία του Ρ.Τ. Ερντογάν έχει αποσταθεροποιήσει ένα έθνος με καίρια περιφερειακή σημασία, σημειώνεται στο εν λόγω άρθρο και προστίθεται: “η ύβρις προκαλεί τη νέμεση, όπως πίστευαν οι αρχαίοι Έλληνες. Πρόκειται για ένα μάθημα ζωής για τον Τούρκο Πρόεδρο που φαίνεται ανίκανος να κατανοήσει ότι η χώρα του παραπαίει σε μια άβυσσο που ο ίδιος δημιούργησε”
Στην άλλη όχθη του Ατλάντικού σημερινό άρθρο στους New York Times περιγράφει την προσπάθεια του Ερντογάν να ασκήσει έλεγχο σε κάθε πτυχή της κοινωνικής/ πολιτικής ζωής , όπως ΜΜΕ, την δικαιοσύνη, την εξωτερική πολιτική και την λήψη αποφάσεων ενώ θέλει να επιβάλει την άποψή του στην οικονομία η οποία εξαρτάται όλο και περισσότερο από τις παγκόσμιες αγορές.
Παρέμβαση επιχειρηματιών
Τα τουρκικά επιχειρηματικά λόμπι ανακοίνωσαν σήμερα ότι χρειάζεται μια αυστηρότερη νομισματική πολιτική για να σταθεροποιηθεί η τουρκική λίρα και ότι οι αμερικανοτουρκικές διενέξεις θα πρέπει να επιλυθούν μέσω της διπλωματίας.
Σε κοινή ανακοίνωσή τους η κορυφαία τουρκική ένωση επιχειρήσεων και βιομηχανιών TUSIAD και η ένωση επιμελητηρίων και χρηματιστηρίων εμπορευμάτων της Τουρκίας TOBB υπογραμμίζουν ότι ένας περιεκτικός οδικός χάρτης θα πρέπει να προετοιμαστεί για να μειωθεί κατά διαρκή τρόπο ο πληθωρισμός.
Ο Ταγίπ Ερντογάν σε δηλώσεις του το Σάββατο προειδοποίησε ότι η χώρα του θα αναζητήσει “νέους συμμάχους και φίλους” με το βλέμμα στην Μόσχα ενώ ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σ.Λαβρόφ επισκέπτεται την Τουρκία. Την ίδια στιγμή το άρθρο του Ερντογάν στους New York Times “υπέκρυπτε” και υπαινικτική αναφορά στις Ελληνοτουρκικές σχέσεις και το ενδεχόμενο η Άγκυρα να “κωφεύσει” σε μια δυνητική αμερικανική παρέμβαση.
Τα “ροδοπέταλα” και η Συρία
Bέβαια η σχέση με την Ρωσία έχει πολλές πτυχές και όπως αναφέρει σήμερα η γαλλική “Le Figaro”: Ο δρόμος της Άγκυρας προς την Μόσχα δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα. Η εφημερίδα σημειώνει ότι στο ζήτημα της Τουρκίας ο Τραμπ έχει δίκιο. “Ο νέος Σουλτάνος προσπαθεί επί του παρόντος να εκβιάσει το ΝΑΤΟ” γράφει χαρακτηριστικά – αλλά “θα πρέπει πρώτα να καταπιεί ένα μεγάλο διπλωματικό αγκάθι και να δεχτεί όπως είναι τη Συρία του Μπάαθ του Μπασάρ ελ-Άσαντ, την πτώση του οποίου ο Τούρκος Πρόεδρος επιδιώκει από το 2012”.
Το θέμα του Άντριου Μπράνσον
Το θέμα του αμερικανού ευαγγελικού πάστορα Άντριου Μπράνσον αποτελεί κομβικό σημείο αντιπαράθεσης ΗΠΑ και Τουρκία και χθές ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του Λευκού Οίκου, Τζον Μπόλτον, συναντήθηκε με τον πρεσβευτή της Τουρκίας στις ΗΠΑ για να συζητήσουν σχετικά με την κράτηση από τις τουρκικές αρχές του .
