Νέα δεδομένα δημιουργεί ο νέος νόμος του Πόθεν Εσχες καθώς με τις τροποποιήσεις που κάνει το υπουργείο Δικαιοσύνης, στην ουσία ισχυροποιεί την θέση της Γενικής Επιθεωρήτριας Δημόσιας Διοίκησης κ. Μαρίας Παπασπύρου.
Το νομοσχέδιο που κατατέθηκε στη Βουλή την 1η του μήνα τροποποιεί τις ημερομηνίες υποβολής των δηλώσεων δημιουργώντας πολλά ερωτηματικά στον νομικό κόσμο, σε ό,τι αφορά την αναδρομικότητα που επιβάλλει, καθώς η παρέλευση της προθεσμίας για περισσότερες από 60 ημέρες ή υποβολής ανακριβούς ή ελλιπούς δήλωσης, συνεπάγεται όχι απλό πρόστιμο, αλλά φυλάκιση και χρηματική ποινή 100.000,00 €.
Ειδικότερα οι αλλαγές που προβλέπονται είναι:
– Στις σχολικές επιτροπές πλέον καθορίζεται ότι δήλωση υποβάλλουν μόνο οι Πρόεδροι και οι Διαχειριστές των τραπεζικών λογαριασμών αυτών. Με τον τρόπο αυτό αποτρέπεται η περιττή επιβάρυνση γονέων και κηδεμόνων που δεν έχουν ουσιαστική συμμετοχή στην οικονομική διαχείρισή τους.
– Επανακαθορίζεται η σύνθεση της ειδικής επιτροπής που ελέγχει τα πόθεν έσχες, μεταξύ άλλων, Δημάρχων και Περιφερειαρχών.
– Ο έλεγχος των δηλώσεων για κατηγορίες υπαλλήλων, μεταξύ των οποίων π.χ. των προϊστάμενων και των υπαλλήλων των οργανικών μονάδων δόμησης οποιουδήποτε οργανωτικού επιπέδου των Ο.Τ.Α., περνά στη Γενική Επιθεωρήτρια Δημόσιας Διοίκησης, κα Μαρία Παπασπύρου.
– Στις Επιτροπές Διαγωνισμών προμηθειών και παροχής υπηρεσιών, προστίθενται οι Επιτροπές Διαγωνισμών Μελετών.
– Στις Επιτροπές Διαγωνισμών Εργων, απαλείφεται η μνεία ειδικά για τα έργα που διέπονται“από τις διατάξεις του ν.1418/1984 (Α` 23) και τουπ.δ. 609/1985 (Α` 223)”.
– Στην υποχρέωση υποβολή δήλωσης προστίθενται ρητά τα πρόσωπα με τα οποία οι υπόχρεοι έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης.
– Συμπεριλαμβάνονται και οι κατά νόμο Αναπληρωτές των προϊστάμενων Δασαρχείων και Δασονομείων.
– Αναφέρονται στους υπόχρεους τα τακτικά και αναπληρωματικά μέλη, καθώς και οι εισηγητές των Επιτροπών Εξέτασης Προσφυγών Αυθαιρέτων, των Συμβουλίων, Περιφερειακών Συμβουλίων και του Κεντρικού Συμβουλίου Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων, των Συμβουλίων, Περιφερειακών Συμβουλίων και των Κεντρικών Συμβουλίων Αρχιτεκτονικής, του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου και του Κεντρικού Συμβουλίου Νεότερων Μνημείων.
– Αποσαφηνίζεται ότι τα αναπληρωματικά μέλη συλλογικών οργάνων υποχρεούνται μόνο εφόσον έχουν συμμετάσχει σε συνεδριάσεις, όπως αυτό προκύπτει αποκλειστικά από τα επίσημα πρακτικά των συνεδριάσεών τους.
– Επαναλαμβάνεται η πρόβλεψη, που συμπεριλαμβάνει Περιφερειάρχες και Δημάρχους, ότι η δήλωση υποβάλλεται κάθε χρόνο κατά το διάστημα της θητείας του και για 3 περαιτέρω χρήσεις μετά το έτος της λήξης της θητείας. Για άλλες κατηγορίες υπόχρεων, είναι μία χρήση μετά τη λήξη.
