Ιλιγγιώδη αύξηση καταγράφουν οι αποποιήσεις κληρονομιάς στη χώρα μας, δημιουργώντας ένα ιδιότυπο κίνημα «δεν κληρονομώ».
Χιλιάδες πολίτες καταφεύγουν στα κατά τόπους Ειρηνοδικεία για να αποποιηθούν την κληρονομιά που κάποτε θα έδιναν μάχη για να κερδίσουν, εξ’ αιτίας των φορολογικών βαρών που ενδεχομένως αυτή κουβαλάει.
Είναι χαρακτηριστικό ότι μέσα στο 2017, οι αποποιήσεις κληρονομιάς ξεπέρασαν τις 130.000 ενώ και φέτος, ο ρυθμός προβλέπεται ανάλογος. Ήδη, στην Αττική, από τις αρχές του έτους οι αιτήσεις αποποίησης υπερβαίνουν τις 50.000 ενώ στη Θεσσαλονίκη το ίδιο διάστημα υπολογίζονται γύρω στις 6.000. Το 2016 είχαν υποβληθεί μόλις 54.422 αιτήσεις αποποίησης, ενώ το 2015 ήταν 45.628.
Κάθε χρόνος που περνάει δηλαδή ολοένα και περισσότερα ακίνητα ιδιωτών περνούν στα χέρια του Δημοσίου που ανακηρύσσεται τελικά «μεγάλος κληρονόμος» των περιουσιακών στοιχείων χιλιάδων πολιτών, μόλις αυτοί φεύγουν από τη ζωή.
Δυσβάστακτοι φόροι
Η οικονομική κρίση και οι υψηλοί φόροι έχουν μετατρέψει σε μεγάλο… μπελά ένα ακίνητο το οποίο μπορεί να κρύβει χρέη, δυσανάλογα με την αξία του. Ο φορολογούμενος, ήδη εξαντλημένος οικονομικά από τις υποχρεώσεις της καθημερινότητάς του, αντιμετωπίζει αρχικά με καχυποψία την κληρονομιά που καλείται να πάρει και αφού προχωρήσει στον υπολογισμό του ΕΝΦΙΑ, του φόρου κληρονομιάς και των τεκμηρίων, επιλέγει το δρόμο της αποποίησης. Έτσι, προτιμά να αφήσει το ακίνητο στο Δημόσιο παρά να φορτωθεί με οικονομικά βάρη που δεν μπορεί να αντέξει.
Στα εγγόνια η κληρονομιά
Ένα μεγάλο ποσοστό αποποιήσεων γίνεται από γονείς, κυρίως ανήλικων παιδιών, που μέσω αυτού του τρόπου γλιτώνουν φόρους για γονικές παροχές από τη μεταβίβαση περιουσιών προς τα παιδιά τους, τις οποίες οι ίδιοι κληρονομούν από τους δικούς τους γονείς. Έτσι, η περιουσία μπορεί να περάσει κατευθείαν στα εγγόνια και να μη χρειαστεί να πληρώσουν φόρους και άλλα έξοδα δύο φορές.
Δεν είναι λίγες όμως και οι περιπτώσεις, στις οποίες δημιουργούνται μεγάλα οικογενειακά προβλήματα, τα οποία συνδέονται με τις αποποιήσεις κληρονομιάς.
Και αυτό γιατί εάν κάποιος από τους συγγενείς δεν ενημερωθεί και δεν κάνει αποποίηση εντός τεσσάρων μηνών, τότε γίνεται, αυτόματα, σιωπηρή αποδοχή.
Όταν πάντως κάνουν αποποίηση κληρονομιάς όλοι οι συγγενείς, τότε το ακίνητο περνάει στην κατοχή του Δημοσίου.
-Σε πόσες δόσεις καταβάλλεται ο φόρος κληρονομιών, δωρεών και γονικών παροχών;
α) Ο φόρος που προκύπτει βάσει αρχικής ή εμπρόθεσμης τροποποιητικής δήλωσης καταβάλλεται σε 12 ίσες διμηνιαίες δόσεις, όχι μικρότερες των 500 ευρώ, πλην της τελευταίας. Σε περίπτωση κληρονομιάς, αν ο κληρονόμος είναι ανήλικος, ο αριθμός των δόσεων διπλασιάζεται, με την προϋπόθεση ότι κάθε δόση δεν θα είναι μικρότερη των 500 ευρώ, πλην της τελευταίας.
β) Μετά την υποβολή εκπρόθεσμης τροποποιητικής δήλωσης ή μετά τον έλεγχο, ο φόρος καταβάλλεται εντός 30 ημερών από την κοινοποίηση της πράξης διορθωτικού προσδιορισμού.
γ) Σε περίπτωση έκδοσης οριστικής απόφασης διοικητικού δικαστηρίου, ο φόρος καταβάλλεται σε δύο ίσες μηνιαίες δόσεις.
δ) Στην περίπτωση δωρεάς – γονικής παροχής χρηματικών ποσών, ο φόρος καταβάλλεται άμεσα (εντός τριών ημερών από την υποβολή της δήλωσης).
-Ποια είναι τα αφορολόγητα ποσά για την απόκτηση πρώτης κατοικίας με κληρονομιά ή γονική παροχή;
Η απαλλαγή παρέχεται για αξία κατοικίας μέχρι 200.000 ευρώ για κάθε ανήλικο ή άγαμο και μέχρι 250.000 ευρώ για έγγαμο, η οποία προσαυξάνεται κατά 25.000 ευρώ για καθένα από τα δύο πρώτα τέκνα και κατά 30.000 ευρώ για το τρίτο και καθένα από τα επόμενα ανήλικα τέκνα, των οποίων την επιμέλεια έχει ο δικαιούχος.
Στο ποσό της απαλλαγής περιλαμβάνεται και η αξία μιας θέσης στάθμευσης αυτοκινήτου και ενός αποθηκευτικού χώρου, για επιφάνεια εκάστου έως 20 τ.μ., εφόσον βρίσκονται στο ίδιο ακίνητο και αποκτώνται ταυτόχρονα. Επίσης, χορηγείται απαλλαγή για οικόπεδο αξίας μέχρι 50.000 ευρώ για κάθε ανήλικο ή άγαμο και μέχρι 100.000 ευρώ για κάθε έγγαμο, προσαυξανόμενη κατά 10.000 ευρώ για καθένα από τα δύο πρώτα τέκνα και κατά 15.000 ευρώ για το τρίτο και καθένα από τα επόμενα τέκνα.
Τα παραπάνω ποσά ισχύουν για την απόκτηση πρώτης κατοικίας με κληρονομιά και με γονική παροχή. Ειδικά, η προσαύξηση για τα ανήλικα τέκνα, όσον αφορά τον φόρο κληρονομιάς, ισχύει εφόσον στον κληρονόμο περιέρχεται μία μόνο κατοικία ή ένα μόνο οικόπεδο εξ ολοκλήρου και κατά πλήρη κυριότητα και όχι ποσοστό εξ αδιαιρέτου.
Χριστιάννα Κούσιου
