Σοβαρά προβλήματα στις Μακεδονικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον αγροδιατροφικό τομέα θα δημιουργήσει η Συμφωνία των Πρεσπών.
Σύμφωνα με μελέτη που εκπόνησε το Παράρτημα Κεντρικής Μακεδονίας του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΓΕΩΤ.Ε.Ε.), που εποπτεύεται από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, «η ονομασία (brand name) ενός ποιοτικού προϊόντος αποτελεί το διαβατήριο του, ενώ πολλές φορές συνιστά καθοριστικό λόγο επιλογής του από τον καταναλωτή.
Οι λέξεις «Μακεδονία» ή «Μακεδονικός/ή/ό» στην ονομασία των περίφημων προϊόντων της Μακεδονικής Γης μπορεί να βρίσκονται στην επωνυμία ή στον διακριτικό τίτλο των επιχειρήσεων, στο όνομα των επιμέρους προϊόντων τους, στην ετικέτα ή στην διαφήμιση των προϊόντων ως τόπος παραγωγής κ.ο.κ.
Συνεπώς, εκατοντάδες προϊόντα φέρουν το όνομα της Μακεδονίας , ενώ υπάρχει ο Μακεδονικός Τοπικός Οίνος και το Τσίπουρο Μακεδονίας που είναι προϊόντα Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ).
Και φυσικά υπάρχει η παράδοση χιλιάδων ετών στην παρασκευή τροφίμων και στην επινόηση συνταγών που αποτελεί το απόσταγμα του διαχρονικού Μακεδονικού Πολιτισμού με όλες τις ζυμώσεις του χρόνου, για αυτό και η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας δημιούργησε τα πρότυπα και το σήμα της «Μακεδονικής Κουζίνας».
Μέσα στο πέρασμα των χρόνων η ονομασία της Μακεδονίας έχει δοθεί σε διατροφικά προϊόντα και από άλλες κοινωνίες, όπως στη Γαλλία, όπου η φρουτοσαλάτα στα γαλλικά λέγεται συχνά macédoine de fruits, δηλαδή κατά λέξη «Μακεδονία φρούτων», ενώ macédoine de legumes λέγεται μια σαλάτα με ψιλοκομμένα λαχανικά, καρότα, μπιζέλια και τα λοιπά, που μοιάζει αρκετά με αυτό που λέμε στα ελληνικά ρώσικη σαλάτα.
Δυσμενείς οι συνέπειες
Μία πιθανή επίσημη και αναγνωρισμένη από την Ελλάδα χρήση της ονομασίας «Μακεδονικός/ή/ό» σε διατροφικά ή άλλα προϊόντα από επιχειρήσεις της ΠΓΔΜ, μετά την κύρωση της Συμφωνίας των Πρεσπών, θα έχει δυσμενέστατες συνέπειες για τα αντίστοιχα προϊόντα των ελληνικών επιχειρήσεων για πολλούς και διάφορους λόγους.
Τα ελληνικά αγροτοδιατροφικά προϊόντα είναι ποιοτικά και ελεγμένα, ενώ αντίθετα είναι γνωστό ότι στην ΠΓΔΜ δεν υπάρχουν τα πρότυπα και οι έλεγχοι (π.χ. για υπολείμματα γεωργικών φαρμάκων και άλλους επιμολυντές) που γίνονται στις Ευρωπαϊκές Περιφέρειες της Μακεδονίας (Δυτική, Κεντρική και Ανατολική).
Το κόστος παραγωγής και οι τιμές των προϊόντων διαφέρουν, επίσης, κατά πολύ, με άμεση συνέπεια τον ορατό κίνδυνο για την παραπλάνηση του καταναλωτή ως προς την προέλευση, τον αθέμιτο ανταγωνισμό κ.ά.
Δυστυχώς, η Συμφωνία των Πρεσπών, πέραν των άλλων προβλημάτων που δημιουργεί, αφήνει σε πλήρη αοριστία και το θέμα της εμπορικής ονομασίας, των εμπορικών σημάτων και της επωνυμίας των προϊόντων της Μακεδονικής Γης», επισημαίνεται στη μελέτη.
Ειδικότερα στο άρθρο 1, παρ. 3, εδ. θ΄ υπάρχει μόνο ένα ευχολόγιο για έναν «ειλικρινή, δομημένο και με καλή πίστη διάλογο» μεταξύ των επιχειρηματικών κοινοτήτων και η αναφορά σε μια ακαθόριστη διμερή ομάδα ειδικών στο πλαίσιο της ΕΕ με συνεισφορά του ΟΗΕ και του ΔΟΤ (ISO), η οποία θα δράσει επί τριετία μετά το 2019, ενώ καμία διαδικασία επιβολής των αποφάσεων της διμερούς ομάδας ειδικών δεν θεσπίζεται.
Επιπροσθέτως, σύμφωνα με το άρθρο 1, παρ. 3, εδ. ζ΄ της Συμφωνίας των Πρεσπών οι ιδιωτικές οντότητες της ΠΓΔΜ θα μπορούν να χρησιμοποιούν για πάντα τους όρους «Μακεδονία» ή «Μακεδονικός/ή/ό» χωρίς τον επιθετικό προσδιορισμό «Βόρεια», γεγονός που σε συνδυασμό με τη «Μακεδονική» ιθαγένεια (nationality = εθνικότητα στο πρωτότυπο κείμενο) του άρθρου 1, παρ. 3, εδ. β΄ και τη «Μακεδονική» γλώσσα του άρθρου 1, παρ. 3, εδ. γ΄ θα επιτείνουν την σύγχυση.