Προθεσμίες – Αναλυτικά
Το νέο νομοσχέδιο που κατατέθηκε στη Βουλή και αφορά στην τροποποίηση αρκετών διατάξεων του νόμου 3213/2003 (πόθεν έσχες), προβλέπει ειδικές προθεσμίες, τόσο για την υποβολή των δηλώσεων πόθεν έσχες των ετών 2015 έως και 2017, όσο και για την υποβολή των καταστάσεων υπόχρεων για το έτος 2018 (χρήση 2017) που όπως είναι γνωστό είχαν «παγώσει» μετά τις αποφάσεις του Σ.τ.Ε. που έκρινε αντισυνταγματικές ορισμένες διατάξεις των κατ’ εξουσιοδότηση αποφάσεων ηλεκτρονικής υποβολής πόθεν έσχες.
Ειδικότερα οι ετήσιες δηλώσεις 2016 (χρήση 2015), 2017 (χρήση 2016) και 2018 (χρήση 2017) υποβάλλονται από 1/12/2018 έως 28/2/2019. Μεταβατικά, η υποβολή των καταλόγων ελεγχόμενων προσώπων, αρμοδίως, πρέπει να καταχωριστούν ηλεκτρονικά έως τις 22/11/2018.
Όσοι πρώτη φορά θα υποχρεωθούν να υποβάλουν δήλωση βάσει του Ν/Σ, θα έχουν προθεσμία 90 ημέρες από όταν ο Νόμος θα δημοσιευτεί. Πιο αναλυτικά:
► α) Υποβολή καταστάσεων υπόχρεων στη δήλωση πόθεν έσχες 2018 (από 1.1.2017 έως 31.12.2017)
Σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρου 10 του νομοσχεδίου:
“1. Οι καταστάσεις του άρθρου 1 παρ. 3 του ν. 3213/2003 για τους υπόχρεους σε υποβολή Δ.Π.Κ. και Δ.Ο.Σ. 2018 καταχωρίζονται έως τις 22-11-2018.”
► β) Υποβολή δηλώσεων πόθεν έσχες υπόχρεων από την πρώτη απόκτηση της ιδιότητάς τους (αρχική δήλωση).
Με την παράγραφο 1 του άρθρου 14 του νομοσχεδίου γίνεται προσαρμογή της προθεσμίας, στην οποία θα υποβληθούν οι δηλώσεις που εκκρεμούν κατά το τρέχον έτος για όλους τους υπόχρεους. Ειδικότερα, προβλέπεται ειδική και εξαιρετική προθεσμία που αφορά τις δηλώσεις παρελθόντων ετών που πρόκειται να υποβληθούν εκ νέου, και παράλληλα επιχειρείται η χρονική και κατά περιεχόμενο εναρμόνιση των δηλώσεων αυτών υπό το νέο νομικό καθεστώς. Με την προτεινόμενη ρύθμιση χορηγείται εύλογος χρόνος, τόσο για την υποβολή των δηλώσεων περιουσιακής κατάστασης και των δηλώσεων οικονομικών συμφερόντων του 2018 (χρήση 2017), όσο και για την υποβολή των δηλώσεων, που αφορούν σε προηγούμενα έτη και χρήσεις.
Η παράγραφος 1 ορίζει:
«2. Η δήλωση της παρ. 1 υποβάλλεται από τους υπόχρεους μέσα σε ενενήντα (90) ημέρες από την απόκτηση της ιδιότητας τους (αρχική δήλωση). Τα επόμενα έτη, η δήλωση υποβάλλεται κάθε χρόνο κατά το διάστημα της θητείας, της άσκησης της δραστηριότητας ή της διατήρησης της ιδιότητας των υπόχρεων και για την επόμενη χρήση. Ειδικά δε για τους υπόχρεους των περιπτ. α’ έως και ε’ και ιβ’ της παρ. 1 για τρεις (3) περαιτέρω χρήσεις μετά το έτος της απώλειας της ιδιότητας ή της λήξης της θητείας. Η δήλωση υποβάλλεται εντός αποκλειστικής προθεσμίας τριών (3) μηνών μετά τη λήξη της προθεσμίας υποβολής της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.
