Η Τερέζα Μέι θα επιδιώξει την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων με τις Βρυξέλλες για τη συμφωνία Brexit. Την περασμένη εβδομάδα η πλειοψηφία των μελών του κοινοβουλίου ψήφισε υπέρ μιας τροπολογίας που συνιστά στην κυβέρνηση να αναζητήσει – “εναλλακτικές λύσεις” – στο “καυτό” ζήτημα των ιρλανδικών συνόρων.
Ουσιαστικά οι βουλευτές ζητούν την αντικατάσταση του backstop – δηλ. του δικτύου προστασίας για την αποφυγή ενός σκληρού συνόρου μεταξύ της Βόρειας Ιρλανδίας και της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας.
Το μήνυμα των 27 είναι πως δεν υπάρχει καμία διάθεση και κανένα περιθώριο για επαναδιαπραγμάτευση της Συμφωνίας Αποχώρησης (ΣΑ) και κανένα νομικό περιθώριο αλλαγής ή κατάργησης του backstop.
Διπλωματικές πηγές στις Βρυξέλλες υπογράμμιζαν ότι το θέμα της αποφυγής σκληρού συνόρου θα διευθετηθεί μέσω της μελλοντικής σχέσης Ηνωμένου Βασιλείου – Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά τη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου και ότι η μεταβατική περίοδος μπορεί να παραταθεί μέχρι να οριστικοποιηθεί η μελλοντική σχέση , αν αυτό δεν καταστεί δυνατό κατά το προκαθορισμένο χρονικό διάστημα. Οι ίδιες πηγές πρόσθεταν ότι το backstop θα είναι έτσι κι αλλιώς προσωρινό και θα αντικατασταθεί στο πλαίσιο της όποιας συμφωνίας για τις σχέσεις της Βρετανίας με το ευρωπαϊκό μπλοκ.
Όλα τα παραπάνω έχουν μεταφερθεί στην πρωθυπουργό Μέι και η πλευρά των 27 θα τα επαναλάβει σε κάθε δυνατή ευκαιρία και φυσικά στις σχεδιαζόμενες επαφές της Μέι – Τουσκ – Γιούνκερ.
Τι είναι το backstop ;
Το backstop είναι κατά κάποιο τρόπο μια – “πολιτική ασφαλείας” – που στόχο έχει, κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες, να αποφευχθούν οι συνοριακοί έλεγχοι στη μεθοριακή γραμμή μήκους 498 χιλιομέτρων μεταξύ της Βόρειας Ιρλανδίας και της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας, επισημάνει ο Tom Edgington του BBC (01/02/2019).
Επί του παρόντος, τα αγαθά και οι υπηρεσίες διακινούνται μεταξύ των δύο πλευρών με λίγους ελέγχους. Το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιρλανδία αποτελούν αυτή τη στιγμή μέρος της ενιαίας αγοράς και της τελωνειακής ένωσης της ΕΕ, επομένως τα προϊόντα δεν υπάγονται σε αυστηρούς ελέγχους.
Αλλά, μετά από το Brexit, αυτή η κατάσταση θα μπορούσε να αλλάξει καθώς οι δύο χώρες ενδέχεται να βρεθούν σε διαφορετικά τελωνειακά και ρυθμιστικά καθεστώτα, πράγμα που σημαίνει ότι τα προϊόντα θα ελέγχονται στα σύνορα.
Η βρετανική κυβέρνηση δεν θέλει να συμβεί αυτό καθώς βάζει σε κίνδυνο την ειρηνευτική συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής (Απρίλιος 1998) μεταξύ διαμαρτυρομένων και καθολικών / ενωτικών και ρεπουμπλικάνων στη Βόρεια Ιρλανδία. Η ΕΕ δήλωσε επίσης ότι δεν επιθυμεί καμιά σκλήρυνση των συνόρων.
Έτσι, συμφωνήθηκε ότι εάν δεν έχει υπάρξει άλλη λύση το Ηνωμένο Βασίλειο θα παραμείνει για ένα διάστημα μετά τη μεταβατική περίοδο εντός της τελωνειακής ένωσης. Το πόσο μεγάλη ή μικρή θα είναι αυτή η περίοδος έχει προκαλέσει εντάσεις κυρίως στους κόλπους του Συντηρητικού κόμματος αλλά και στο Δημοκρατικό Ενωτικό Κόμμα της Βόρειας Ιρλανδίας που στηρίζει την κυβέρνησης Μέι καθώς οι “Brexiteers” προειδοποιούν ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα παγιδευτεί εντός της ΕΕ χωρίς μάλιστα να μπορεί να έχει λόγο στις αποφάσεις εφόσον για τη λήξη της περιόδου αυτής θα πρέπει να συναινέσουν και οι Βρυξέλλες.