«Κατόπιν αιτήματος του τούρκου πρεσβευτή, ο πρεσβευτής Τζον Μπόλτον συναντήθηκε με τον πρεσβευτή της Τουρκίας Σερντάρ Κιλίτς (τη Δευτέρα) στον Λευκό Οίκο. Συζήτησαν σχετικά με τη συνεχιζόμενη κράτηση του πάστορα Άντριου Μπράνσον και για την κατάσταση της σχέσης των ΗΠΑ με την Τουρκία», δήλωσε η εκπρόσωπος της αμερικανικής προεδρίας Σάρα Χάκαμπι Σάντερς.
Ο πάστορας κατηγορείται ιδίως ότι υποστήριξε την απόπειρα στρατιωτικού πραξικοπήματος εναντίον του Ερντογάν και οι ΗΠΑ ασκούν πιέσεις προκειμένου να του επιτρέψει να φύγει από τη χώρα. Ήδη ανακοίνωσαν κυρώσεις στους υπουργούς Εσωτερικών και Δικαιοσύνης της κυβέρνησης του προέδρου της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ενώ η οικονομική πίεση που ασκεί η Ουάσινγκτον (όπως νε διπλασιασμό των δασμών) ρίχνει βαριά σκιά στην τουρκική οικονομία.
Ήδη η τουρκική λίρα έχει χάσει μεγάλο μέρος της αξίας της την τελευταία χρονιά (-40% σε τρεις μήνες)
DIW: Πορεία προς το ΔΝΤ ;
Η κατακόρυφη πτώση της λίρας έχει προκαλέσει αναστάτωση στις αγορές και τριγμούς στην τουρκική οικονομία ενώ πολλοί αναλυτές επισημαίνουν ότι η ‘Αγκυρα θα οδηγηθεί το ΔΝΤ σε αναζήτηση οικονομικής βοήθειας.
Μόνο ένα δάνειο από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο θα μπορούσε να βοηθήσει την Τουρκία, κρίνει ο επικεφαλής του DIW Μαρσέλ Φράτσερ.
Ο πρόεδρος του Γερμανικού Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών (DIW) πιστεύει ότι η παρέμβαση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) είναι απαραίτητη στην κρίση του νομίσματος της Τουρκίας. «Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο είναι η τελευταία άγκυρα για την Άγκυρα», δήλωσε ο Φράτσερ στην εφημερίδα Passauer Neue Presse.
Υπάρχουν πολλά που δείχνουν ότι η Τουρκία χρειάζεται δάνειο έκτακτης ανάγκης, συνέχισε ο επικεφαλής του DIW, για τον οποίο ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν «δεν έχει άλλη επιλογή παρά να ζητήσει βοήθεια από το ΔΝΤ».
Ένα πρόγραμμα στήριξης του ΔΝΤ θα αποτελούσε ωστόσο επίσης μεγάλη ευκαιρία, έκρινε ο Φράτσερ. «Το ταμείο έχει δεσμευτικούς κανόνες και θα μπορούσε να παράσχει δάνειο (αλλά) με συγκεκριμένους όρους. Ο Ερντογάν θα πρέπει να ανακαλέσει πολλές από τις λανθασμένες αποφάσεις του, οι οποίες θα πρέπει να αναθεωρηθούν», εξήγησε ο ίδιος. «Το ΔΝΤ έχει τη δύναμη να βάλει τον Τούρκο πρόεδρο στη θέση του και έτσι να αποκαταστήσει την οικονομική και πολιτική σταθερότητα», πρόσθεσε ο πρόεδρος του DIW.
