του Βύρωνα Καρύδη
Μετά το τελικό διαζύγιο της Βρετανίας με την ΕΕ, έξι είναι τα βασικά ερωτήματα στα οποία πρέπει να απαντήσουν οι ιθύνοντες και που αφορούν το βρετανικό εθνικό σύστημα υγείας (ΝΗS) , επισημαίνει ο Nick Triggle του BBC (29/11/2018).
1 – Θα σημειωθούν ελλείψεις σε φάρμακα ;
To Ηνωμένο Βασίλειο εισάγει κάθε μήνα από τις χώρες της ΕΕ 37 εκατομμύρια συσκευασίες φαρμακευτικών προϊόντων ενώ εξάγει περισσότερες.
Το λιμάνι του Ντόβερ αποτελεί το βασικό σημείο εισόδου των φαρμάκων από την ηπειρωτική Ευρώπη και οι ρυθμίσεις που θα ισχύσουν κατά τη μεταβατική περίοδο – δηλ. μέχρι το τέλος του 2020 εφόσον δεν θα υπάρξει παράταση – οι ρυθμίσεις αυτές θα επιτρέψουν την απρόσκοπτη τροφοδότηση της βρετανικής αγοράς με φάρμακα.
Το πρόβλημα θα δημιουργηθεί εάν δεν υπάρξει συμφωνία για το Brexit, διότι είναι πολύ πιθανό να σημειωθούν τεράστιες καθυστερήσεις στο Ντόβερ .
Η κυβέρνηση έχει ήδη ζητήσει από τις επιχειρήσεις να αποθηκεύσουν προμήθειες φαρμάκων έξι εβδομάδων για να μετριάσουν τις τυχόν δυσκολίες που θα προκύψουν στην περίπτωση μιας απόσυρσης χωρίς συμφωνία.
Επίσης είναι πιθανό να επηρεασθούν οι προμήθειες ραδιενεργών υλικών που χρησιμοποιούνται στις αξονικές τομογραφίες. Αλλά και η αποθήκευση των κοινών φαρμάκων αποδεικνύεται προβληματική. Ειδικά όταν οι μικρές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν πρόβλημα επειδή δεν διαθέτουν επαρκή ρευστότητα για να χρηματοδοτήσουν αποθέματα προμηθειών σε φάρμακα.
2 – Θα υπάρξει επάρκεια σε ιατρικό και νοσοκομειακό προσωπικό ;
Οι τομείς της υγείας και της κοινωνικής πρόνοιας στη Βρετανία είναι τεράστιοι εργοδότες με ένα εκατομμύριο πεντακόσιες χιλιάδες και δύο εκατομμύρια εργαζόμενους αντίστοιχα. Περίπου το 5% του εγγεγραμμένου εργατικού δυναμικού στο NHS σε κάθε περιοχή της βρετανικής επικράτειας προέρχεται από την ηπειρωτική Ευρώπη.
Η συμφωνία Brexit σημαίνει ότι όσοι εργάζονται επί του παρόντος θα έχουν την ευκαιρία να αποκτήσουν “καθεστώς εγκατάστασης” που θα τους επιτρέψει να παραμείνουν στη χώρα. Δεν είναι όμως σαφές τι θα σήμαινε γι’ αυτούς μια μη-συμφωνία Brexit.
Η κυβέρνηση έχει επίσης δηλώσει ότι θα δημιουργήσει ένα εξειδικευμένο σύστημα ελέγχου του αριθμού των μεταναστών παρόμοιο με εκείνο που λειτουργεί για τους εργαζόμενους στη Βρετανία που προέρχονται από τον υπόλοιπο κόσμο, εκτός των χωρών της ΕΕ. Το σύστημα αυτό – γνωστό ως “δεύτερη βίζα” – επιτρέπει σε ιατρούς και ανώτερους νοσηλευτές να προσλαμβάνονται στο εξωτερικό.