Παράλληλα, δεν υπάρχει σε κανένα άρθρο της Συμφωνίας μία ανάλογη ρητή κατοχύρωση ότι οι ιδιωτικές οντότητες της Ελλάδας θα μπορούν να χρησιμοποιούν για πάντα τους όρους «Μακεδονία» ή «Μακεδονικός/ή/ό».
Κινδυνεύει η ονομασία των Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης Προϊόντων
Δεν είναι δύσκολο να αντιληφθεί κανείς ότι μετά από μία πιθανή είσοδο της «Βόρειας Μακεδονίας» στην ΕΕ, σύντομα θα ζητηθεί η αλλαγή της ονομασίας των Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης προϊόντων μας που περιέχουν τους όρους «Μακεδονία» ή «Μακεδονικός/ή/ό» ή στην καλύτερη περίπτωση η συμπερίληψη σε αυτών και των αντίστοιχων της ΠΓΔΜ, και φυσικά αναμένεται η έντονη και συντονισμένη επιθετικότητα των επιχειρήσεων της ΠΓΔΜ με κάθε ένδικο μέσο στα Ελληνικά προϊόντα που, επίσης, φέρουν τους όρους «Μακεδονία» ή «Μακεδονικός/ή/ό».
Δεν μπορεί να αποκλεισθεί, ακόμη, ούτε το ενδεχόμενο η συναίνεση της «Βόρειας Μακεδονίας» μετά την ένταξη της στην ΕΕ για χρηματοδοτήσεις, προγράμματα κλπ. να περνάει μέσα από επώδυνες δεσμεύσεις της εκάστοτε Ελληνικής Κυβέρνησης, περί αναγνώρισης και παραχωρήσεων για «μακεδονική μειονότητα», αρχαίου μακεδονικού πολιτισμού, διευκολύνσεων στην «Ελληνική Μακεδονία» κλπ.
Το αποτέλεσμα όλων των αυτών των διεκδικήσεων, πέραν της οικονομικής εξάντλησης και της βλάβης των επιχειρήσεων μας, αναμένεται να είναι δυσμενές γιατί θα αντιπαρατίθεται μια χώρα με επίσημα κατοχυρωμένο τον όρο «Μακεδονία» στο όνομα της και στον καθομιλούμενο χαρακτηρισμό της και μια Ελληνική γεωγραφική περιοχή.
Δυστυχώς, η οικονομική ζημία σε κάποιες εκατοντάδες επιχειρήσεις (μόνο στο νομό Θεσσαλονίκης έχουν καταγραφεί 39 επιχειρήσεις αγροτοδιατροφικών προϊόντων με τον όρο «Μακεδονία» ή «Μακεδονικός/ή/ό» στην επωνυμία ή στον διακριτικό τίτλο τους, χωρίς να συνυπολογίζονται οι επιχειρήσεις που έχουν τους παραπάνω όρους μόνο στην επωνυμία των επιμέρους προϊόντων τους), όσο μεγάλη και αν είναι, δεν θα μπορεί να συγκριθεί με τον αναμενόμενο σφετερισμό και την κλοπή της Μακεδονικής Ιστορίας και Πολιτισμού των οποίων η αξία είναι ανεκτίμητη.
Οι επιπτώσεις
Στην περίπτωση κύρωσης της Συμφωνίας των Πρεσπών από την Ελληνική Βουλή με τα προαναφερθέντα προβλήματα, οι μόνοι τρόποι αντίδρασης για την αποφυγή μέρους των δυσμενών επιπτώσεων για τις Ελληνικές επιχειρήσεις είναι:
α) Η ενθάρρυνση των επιχειρήσεων του αγροτοδιατροφικού τομέα να καταθέσουν αιτήματα για καταχώρηση εμπορικών σημάτων στο Ευρωπαϊκό Γραφείο του Alicante ή σε οποιοδήποτε φορέα απαιτείται.
β) Η οργάνωση της κατάλληλης νομικής υποστήριξης που είναι ιδιαίτερα απαραίτητη στην περίπτωση διαμφισβητήσεων των σημάτων.
γ) Η οργάνωση και στελέχωση των Ελληνικών δημόσιων υπηρεσιών για τον έλεγχο της ποιότητας και της ασφάλειας των διακινούμενων προϊόντων.
δ) Η κατάλληλη υπεράσπιση των πιστοποιημένων αγροτοδιατροφικών προϊόντων σύμφωνα με τους Κανονισμούς της ΕΕ.
ε) Η δημιουργία Παρατηρητηρίου για την παρακολούθηση των υποβληθέντων αιτήσεων καταχώρησης σημάτων που περιλαμβάνουν τους όρους «Μακεδονία» ή «Μακεδονικός/ή/ό» από όμορες χώρες.
στ) Η άμεση συγκρότηση της επιτροπής ειδικών εμπειρογνωμόνων του άρθρου 1, παρ. 3, εδ. θ΄.
ζ) Η συστηματική προάσπιση των συμφερόντων των Ελληνικών επιχειρήσεων σε περίπτωση μελλοντικής διαδικασίας ένταξης της ΠΓΔΜ στην ΕΕ.
Χριστιάννα Κούσιου
