“Δεν αρκεί η κ. Μέι να επιστρέψει την επόμενη εβδομάδα και να μας πει ότι οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται” , προειδοποίησε ανώτερος υπουργός της κυβέρνησης . Ποια θα είναι λοιπόν τα αποτελέσματα των συνομιλιών που θα έχει σήμερα στις Βρυξέλλες η Βρετανίδα πρωθυπουργός Τερέζα Μέι με τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ ;
Στη Βόρεια Ιρλανδία χθες και προχθές η Βρετανίδα πρωθυπουργός αντιλήφθηκε ότι τα πολιτικά κόμματα – συμπεριλαμβανομένου και του Δημοκρατικού Ενωτικού Κόμματος (DUP) η στήριξη του οποίου στο κοινοβούλιο είναι απαραίτητη για την παραμονή της κυβέρνησης Μέι στην εξουσία – αντιτίθενται σθεναρά στην εφαρμογή του αμφιλεγόμενου συστήματος backstop που αφορά τα ιρλανδικά σύνορα στη μετα – Brexit εποχή.
Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, μεταξύ των οποίων και ο Γιούνκερ, έχουν δηλώσει επανειλημμένα ότι η συμφωνία Brexit , στην οποία κατέληξαν τον Νοέμβριο ΕΕ και Μέι, δεν μπορεί να γίνει αντικείμενο επαναδιαπραγμάτευσης.
Η Τερέζα Μέι όμως αναμένεται σήμερα να ζητήσει από τις Βρυξέλλες βελτίωση του backstop επιδιώκοντας να υπάρξει συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα στην εφαρμογή του ή μια νομική αναβάθμιση της δέσμευσης των δύο πλευρών ότι το “δίκτυ ασφαλείας” για τα ιρλανδικά σύνορα θα ισχύσει αν πραγματικά προκύψει ανάγκη και ότι η ενεργοποίηση του δεν μπορεί να διαρκέσει για πάντα.
Οι επιφυλάξεις των Βρυξελλών
Οι βασικοί λόγοι που η ΕΕ φαίνεται να είναι “ανυποχώρητη” στο ζήτημα του backstop είναι οι εξής , σημειώνει η ανταποκρίτρια του BBC στις Βρυξέλλες Κάτια Άντλερ :
– Μολονότι στο Ηνωμένο Βασίλειο υπάρχουν ορισμένοι που τους αρέσει να υποβαθμίζουν τις θέσεις της ΕΕ όσον αφορά την ειρηνευτική συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής , είναι γεγονός ότι οι Βρυξέλλες επιδιώκουν τη διατήρηση της διασυνοριακής συνεργασίας μεταξύ της Βόρειας Ιρλανδίας και της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας , η οποία όπως εκτιμούν Ευρωπαίοι αξιωματούχοι έχει σε μεγάλο βαθμό διευκολυνθεί με την οικονομική βοήθεια της ΕΕ και με τη συμμετοχή και των δύο μερών – Βορράς/ Νότος – στο ευρωπαϊκό μπλοκ.
– Οι πρόνοιες του backstop δεν έχουν επιβληθεί στη Βρετανία από την ΕΕ. Τα σχετικά άρθρα ήταν αντικείμενο διαπραγμάτευσης στο διμερές επίπεδο και δεν υπήρχε εναλλακτική λύση από αυτά που ήδη έχουν συμφωνηθεί. Οι Βρυξέλλες έχουν την εντύπωση ότι πολλές φορές στο Λονδίνο ξεχνούν ότι οι δεσμεύσεις του backstop που αφορούν τους τελωνειακούς ελέγχους έγιναν αποδεκτές ύστερα από αίτημα της βρετανικής κυβέρνησης και δεν επιβλήθηκαν από τις Βρυξέλλες.
– Η ΕΕ δεν θα ήθελε να αγνοήσει της ανησυχίες μιας χώρας – μέλους , της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας , για να πετύχει μια συμφωνία εξόδου με μια χώρα που θέλει να εγκαταλείψει το ευρωπαϊκό κλαμπ. Ας αναλογισθούμε ότι η ΕΕ συμπαραστάθηκε στην Ισπανία στο ζήτημα του Γιβραλτάρ όταν ήρθε η στιγμή να υπογραφεί η συμφωνία απόσυρσης του Ηνωμένου Βασιλείου, σημειώνει η Κάτια Άντλερ του BBC. Το αίσθημα αλληλεγγύης που έχουν οι Ευρωπαίοι ηγέτες έναντι του Δουβλίνου σε ό,τι έχει σχέση με τα ιρλανδικά σύνορα είναι πολύ πιο έντονο από αυτό που επέδειξε η ευρωπαϊκή ηγεσία έναντι της Μαδρίτης για το θέμα του Γιβραλτάρ.