Ωστόσο, τα συνδικάτα επισημαίνουν ότι μερικοί κατώτεροι υπάλληλοι και μη κλινικοί υπάλληλοι, όπως οι βοηθοί υγειονομικής περίθαλψης, οι αχθοφόροι και οι εργαζόμενοι σε ομάδες φροντίδας των ασθενών μετά το εξιτήριο από το νοσοκομείο, δεν θα καλύπτονται από το σύστημα, επειδή βασική προϋπόθεση είναι ο ξένος εργαζόμενος να κερδίζει τουλάχιστον £ 30.000 το χρόνο. Οι διαβουλεύσεις με τους υπεύθυνους φορείς για το εάν θα πρέπει το όριο αυτό να μειωθεί, όπως έχουν προτείνει ορισμένοι που το θεωρούν υπερβολικό σύμφωνα με τα δεδομένα που ισχύουν στην αγορά εργασίας στο Ηνωμένο Βασίλειο , θα συνεχισθούν καθ’όλη τη διάρκεια του 2019.
Αλλά υπάρχουν και άλλοι συναφείς παράγοντες που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη, υπογραμμίζει ο Nick Triggle του BBC .
Το μήνυμα που στέλνει το Brexit στους εργαζόμενους από την Ευρώπη είναι ότι λόγω της ασθενέστερης λίρας, τα χρήματα που θα αποστέλλονται πίσω στην πατρίδα τους θα έχουν μικρότερη αγοραστική αξία. Το γεγονός αυτό θα μπορούσε να αποτρέψει τους Ευρωπαίους από τις χώρες της ΕΕ που εργάζονται στο Ηνωμένο Βασίλειο να συνεχίσουν να παραμένουν σε αυτή τη χώρα.
Ορισμένοι προβλέπουν ότι το Brexit είναι πολύ πιθανό να επιδεινώσει την έλλειψη στελέχωσης που παρατηρείται σήμερα στο NHS. Η κυβέρνηση από την πλευρά της εκφράζει τη βεβαιότητα ότι το προσωπικό από την Ευρώπη θα παραμείνει και δεν θα εγκαταλείψει το σύστημα υγείας, ενώ τονίζει ότι έχει σχέδια για την εκπαίδευση μεγαλυτέρου αριθμού Βρετανών ιατρών και νοσηλευτών .
3 – Οι Βρετανοί θα δικαιούνται ιατρικής περίθαλψης στην Ευρώπη μετα το Brexit ;
Περίπου 27 εκατομμύρια άνθρωποι στο Ηνωμένο Βασίλειο διαθέτουν την Ευρωπαϊκή Κάρτα Ασφάλισης Ασθένειας. Με αυτή την κάρτα δικαιούνται ιατρικής περίθαλψης στις χώρες- μέλη της ΕΕ αλλά και στην Ισλανδία, στο Λιχνενστάιν, στη Νορβηγία και στην Ελβετία.
Αυτή η κάρτα καλύπτει τα υπάρχοντα προβλήματα υγείας του ασφαλισμένου καθώς και τα έκτακτα περιστατικά. Η κάλυψη αυτή θα συνεχισθεί και κατά τη μεταβατική περίοδο , τι πρόκειται όμως να συμβεί μετά τη λήξη της περιόδου αυτής είναι προς το παρόν άγνωστο. Πάντως αν δεν υπάρξει συμφωνία για την απόσυρση της Βρετανίας από την ΕΕ τότε θεωρητικά η Ευρωπαϊκή Κάρτα Ασφάλισης Ασθενείας για τους Βρετανούς δεν θα ισχύει.
Και τι θα γίνει με το ένα εκατομμύριο Βρετανούς υπηκόους που ζουν σε χώρες της ΕΕ ; Όπως σήμερα έχουν τα πράγματα, αυτοί οι Βρετανοί έχουν τα ίδια δικαιώματα ιατρικής περίθαλψης όπως και οι κάτοικοι των χωρών στις οποίες έχουν εγκατασταθεί. Αυτά τα δικαιώματα όμως είναι πιθανό να τα χάσουν αν έχουμε Brexit χωρίς συμφωνία.