Κατ’ εξαίρεση, δηλώσεις περιουσιακής κατάστασης και οικονομικών συμφερόντων, αρχικές με απόκτηση ιδιότητας υπόχρεου τα έτη 2016, 2017 και 2018 έως την δημοσίευση του παρόντος νόμου και ετήσιες των ετών 2016 (χρήση 2015), 2017 (χρήση 2016) και 2018 (χρήση 2017) υποβάλλονται από 01-12-2018 έως 28-2-2019».
Σύμφωνα επίσης με την παράγραφο 2 και 3 του άρθρου 10, και δεδομένου ότι η διαδικτυακή εφαρμογή για την υποβολή πόθεν έσχες θα τεθεί εκτός λειτουργίας για δύο μήνες μετά την δημοσίευση του νόμου, όσοι ανήκουν σε κατηγορίες προσώπων, για τις οποίες επιβάλλεται για πρώτη φορά η υποχρέωση υποβολής δήλωσης, υποβάλλουν τη σχετική (αρχική) δήλωσή τους μέσα σε ενενήντα (90) ημέρες από τη δημοσίευση του νόμου, χωρίς να υπολογίζεται το διάστημα κατά το οποίο η ενιαία διαδικτυακή εφαρμογή θα τεθεί εκτός λειτουργίας.
► γ) Υποβολή δηλώσεων πόθεν έσχες (ετήσια δήλωση)
Σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν ανωτέρω, οι ετήσιες δηλώσεις των ετών 2016 (χρήση 2015), 2017 (χρήση 2016) και 2018 (χρήση 2017) υποβάλλονται από 01-12-2018 έως 28-2-2019.
Με την παράγραφο 4 του άρθρου 10 του σχεδίου νόμου επιχειρείται η χρονική και η κατά περιεχόμενο εναρμόνιση των δηλώσεων που πρόκειται να υποβληθούν υπό το νέο νομικό καθεστώς και χορηγείται εύλογος χρόνος για την εκ νέου υποβολή των ΔΠΚ και ΔΟΣ. Επιπλέον, στα πλαίσια της χρηστής διοίκησης και της αποφυγής περιττών διοικητικών βαρών, επιλέγεται η δυνατότητα των υπόχρεων, εφόσον δεν υποχρεούνται σε μεταβολή του περιεχομένου τους, να επιβεβαιώσουν και να εγκρίνουν το περιεχόμενο των ήδη υποβληθεισών δηλώσεών τους, οι οποίες θα λαμβάνουν νέο πρωτόκολλο και αποδεικτικό υποβολής και θα ισχύουν ως νέες.
Η διάταξη ορίζει αναλυτικά:
«4. Υπόχρεοι που έχουν υποβάλει ηλεκτρονικά δηλώσεις περιουσιακής κατάστασης και οικονομικών συμφερόντων κατά τα έτη 2016, 2017 και 2018 έχουν τη δυνατότητα να τις επιβεβαιώσουν, εφόσον δεν απαιτείται μεταβολή του περιεχομένου τους κατά τις διατάξεις του παρόντος. Αρχικές δηλώσεις με απόκτηση ιδιότητας υπόχρεου τα έτη 2016, 2017 και 2018 που υποβλήθηκαν έως τη δημοσίευση του παρόντος αρκεί να περιέχουν τα υφιστάμενα κατά το χρόνο υποβολής τους περιουσιακά στοιχεία και δεν απαιτείται μεταβολή τους για μόνο το λόγο αυτόν. Έλεγχοι που έχουν διενεργηθεί για τις δηλώσεις που επιβεβαιώνονται κατά την παράγραφο αυτή θεωρούνται έγκυροι».
Γιώργος Μανουσακάκης
