Η εκλογή του Εμανουέλ Μακρόν ως προέδρου της Γαλλίας τον Μάιο του 2017 είχε θεωρηθεί από πολλούς στην Ευρώπη ως «μια νέα αυγή».
Ύστερα από χρόνια κρίσης η Ευρώπη αποκτούσε έναν ηγέτη που θα μπορούσε να την βγάλει από τη βαθιά κοινωνική κρίση και αναταραχή. Ο νέος Γάλλος είχε μάλιστα εκλεγεί με ένα έξυπνο σύνθημα “Εμπρός! En Marche! και το όραμα να “ανακαινίσει” το ευρωπαϊκό οικοδόμημα, ανανεώνοντας συγχρόνως το πληγωμένο πνεύμα… της αδελφοσύνης στην γηραιά ήπειρο. Αν η Ευρώπη θεωρούνταν από πολλούς εθνικούς ηγέτες ως “όχληση” για τον Μακρόν αποτελούσε έναν “λόγο ύπαρξης”. Από την “ωδή στην Ευτυχία” κανείς δεν είχε αμφιβολία για τους στοχους του.
Μια μέρα μετά την εκλογή του ο Guardian σημείωνε “το πιο σημαντικό είναι πως ο Μακρόν εξελέγη με ένα ισχυρό φιλοευρωπαϊκό μήνυμα ελπίδας και μεταρρυθμίσεων σε μια εποχή που ακόμα και η λέξη Ευρώπη έχει εξελιχθεί σε συνώνυμο της δεσποτείας”.
Φαινόταν ότι είχε έρθει η άνοιξη στην Ευρώπη. Αλλά κάποια στιγμή ήρθε η πραγματικότητα. Οι τελευταίες ημέρες έχουν αποδείξει ότι δεν έχουν απομείνει και πολλά από το όραμα του Μακρόν: είτε πρόκειται για τον γαλλικό φόρο επί των καυσίμων ή τα σχέδια για φόρο επί των ευρωπαϊκών ψηφιακών υπηρεσιών ή των προτεινόμενων μεταρρυθμίσεων στην Ευρωζώνη, τελικά ο Μακρόν δεν έχει κατορθώσει να πετύχει πολλά από όσα έχει υποσχεθεί.
Οι λόγοι της αποτυχίας της “επανάστασης” του Μακρόν εξηγούνται τόσο από τις εσωτερικές εξελίξεις στη Γαλλία αλλά και στο εξωτερικό. Ήταν ξεκάθαρο από την αρχή πως για τον Μακρόν να πραγματοποιήσει την ευρωπαϊκή του ατζέντα θα έπρεπε πρώτα να αποδείξει ότι μπορεί να μεταρρυθμίσει τη Γαλλία. Για χρόνια το Βερολίνο παρακολουθούσε με σύγχυση (ακόμα και πανικό) τις διαρκείς αποτυχίες τόσο του Νικολά Σαρκοζί και του Φρανσουά Ολαντ να προχωρήσουν σε σοβαρές μεταρρυθμίσεις λόγω της συνεχιζόμενης δύσκολης οικονομικής κατάστασης της χώρας.
Ο Μακρόν γνώρισε πως για να πετύχει στην Ευρώπη θα έπρεπε να κερδίσει τη Γερμανία και ο μόνος τρόπος για να το κάνει αυτό είναι να “διορθώσει” τη Γαλλία. Η διαρκής πτώση της δημοτικότητας του στη Γαλλία τον τελευταίο χρόνο που κορυφωθηκε με την “εξέγερση” των “Κίτρινων Γιλέκων” …τελικά “έκλεψε” από τον Μακρόν την νομιμότητα που χρειάζεται για την ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή.
Ας το πούμε απλά, ένας Γάλλος ηγέτης που δεν έχει τη στήριξη παρά μόνο σχεδόν του 20% των πολιτών δεν θα μπορούσε να προτείνει ριζοσπαστικές αλλαγές στην ευρωπαϊκή πολιτική, είτε για την άμυνα είτε για τη λειτουργία της Ευρωζώνης.
Υπάρχει και ένας πιο βαθύς λογος που ο Μακρον που δεν μπορεί να πετύχει όσα επιθυμεί διαπιστώνει ο Ζαν Τεκό, διευθυντής του ευρωπαϊκού προγράμματος του German Marshall Fund των ΗΠΑ. “Δεν είναι ο πραγματικός Ευρωπαίος που θέλησε να μας πείσει ότι είναι” ισχυρίζεται ο Τεκό, επισημαίνοντας ότι ο Μακρόν είναι βασικά ένας “Γκωλιστής” που θέτει το γαλλικό εθνικό συμφέρον πάνω από ο,τιδήποτε άλλο. “Δεν είναι Ευρωπαίος για το συμφέρον της Ευρώπης αλλά για της Γαλλίας”.
Η πραγματικότητα άλλωστε το έχει αποδείξει σε μια σειρά θεμάτων απο τη διπλωματία, την άμυνα και το εμπόριο.
Την προηγούμενη εβδομάδα για παράδειγμα η Γαλλία ενοχλήθηκε σφόδρα από την πρόταση του Γερμανού υπουργού Οικονομικών, Όλαφ Σολτς να παραχωρήσει το Παρίσι τη μόνιμη θέση του στο Συμβούλιο Ασφάλειας του ΟΗΕ στην Ε.Ε.
Όταν ιδέες για μια κοινή ευρωπαϊκή άμυνα – δηλαδή έναν “ευρωπαϊκό στρατό” πέφτουν στο τραπέζι ο Μακρον σχεδόν “χάνεται” καταθέτοντας γενικότητες, δείγμα ότι πραγματικά δεν ενδιαφέρεται.
Η αποτυχία να ανταπεξέλθει στις πολύ μεγάλες προσδοκίες που ο ίδιος καλλιέργησε πάντως είναι “κακό νέο” για την προσπάθεια μεταρρυθμίσης της Ε.Ε. Αρκετοί ήλπιζαν ότι όταν η Άγκελα Μέρκελ θα εγκατέλειπε την καγκελαρία θα μπορούσε αυτός να αναλάβει το έργο της… ως ένας ντε φάκτο Ευρωπαίος ηγέτης. Εως τώρα δεν φαίνεται ότι θα μπορούσε να το κάνει.
Αλεξάνδρα Βουδούρη