4 – Θα επηρεασθεί η ιατρική έρευνα ;
Το Ηνωμένο Βασίλειο είναι στην πρωτοπορία της ιατρικής έρευνας και η χώρα επωφελείται σήμερα από την πρόσβαση στα ερευνητικά προγράμματα της ΕΕ. Αυτά θα συνεχισθούν κατά τη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου αλλά μετά το τελικό διαζύγιο με το ευρωπαϊκό μπλοκ η Βρετανία θα αντιμετωπίζεται ως – “ξένος συνεργάτης” – γεγονός που δεν θα της επιτρέψει να έχει τον κυρίαρχο ρόλο στο συντονισμό και στην εκπόνηση αυτών των προγραμμάτων.
Η συνεργασία επίσης για την αντιμετώπιση σπάνιων ασθενειών μπορεί να τεθεί σε κίνδυνο. Δεδομένου ότι ο αριθμός των ασθενών με σπάνιες παθήσεις σε κάθε χώρα μέλος της ΕΕ είναι χαμηλός, οι σχετικές κλινικές έρευνες διεξάγονται σε διακρατικό επίπεδο και στη Βρετανία μετά την έξοδο της χώρας από την ΕΕ , εφόσον το διαζύγιο θα είναι συναινετικό, οι έρευνες αυτές θα διεξάγονται μέσα στα πλαίσια της συμφωνίας Brexit Health Alliance.
Οι περιορισμοί εξάλλου στην ελεύθερη διακίνηση των ερευνητών και των ακαδημαϊκών δεν θα πρέπει να αποκλείεται επίσης να έχουν αρνητικό αντίκτυπο. Περίπου τα τρία τέταρτα των ερευνητών του Ηνωμένου Βασιλείου έχουν εργασθεί στο εξωτερικό και σήμερα το ένα πέμπτο των επιστημόνων στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας προέρχονται από την ΕΕ.
Η κυβέρνηση από την πλευρά της πιστεύει ότι η προσπάθεια για την αντιμετώπιση όλων αυτών των προβλημάτων μπορεί να καταλήξει σε – “ένα αμοιβαίο επωφελές αποτέλεσμα” – δεδομένου ότι το Ηνωμένο Βασίλειο είναι – “ένας τόσο σημαντικός παίκτης” – στην ιατρική και την επιστημονική έρευνα.
5 – Ποιές θα είναι οι επιπτώσεις από τη μείωση του αριθμού των μεταναστών από την ΕΕ ;
Το 2017 σύμφωνα με μια έρευνα της Ipsos , το 58% των ανθρώπων που συμμετείχαν στην έρευνα ήταν της γνώμης ότι η μετανάστευση επιβαρύνει τις δημόσιες υπηρεσίες και ειδικότερα το NHS.
Είναι γεγονός ότι σήμερα με δυσκολία το βρετανικό εθνικό σύστημα υγείας μπορεί να ικανοποιήσει ορισμένες από τις ανάγκες των ασθενών. Ο χρόνος αναμονής για τις
εγχειρήσεις που αφορούν τους καρκινοπαθείς , τα επείγοντα περιστατικά και άλλα προβλήματα υγείας θεωρείται σχετικά μεγάλος για μια χώρα που συγκαταλέγεται στις πέντε ισχυρότερες οικονομίες στον κόσμο και αυτό εν μέρει οφείλεται στο μεγάλο αριθμό ασθενών που ζητούν τη βοήθεια του NHS.
To κατά πόσο οι μετανάστες επιβαρύνουν αυτή την κατάσταση ήταν ένα θέμα που το εξέτασε συμβουλευτική επιτροπή της κυβέρνησης για τη μετανάστευση το περασμένο φθινόπωρο.
Η επιτροπή αυτή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι μετανάστες με τις συνεισφορές τους στον τομέα της υγείας συνέβαλαν περισσότερα στο σύστημα από αυτά που ζήτησαν και πήραν. Αυτό συμβαίνει λόγω του μεγάλου αριθμού των μεταναστών που εργάζονται στο NHS αλλά και εξαιτίας του γεγονότος οι περισσότεροι είναι νέοι και υγιείς με πολύ μικρότερες πιθανότητες να χρησιμοποιήσουν το εθνικό σύστημα υγείας σε σχέση με άλλες ομάδες του πληθυσμού.