Ο Φράτσερ δεν βλέπει άμεσους οικονομικούς κινδύνους για την Ευρώπη λόγω της υποτίμησης του νομίσματος της Τουρκία. «Δεν υπάρχει έντονος κίνδυνος διάχυσης» της τουρκικής νομισματικής κρίσης, τόνισε, όμως προειδοποίησε πως ίσως υπάρξουν πολιτικές συνέπειες. «Ο Ερντογάν θα προσπαθήσει να ξεπεράσει τα εσωτερικά του προβλήματα πυροδοτώντας εξωτερικές συγκρούσεις», προειδοποίησε. Η Άγκυρα θα μπορούσε να απειλήσει, για παράδειγμα, να σπάσει τη συμφωνία για το προσφυγικό με την ΕΕ, ή και να ανοίξει τα σύνορά της στους πρόσφυγες. Η ΕΕ «παγιδεύτηκε», αλλά «δεν πρέπει να εκβιαστεί», συμπλήρωσε ο πρόεδρος του DIW.
Η οπτική του Λευκού Οίκου
Ο οικονομικός σύμβουλος του Λευκού Οίκου Κέβιν Χάσετ δήλωσε ότι η κυβέρνηση του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ παρακολουθεί “πολύ στενά” την οικονομική κατάσταση στην Τουρκία, μετά τη σημαντική πτώση της λίρας έναντι του δολαρίου τις τελευταίες ημέρες.
“Το παρακολουθούμε πολύ στενά. Ο υπουργός Οικονομικών (Στίβεν) Μνούτσιν παρακολουθεί (την κατάσταση) πολύ στενά”, είπε ο Χάσετ, που είναι πρόεδρος του Συμβουλίου Οικονομικών Συμβούλων του Λευκού Οίκου.
Μιλώντας στο τηλεοπτικό δίκτυο MSNBC ο Χάσετ είπε ότι η απόφαση του προέδρου Τραμπ να διπλασιάσει τους δασμούς για τον χάλυβα που εισάγεται από την Τουρκία συνιστά ένα “πολύ πολύ μικρό κλάσμα” του ΑΕΠ της Τουρκίας, εξηγώντας ότι η πτώση του τουρκικού νομίσματος κατά 40% αποτελεί μια ένδειξη ότι “πολλά θεμελιώδη οικονομικά μεγέθη δεν λειτουργούν στη χώρα αυτή”.
Ανησυχία στο Βερολίνο
Μεγάλη ανησυχία» για τις εξελίξεις στην Τουρκία εξέφρασε ο γερμανός υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μάας και τόνισε ότι η αποφυλάκιση των Γερμανών, όπως και των Αμερικανών, που κρατούνται σε τουρκικές φυλακές θα διευκολύνει και την οικονομική κατάσταση.
Η Τουρκία είναι σημαντικός εταίρος και για τις γερμανικές επιχειρήσεις, δήλωσε ο κ. Μάας και πρόσθεσε ότι η όξυνση στις σχέσεις με τις ΗΠΑ έχει επιδεινώσει την κατάσταση. «Έχουμε παρόμοιες περιπτώσεις», σημείωσε, αναφερόμενος στους κρατούμενους σε τουρκικές φυλακές και πρόσθεσε ότι «θα ήταν ευκταίο να μην υπάρξει λύση μόνο στην διένεξη μεταξύ Τουρκίας και ΗΠΑ». Έτσι θα διευκολυνόταν και η επίλυση των οικονομικών προβλημάτων, δήλωσε και εξέφρασε την ελπίδα ότι, μετά την επίσημη άρση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης, θα βελτιωθούν βήμα βήμα οι σχέσεις της Τουρκίας με την Ευρώπη, τη Γερμανία και τις ΗΠΑ. «Αυτό θα είναι, εν τέλει, προς το συμφέρον της ίδιας της Τουρκίας», επισήμανε ο γερμανός υπουργός Εξωτερικών.