Η τεχνολογία στην υπηρεσία της διπλωματίας
Στα σύνορα της Νορβηγίας , που δεν είναι μέλος της ΕΕ , με τη Σουηδία – μια μεθόριο μήκους 1.609 χιλιομέτρων – οι έλεγχοι γίνονται με τη βοήθεια της τεχνολογίας.
Τα οχήματα ελέγχονται από κάμερες που χρησιμοποιούν ένα αυτόματο σύστημα αναγνώρισης των πινακίδων. Παράλληλα ένα άλλο λογισμικό επιτρέπει τους ελέγχους στα προϊόντα όταν αυτά είναι ακόμη στους χώρους αποθήκευσης και πριν γίνει η φόρτωση τους για να μεταφερθούν στον προορισμό τους. Τα φορτηγά όμως που μεταφέρουν τα προϊόντα είναι υποχρεωμένα να σταματούν στους συνοριακούς σταθμούς για να υποστούν ελέγχους.
Στο Svinesund , που είναι το σημαντικότερο σημείο διέλευσης δια ξηράς από τη Νορβηγία στη Σουηδία , συνοριακοί υπάλληλοι ανέφεραν στο BBC ότι από αυτό τον συνοριακό σταθμό διέρχονται περίπου 1.300 φορτηγά αυτοκίνητα ημερησίως και ότι για τον έλεγχο κάθε οχήματος απαιτούνται περίπου 20 λεπτά.
Ο Lars Karlsson πρώην ανώτερος τελωνειακός υπάλληλος από τη Σουηδία έχει συντάξει μια έκθεση για λογαριασμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το πως η τεχνολογία μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην περίπτωση των ιρλανδικών συνόρων.
Ο Karlsson υπογράμμισε στο BBC ότι η τεχνολογία από μόνη της δεν πρόκειται να εξαλείψει την ανάγκη για ελέγχους στα ιρλανδικά σύνορα και ότι η επιτυχής εφαρμογή του συστήματος ελέγχων στη μεθόριο Σουηδίας- Νορβηγίας βασίζεται στα υψηλά επίπεδα εμπιστοσύνης αλλά και στις προδιαγραφές των προϊόντων των δύο χωρών που δεν διαφέρουν.
Παρά ταύτα τριβές υπάρχουν και η παρουσία συνοριακών σταθμών στη μεθόριο Νορβηγίας- Σουηδίας είναι αισθητή , μια κατάσταση που θα ήταν έντονα αμφιλεγόμενη στην περίπτωση των ιρλανδικών συνόρων.
Οι οικονομίες της Βόρειας Ιρλανδίας και της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας είναι πλήρως συνδεδεμένες. Τεράστια ποσά αγαθών και υπηρεσιών διασχίζουν τα σύνορα κάθε μέρα χωρίς ελέγχους οποιουδήποτε είδους. Εκτιμάται ότι τουλάχιστον 30.000 άτομα ταξιδεύουν περνούν τα σύνορα κάθε μέρα για να πάνε στην εργασία τους. Η Δημοκρατία και η Βόρεια Ιρλανδία έχουν μια κοινή περιοχή ταξιδιού που προηγείται των κανονισμών της ΕΕ, την οποία και οι δύο πλευρές επιμένουν ότι θα παραμείνει σε ισχύ ανεξάρτητα με το τι θα συμβεί.
Εξάλλου και η Sabine Weyand , που αναπληρώνει τον Michel Barnier, τον κύριο διαπραγματευτή της ΕΕ στις συνομιλίες με τη βρετανική κυβέρνηση για το Brexit, έχει ήδη αποκλείσει τη χρήση της υπάρχουσας τεχνολογίας για την αποφυγή του σκληρού συνόρου μεταξύ της Βόρειας Ιρλανδίας και της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας.
“Εξετάσαμε κάθε μεθόριο στον πλανήτη , κάθε σύνορο της ΕΕ με τρίτη χώρα – απλούστατα δεν υπάρχει τρόπος να αποφύγουμε τους ελέγχους”, τόνισε η κ. Weyand αμέσως μετά τη ψηφοφορία την περασμένη εβδομάδα στο βρετανικό κοινοβούλιο.
Βύρων Καρύδης
