Ο ομότιμος καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στη Νομική Σχολή του Πανμίου της Αθήνας, καθηγητής Νίκος Αλιβιζάτος μίλησε στον Αθήνα 984 και στη Νόνη Καραγιάννη.
Aφορμή, το βιβλίο “Ενα καινοτόμο Σύνταγμα για την Ελλάδα”, στο οποίο εμπεριέχονται όλα αυτά που πρέπει να αναθεωρηθούν και να αλλάξουν στο Σύνταγμα της χώρας. Αποτελεί καρπό κοινής προσπάθειας των Πανεπιστημιακών κκ Παναγή Βουρλούμη, Γιάννη Κτιστάκη, Γιώργου Γεραπετρίτη, καθώς και των κκ Στέφανου Μάνου και Φίλιππου Σπυρόπουλου
Αναλυτικά:
*ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ ΣΗΜΙΤΗ
Νόνη Καραγιάννη: Υπό τις υφιστάμενες συνθήκες θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι είναι όντως ανεξάρτητες οι Ανεξάρτητες Αρχές; Το λέω γιατί στα ζητήματα του δημόσιου διαλόγου εντάσσεται αυτή η απίστευτη απρέπεια, πως αλλιώς να το πει κανείς, σε βάρος του πρώην Πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη.
Ν.Αλιβιζάτος: “Η Αρχή Καταπολέμησης Μαύρου Χρήματος δεν είναι συνταγματικά κατοχυρωμένη και είναι ανεξάρτητη εκ του ιδρυτικού της νόμου. Πρόεδρος είναι εισαγγελικός λειτουργός, ανώτατος λέει ο νόμος, η κυρία Ζαίρη με επιλογή του Ανωτάτου Δικαστικού Συμβουλίου και όχι της κυβέρνησης. Τα υπόλοιπα 16 μέλη της Αρχής διορίζονται από τον υπουργό Δικαιοσύνης και η επιλογή τους δεν παρέχει τα εχέγγυα της αναμενόμενης ανεξαρτησίας από μια τόσο κρίσιμη Αρχή.
Υπάρχουν θέματα αρχής, όπως ότι η προφυλάκιση πρέπει να διατάσσεται μόνον σε ακραίες περιπτώσεις. Εσείς, κυρία Καραγιάννη πρόσεξα ότι δεν συμφωνήσατε με τις υπογραφές παλαιών συμμαθητών για τη μη προφυλάκιση του Γιάννου Παπαντωνίου, κείμενο που συνυπέγραψα για ένα θέμα αρχής. Υπάρχει κίνδυνος διαφυγής ή μετά από 12 χρόνια να μπερδευτούν τα χαρτιά; Εναν άνθρωπο 75 ετών, με τη γυναίκα του, δεν τον βάζεις έτσι στη φυλακή”
Νόνη Καραγιάννη: Είναι αυτονόητο ότι δεν διαφώνησα μαζί σας στο θέμα της προφυλάκισης. Είχα ακριβώς την ίδια γνώμη. Η επιστολή με ξένισε ως προς το ύφος της.