Η κρίση στον διεθνή τύπο
«Το γεγονός ότι η Τουρκία τα έβαλε ειδικώς με τον Ντόναλντ Τραμπ, καθιστά σχεδόν αδύνατες τις προβλέψεις για την έκβαση αυτής του δράματος» αναφέρει σε άρθρο της η Süddeutsche Zeitung. Σύμφωνα με τη γερμανική εφημερίδα, «Η ισχύς, η περηφάνια και οι προκαταλήψεις είναι στοιχεία που εκτιμά και ο αμερικανός Πρόεδρος. Η αμοιβαία δυσπιστία επιβαρύνει εδώ και καιρό τις σχέσεις μεταξύ Άγκυρας και Ουάσιγκτον ενώ ο πόλεμος στη Συρία μεγάλωσε το ρήγμα. Όπως και η απόπειρα πραξικοπήματος τον Ιούλιο του 2016. Ο Ερντογάν καταλογίζει στις ΗΠΑ συνυπαιτιότητα επειδή φιλοξενούν τον ιμάμη Γκιουλέν. Γι΄ αυτό και έριξαν στη φυλακή έναν αμερικανό πάστορα στην Τουρκία, τον οποίο ο Τραμπ προσπαθεί να απελευθερώσει με όλα τα μέσα. Η απόπειρα πραξικοπήματος παραμένει ένα σκοτεινό κεφάλαιο που τροφοδοτεί διάφορα σενάρια συνομωσίας».
Η Allgemeine Zeitung του Μάιντς σκιαγραφεί μια πιθανή λύση στο διαφαινόμενο αδιέξοδο: «Επαναπροσέγγιση με την Ευρώπη, υπέρβαση των διαφορών με τη Ρωσία. Αμφότερες επιλογές υπάρχουν στο τραπέζι για την Άγκυρα. Αρχές της εβδομάδας ο Ερντογάν υποδέχεται τον Ρώσο υπουργό Εξωτερικών Λαβρόφ ενώ το Σεπτέμβριο επισκέπτεται τη Γερμανία. Στην παρούσα φάση όμως ούτε ο ίδιος ο Ερντογάν φαίνεται να γνωρίζει ποια κατεύθυνση θέλει να ακολουθήσει».
Η Hannoversche Allgemeine σημειώνει ότι «η Τουρκία μπορεί να ελπίζει σε βοήθεια μόνον εάν τηρήσει τους κανόνες του παιχνιδιού. Και αν αναγνωρίσει τις πραγματικότητες. Μια από αυτές: ο σουλτάνος έχει χρεοκοπήσει.
Η αυστριακή Tages-Anzeiger αναφέρει ότι «Η μεγάλη υπόσχεση του Ερντογάν ήταν ότι οι Τούρκοι θα ζουν σε ευημερία για όσο διάστημα είναι εργατικοί και όσο επιτρέπουν στον ίδιο να κυβερνά τη χώρα. Για μεγάλο διάστημα τηρούσε την υπόσχεση αυτή και οι μισθοί αυξάνονταν διαρκώς. Πλέον όμως έχει επέλθει ο κατήφορος και ξυπνούν μνήμες του 2001. Ο πληθωρισμός εκτινάχθηκε τότε σχεδόν στο 70%. Σήμερα δεν έχει έρθει ακόμη αυτό το σημείο. Ωστόσο και η κρίση του 2001 δεν είχε μόνον οικονομικά αλλά και πολιτικά αίτια που ανέδειξαν τις αποτυχίες του πολιτικού συστήματος. Αυτό οδήγησε εν τέλει τον Ερντογάν στην εξουσία. Γι΄ αυτό και δεν του αρέσουν αυτές οι μνήμες».
Τέλος, η βελγική De Standaard εκτιμά ότι «[…] Η τουρκική κρίση καταδεικνύει πόσο ευάλωτη είναι η Ευρώπη. Ο Ερντογάν απειλεί ότι θα αναζητήσει νέους φίλους. Αφού μαλώνει με τον Αμερικανό λαϊκιστή, θα τα βρει με τον αυταρχικό ηγέτη της Ρωσίας. Ένα ρωσικό αντιαεροπορικό σύστημα έχει παραγγελθεί ήδη. Η Ευρώπη παρακολουθεί άπραγη και, φοβούμενη τις εξελίξεις, ελπίζει ότι δεν θα καταρρεύσουν οι τράπεζές της όπως και η προσφυγική συμφωνία με την Τουρκία. Το ενδεχόμενο να βροντοφωνάξει για την αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Τουρκία δεν φαίνεται να τίθεται καν».
Newsroom Αθήνα 9.84 – με πληροφορίες απο ΑΠΕ- ΜΠΕ