Η μόνη εξαίρεση είναι στις γεννήσεις. Το ποσοστό των γεννήσεων στα βρετανικά νοσοκομεία από γυναίκες που προέρχονταν από χώρες της ΕΕ τριπλασιάσθηκε τα τελευταία 15 χρόνια , σύμφωνα με την έρευνα της κυβερνητικής επιτροπής για τη μετανάστευση.
6 – Τι θα γίνει με το “δώρο” των £350 εκατ. την εβδομάδα που θα πάρει το NHS μετά το Brexit ;
Οι ένθερμοι υποστηρικτές της εξόδου (Brexiteers) της Βρετανίας από την ΕΕ στη διάρκεια της εκστρατείας για το δημοψήφισμα του 2016 είχαν διατυμπανίσει ότι μέρος των χρημάτων που θα εξοικονομήσει η χώρα μετά τον τερματισμό των συνεισφορών της στα κοινοτικά ταμεία θα διατεθεί για το εθνικό σύστημα υγείας. Είχαν υπολογίσει μάλιστα ότι το ποσό αυτό θα μπορούσε να είναι £ 350 εκατομ. την εβδομάδα.
Η πρωθυπουργός Τερέζα Μέι έχει ισχυρισθεί ότι η εκτίμηση αυτή είναι σωστή. Ήδη η κυβέρνηση έχει ανακοινώσει ότι ο προϋπολογισμός για το NHS θα αυξηθεί κατά £ 20 δισεκ. σε ετήσια βάση έως το 2023. Η αύξηση αυτή είναι μεγαλύτερη από τα £350 εκατομ. την εβδομάδα που είχαν υποσχεθεί οι Brexiteers, διατείνεται η κυβέρνηση.
Πολλοί όμως αμφιβάλλουν αν πράγματι έτσι έχουν τα πράγματα. Επισημαίνουν οι “αμφισβητίες” ότι το Ηνωμένο Βασίλειο δεσμεύεται να συνεισφέρει στον προϋπολογισμό της ΕΕ μέχρι το τέλος της μεταβατικής περιόδου ενώ καλείται να καταβάλλει το ποσό των £ 36 δισεκ για το κόστος του διαζυγίου με την Ευρώπη. Αναμφίβολα οι δαπάνες αυτές αφήνουν πολύ μικρά περιθώρια για να καλυφθεί η αύξηση των κονδυλίων που προβλέπονται από το δεκαετές πρόγραμμα της κυβέρνησης για το NHS.
Το υπουργείο των Οικονομικών έχει ήδη τονίσει ότι για την ενίσχυση του εθνικού συστήματος υγείας ίσως χρειασθεί να υπάρξει ένας συνδυασμός οικονομικής ανάπτυξης και αύξησης της φορολογίας.
Ένας διαφορετικός τρόπος να εξετάσουμε το θέμα της χρηματοδότησης του NHS είναι να αναρωτηθούμε αν η αύξηση των δαπανών επιβαλλόταν στην περίπτωση που το Brexit δεν επρόκειτο να γίνει, σημειώνει ο συντάκτης του BBC για θέματα υγείας Nick Triggle.
Οι περισσότεροι έχουν τη γνώμη ότι η αύξηση των δαπανών για την υγεία έπρεπε να είχε ήδη γίνει εδώ και καιρό , άσχετα από τη συμμετοχή ή μη της χώρας στην ΕΕ. Από το 2010, το βρετανικό σύστημα υγείας ενισχύεται από τον προϋπολογισμό κάθε χρόνο με ένα επιπλέον ποσοστό που κυμαίνεται μεταξύ 1% – 2% , δηλαδή μια αύξηση που είναι το ήμισυ από αυτή που ελάμβανε τα προηγούμενα χρόνια, καταλήγει ο συντάκτης του BBC.