Ν.Αλιβιζάτος: “Προσωπικά είμαι αντίθετος με όσα έγιναν στην υπόθεση Σημίτη. Αν αναρωτηθούμε τι φταίει στην Ελλάδα και δεν μπορούμε να γίνουμε μια ομαλή χώρα, θα δούμε ότι είναι η ροπή προς τον διχασμό. Είναι ένα ζήτημα αρχής που πρέπει να το συνειδητοποιήσουμε. Φοβάμαι καμιά φορά να πως σε φίλους ότι συμφωνώ σε κάποια θέματα με την κυβέρνηση, που διαφωνώ, για να μη με πουν ΣΥΡΙΖΑίο. Καιρός να βρούμε τα minima των συναινέσεων”
Νόνη καραγιάννη : Αυτό είναι αμφίδρομο και είναι απίστευτη η τοξικότητα στην πολιτική ζωή. Να ρωτήσω, άραγε δεν υπάρχει -τόσα χρόνια- πόθεν έσχες του πρώην Πρωθυπουργού;
Νικος Αλιβιζάτος: “Δεν είναι θέμα παρανομίας. Η Ανεξάρτητη Αρχή Καταπολέμησης Μαύρου Χρήματος έχει τεράστιες εξουσίες. Σε άλλες χώρες για να σου μπλοκάρουν το λογαριασμό πρέπει να κληθείς να δώσεις εξηγήσεις. Στην Ελλάδα γίνεται μονομερώς από τη συγκεκριμένη Αρχή. Οταν σου παγώσει η Αρχή έναν λογαριασμό έχεις δικαίωμα προσφυγής στη δικαιοσύνη, αλλά έρχεται ένας εισαγγελέας πλημμελειοδικών και λέει ότι οι ενδείξεις είναι επαρκείς, με αποτέλεσμα το πάγωμα λογαριασμών προσώπων η επιχειρήσεων να παραμένει επί μήνες και η ζωή του άλλου να διαλύεται. Είναι τριτοκοσμικό”
*ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ
Νόνη Καραγιάννη: Αναφέρετε –μεταξύ άλλων- ότι το υφιστάμενο Σύνταγμα άντεξε στη δοκιμασία των μνημονίων,αλλά συνεισέφερε στη χρεωκοπία της χώρας. Γιατί;
Ν.Αλιβιζάτος: “Υπάρχει μια παράδοση στη χώρα, διχαστική στην πολιτική αντιπαράθεση στον τρόπο λειτουργίας του κοινοβουλευτισμού στην Ελλάδα και συνίσταται στο ότι κατ ουσίαν …ο νικητής τα παίρνει όλα. Εάν πιάσεις το μαγικό νούμερο 151 αισθάνεσαι ότι μπορείς να κυβερνήσεις χωρίς λογοδοσία και προχωρώντας ακάλυπτος. Αυτό το χαρακτηριστικό της πολιτικής ζωής αποτυπώθηκε και στο Σύνταγμα του 1975-στην αρχική του εκδοχή- με κάποιο φρένο, που ήταν οι εξουσίες του ΠτΔ. Ο ύπατος άρχων, εφόσον η κοινοβουλευτική πλειοψηφία ξεπερνούσε κάποιο όριο, είχε τη δυνατότητα -όχι να κυβερνήσει ο ίδιος- αλλά να αναστείλει τη ροπή στον αυταρχισμό και την αλαζονεία της εξουσίας. Η αναθεώρηση του 1985 έκανε το Σύνταγμά μας καθαρά Πρωθυπουργοκεντρικό”.
Νόνη Καραγιάννη: Με τη φράση …ο νικητής τα παίρνει όλα, εννοούμε ως νικητή το κόμμα και στη συνέχεια τον Πρωθυπουργό.
ΑΔΥΝΑΤΗ Η ΟΜΑΛΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΜΙΑΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΟΤΑΝ ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΦΡΑΓΜΟ ΣΕ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΤΟ ΣτΕ
Ν.Αλιβιζάτος: “Ο Πρωθυπουργός μπορεί να προχωρήσει και σε ακραία πράγματα, εφόσον διαθέτει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία και ήταν από τις αιτίες, που οδήγησαν στα μνημόνια και στη χρεωκοπία. Κρίσιμος ήταν ο ρόλος του κ Παυλόπουλου στην περίοδο, αλλά και μετά το δημοψήφισμα του 2015, όπως και την σημαντική στιγμή της πρόσκλησης στον Ιταλό ομόλογό του κ Ματαρέλα, στην επέτειο της 28ης Οκτωβρίου 1940. Ωστόσο, ο ίδιος ως ΥΠ.ΕΣ προχώρησε στην απίθανη κίνηση του διορισμού εκατοντάδων χιλιάδων δημοσίων υπαλλήλων, με συνέπεια να φτάσουμε στα μνημόνια. Εως τότε δεν υπήρχε σοβαρός φραγμός στην πρόθεση της ΝΔ για εκλογικούς καθαρά λόγους, να μονιμοποιήσει μερικές χιλιάδες δημοσίους υπαλλήλους. Δεν είναι δυνατόν να λειτουργεί ομαλά μια δημοκρατία όταν μοναδικό, σοβαρό φραγμό σε πολιτικές πρωτοβουλίες αποτελεί το ΣτΕ, το οποίο δεν είναι πολιτικό σώμα,αλλά δικαστήριο”
Νόνη Καραγιάννη: Στην αναφορά- πίσω από τις γραμμές- του εκάστοτε Συνταγματικού νομοθέτη, διαχέεται η επιταγή για ευρύτατες συναινέσεις στην συνταγματική αναθεώρηση. Προ έτους, προτείνατε μια, κατά κάποιο τρόπο, light αναθεώρηση, ακριβώς για να υπάρξει ένα modus operandi μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων, που δεν φαίνεται να έχει γίνει αποδεκτό”.
*ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΕΙΟΨΗΦΙΑ ΨΗΦΙΣΗΣ ΤΩΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΕΩΝ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ
Ν.Αλιβιζάτος: “Κινδυνεύει να καταλήξει σε αδιέξοδο ο πληθωρισμός προτάσεων από πλευράς και ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ. Εχω την εντύπωση ότι η ΝΔ για λόγους στρατηγικής θέλει να διαφοροποιηθεί από την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ. Εκτιμώ ότι οι αναθεωρητέες διατάξεις πρέπει να ψηφιστούν με πλειοψηφία 151(μιας) ψήφων, ώστε το πρώτο κόμμα να μην μπορεί να κάνει ό,τι θέλει στην επόμενη Βουλή, όπου και θα εκφραστεί η ευρύτερη συναίνεση και κοινή ευθύνη. Η σχετική επιτροπή συγκροτήθηκε μόλις χθες (σσ 15-11-2018) ,έχει δίμηνη προθεσμία για την ολοκλήρωση του έργου της και καλόν θα ήταν να επικεντρωθεί στα πέντε ζητήματα για τα οποία έχει ωριμάσει η συναίνεση”.
*ΟΙ 5 ΩΡΙΜΕΣ- ΑΠΟ ΣΥΝΑΙΝΕΤΙΚΗΣ ΠΛΕΥΡΑΣ- ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΕΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Νόνη Καραγιάννη : “Αρχικά, πρώτη είναι εκείνη κατά την οποία και σύμφωνα με το γερμανικό μοντέλο, η Βουλή δεν μπορεί να ρίξει την κυβέρνηση εάν δεν μπορεί αν αναδείξει μιαν άλλη. Αυτό επεξηγείται υπό τον τίτλο …εποικοδομητική ψήφος δυσπιστίας, αναφέρεται στο βιβλίο σας και συμπεριλαμβάνεται στις προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ. Πως όμως τεκμαίρεται το γεγονός ότι η Βουλή μπορεί να αναδείξει άλλη κυβέρνηση χωρίς εκλογές;
Ν.Αλιβιζάτος: “Για την υποβολή πρότασης μομφής είναι απαραίτητες σήμερα 50 υπογραφές. Το ίδιο γίνεται με 150 υπογραφές, όταν 15Ο + 1 (ένας ή μία) βουλευτές συμφωνήσουν για την ανατροπή της υφιστάμενης κυβέρνησης. Σύμφωνα με την πρόταση ΣΥΡΙΖΑ η πλειοψηφία των 151 plus δεν αρκεί και πρέπει να προταθεί και ένα πρόσωπο ως Πρωθυπουργός. Εδώ, είναι απαραίτητα πολλά κόμματα. Η κυβέρνηση συνεπώς, επειδή δεν μπορεί να συμφωνήσουν οι άλλοι στον διάλογο, θα παραμείνει στην εξουσία έστω και εάν υπάρχουν 151 εναντίον της και θα δύναται να κυβερνά αναλόγως των νομοσχεδίων που θα παρουσιάζονται στη Βουλή.
H αυξημένη πλειοψηφία 151 plus από κοινού με την προτεινόμενη απλή αναλογική, είναι λάθος. Δημιουργεί προυποθέσεις για κυβερνήσεις μειοψηφίας σε βάθος χρόνου, κουλτούρα που δεν υπάρχει στη χώρα μας. Στην Πορτογαλία η Κεντροδεξιά αναδείχθηκε πρώτο κόμμα, με πλειοψηφία μικρότερη των 150 ψήφων. Κυβέρνηση σχημάτισαν η Κεντροαριστερά και το πρώην ΚΚ της χώρας, με πρωθυπουργό των ηγέτη της Κεντροαριστεράς που ήταν δεύτερο κόμμα. Στην Ελλάδα δεν υπάρχει προηγούμενο σχηματισμού κυβέρνησης από το δεύτερο κόμμα και το πρώτο να μένει εκτός Βουλής, όπως συμβαίνει στην Πορτογαλία. Με ψήφο ανοχής.
-Η πρώτη κρίσιμη ιδέα, είναι η αλλαγή του άρθρου 110 δηλαδή του τρόπου αναθεώρησης του Συντάγματος.
Στόχος είναι να αποδραματοποιηθεί , να απλουστευθεί η διαδικασία και να μπορεί ενδεχομένως η μεγάλη κοινοβουλευτική πλειοψηφία με περισσότερες από 180 έως και 200 ψήφους, σε μια όμως Βουλή και χωρίς χρονικό περιορισμό, να αναθεωρεί το Σύνταγμα. Σε αυτή τη λογική, η ΝΔ δηλώνει τη διαφωνία της για το άρθρο 16 και δεν μετέχει, ωστόσο στην επόμενη Βουλή αν βρει τους 180 θα έχει τη δυνατότητα να το κάνει. Το ισχύον σύστημα επιτάσσει τη συνταγματική αναθεώρηση από δύο Βουλές, με μεσολάβηση εκλογών και με υποχρεωτική πενταετή αδράνεια.Είναι ξεπερασμένο, λες ο κόσμος την ώρα που ψηφίζει ΝΔ ή ΣΥΡΙΖΑ αποφαίνεται και για την συνταγματική αναθεώρηση.
-Το δεύτερο σημείο είναι η αλλαγή του νόμου περί ευθύνης υπουργών, το άρθρο 86.
Εδώ, ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ έχουν διατηρήσει τη σκανδαλώδη διάταξη που λέει ότι η ποινική δίωξη κινείται μόνον από τη Βουλή και όχι από τη δικαστική εξουσία, όπως ζητούμε όλοι οι συνταγματολόγοι. Την ποινική δίωξη σήμερα την αποφασίζει η Βουλή και εκεί οφείλεται η λαική αγανάκτηση. Θα πρέπει η δίωξη να ασκείται από ένα πενταμελές Συμβούλιο στον Αρειο Πάγο και όχι από τον Εισαγγελέα, όπως συμβαίνει στη Γαλλία. Η ΝΔ εδώ λειτουργεί παλαιοκομματικά. Ο ΣΥΡΙΖΑ όμως που ανέβηκε με σύνθημα ότι θα τα αλλάξει όλα, είναι και αυτός προσκολλημένος στη λογική ότι μόνον η Βουλή ασκεί την ποινική δίωξη, κάτι που έχει καταργηθεί πανευρωπαικά, ως παλαιό προνόμιο των βουλευτών υπό το φόβο δίωξης από τον μονάρχη. Στα πολύ σημαντικά στοιχεία συγκαταλέγεται η κατάργηση της σύντομης ημερομηνίας παραγραφής.
-Το τρίτο σημείο είναι η αλλαγή στον τρόπο εκλογής του ΠτΔ, χωρίς διάλυση της Βουλής, σε περίπτωση μη εκλογής με 180 ψήφους. Η λύση είναι απλή, δεν αρέσει όμως στο πολιτικό σύστημα. Αφορά στη δημιουργία Σώματος Εκλεκτόρων 600 ατόμων από βουλευτές, δημάρχους περιφερειάρχες και πρώην Πρωθυπουργούς. Εάν δεν θέλουμε εκχώρηση τόσης δύναμης στους δημάρχους μπορεί μέσω κλήρωσης να αναδεικνύονται 100 που θα μετέχουν από κοινού με τους 300 βουλευτές, τους πρώην πρωθυπουργούς και τους Περιφρειάρχες στη διαδικασία εκλογής ΠτΔ , με όποια πλειοψηφία, χωρίς διάλυση της Βουλής και χωρίς το διχαστικό στοιχείο της μετωπικής αντιπαράθεσης. Οπως συμβαίνει στην Ιταλία και στη Γερμανία”.
Νόνη Καραγιάννη: Είναι καινοτόμο και μια προσαρμογή στα υφιστάμενα ευρωπαικά Συντάγματα. Στις προτάσεις σας ενώ αναφέρεστε στη διατήρηση του πολιτεύματος της Προεδρευομένης Δημοκρατίας, μιλάτε για ένα τρόπο ενίσχυσης των αρμοδιοτήτων του ΠτΔ.
Ν Αλιβιζάτος: “Εκείνων όμως των αρμοδιοτήτων που θα χτυπούν το διχαστικό χαρακτήρα του πολιτεύματος. Πχ να μην μπορεί η εκάστοτε πλειοψηφία να υποδεικνύει την ηγεσία των Ανωτάτων Δικαστηρίων. Εκεί,να εμπλέξουμε τον ΠτΔ ως κατευναστική δύναμη, τις Ανεξάρτητες Αρχές. Επί της ουσίας, η αρμοδιότητα επιλογής των Προεδρείων των Ανώτατων Δικαστικών Λειτουργών μεταφέρεται από την κυβέρνηση στον ΠτΔ. Για να μην κάνει ό,τι θέλει θα υπάρχει ένας κατάλογος πέντε προσώπων, είτε από τη Βουλή, είτε από τη δικαστική εξουσία, από τα οποία θα επιλέγει το ένα”.
Νόνη Καραγιάννη: Μεταξύ των ζητημάτων των αρμοδιοτήτων του ΠτΔ αναφέρεστε και στη δυνατότητα προκήρυξης ενός δημοψηφίσματος στη διάρκεια της θητείας του. Ας υποθέσουμε για τη Συμφωνία των Πρεσπών. Πως θα μας φαινόταν, άραγε ;
Ν.Αλιβιζάτος: “Είμαι κατά των δημοψηφισμάτων και η εγγύηση είναι να μην αποφασίζεται από ένα και μόνον πρόσωπο,αλλά από ενδεχομένως 500 χιλιάδες εκλογείς και με σύμφωνο τον ΠτΔ.
Η ιδέα τώρα είναι να δώσεις στον ΠτΔ μιαν ατομική βόμβα, εκτός από την παραίτηση που ήδη έχει και με την προκήρυξη δημοψηφίσματος για ένα θέμα όχι ευχάριστο για την κυβέρνηση, να ασκήσει το ρόλο του.
-Τέταρτο στοιχείο είναι η ηγεσία των δικαστηρίων και πέμπτο οι Ανεξάρτητες Αρχές. Οι ανεξάρτητες αρχές διορίζονται από το Σύνταγμα με ομοφωνία ή πλειοψηφία 4/5 της Διάσκεψης των Προέδρων της Βουλής, στην οποία εκπροσωπούνται η ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ και το ΚΚΕ που δεν μετέχουν σε αυτές τις διαδικασίες και το σύστημα μπλοκάρεται ,με αποτέλεσμα να δημιουργείται αδιέξοδο και να παρατείνεται επί 10ετία η θητεία τους. Αποκορύφωμα ήταν το θέμα των τηλεοπτικών αδειών, όπου βρέθηκαν λύσεις και ειδικά για το ΕΣΡ επελέγη μια σύνθεση γενικότερης αποδοχής και αυτό χάρη στην πολιτικότητα και την εχεφροσύνη του Προέδρου της Βουλής Νίκου Βούτση.Η κυβερνητική πρόταση είναι η ανανέωση της θητείας των 5 μελών των Ανεξαρτήτων Αρχών να γίνεται από τα 3/5 της Ολομέλειας Βουλής δηλαδή από 180 βουλευτές , αντί από τα 4/5 της Διάσκεψης των Προέδρων του Κοινοβουλίου”
«ΑΘΗΝΑ 9.84» – ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ
ΤΗΛ.: 210 34 11610 – FAX: 210 34 11 397 – e-mail: [email protected]