– Το backstop είναι επίσης ένα “δίκτυ ασφαλείας” για την ενιαία ευρωπαϊκή αγορά . Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι στη μετά- Bкexit εποχή το χερσαίο σύνορο μεταξύ της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς και του Ηνωμένου Βασιλείου θα διασχίζει το νησί της Ιρλανδίας.
– Τέλος η ΕΕ βλέπει τη μεγάλη εικόνα. Αν οι Βρυξέλλες ενδώσουν στις απαιτήσεις του Λονδίνου εκφράζονται φόβοι ότι μπορεί χώρες όπως η Ουγγαρία , η Πολωνία ή η Ιταλία που ήδη αντιμετωπίζουν με σκεπτικισμό τις πολιτικές της ΕΕ να θελήσουν να εξαιρεθούν από την εφαρμογή βασικών κανονισμών της ευρωπαϊκής οικογένειας.
Υπάρχουν ακόμη ελπίδες για το Λονδίνο
Μπροστά όμως στην άβυσσο της μη συμφωνίας Brexit δεν θα πρέπει να αποκλείεται καθώς πλησιάζει η ώρα της αλήθειας, δηλαδή η καταληκτική ημερομηνία της αποχώρησης , η 29η Μαρτίου , να γίνουν ορισμένες παραχωρήσεις από την ΕΕ , μεταδίδει η Κάτια Άντλερ.
Οι Βρυξέλλες επικεντρώνουν τώρα την προσοχή τους στο Δουβλίνο, επισημαίνοντας στην ιρλανδική κυβέρνηση ότι ένα “σκληρό Brexit” – μια αποσύνδεση της Βρετανίας χωρίς συμφωνία – είναι αναπόφευκτο να οδηγήσει σε ένα “σκληρό σύνορο” , με συνοριακούς ελέγχους , μεταξύ της Βόρειας Ιρλανδίας και της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας.
Αλλά αυτοί στο Ουέστμινστερ που θεωρούν ότι το backstop μπορεί να εξαφανισθεί ως δια μαγείας δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα πρέπει να αναλογισθούν και πάλι αν πράγματι είναι ρεαλιστικό να πιστεύουν ότι κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει αποδεκτό από τις Βρυξέλλες.
Παράλληλα θα πρέπει να λάβουν υπόψη τους τι πρόκειται να επακολουθήσει μετά την αποχώρηση της Βρετανίας. Η Δημοκρατία της Ιρλανδίας – όπως και κάθε μια από τις χώρες μέλη της ΕΕ – έχει το δικαίωμα του βέτο που μπορεί να το χρησιμοποιήσει στο ενδεχόμενο μιας μελλοντικής εμπορικής συμφωνίας μεταξύ της ΕΕ και της Μεγάλης Βρετανίας αν το Δουβλίνο θεωρήσει ότι μια συμφωνία Brexit δεν εξασφαλίζει την απρόσκοπτη διακίνηση ανθρώπων και αγαθών στα ιρλανδικά σύνορα.
Σημειώνουμε ότι ένας από τους κορυφαίους εμπειρογνώμονες της Βόρειας Ιρλανδίας που συμμετείχαν στην παροχή συμβουλών στα μέλη του βρετανικού υπουργικού συμβουλίου στις διαπραγματεύσεις για το Brexit δήλωσε πρόσφατα: “Το Δημοκρατικό Ενωτικό Κόμμα (DUP) της Βόρειας Ιρλανδίας χρειάζεται διεθνή κάλυψη αλλά έχουμε ήδη μια διεθνή συμφωνία: τη συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής. Πρέπει να δείξουμε ότι οι πρόνοιες αυτής της συμφωνίας που διασφαλίζουν τη συνεργασία Βορρά- Νότου λαμβάνονται σοβαρά υπόψη. Στη συμφωνία Brexit πρέπει να υπάρχει δέσμευση που να δείχνει πίστη στην ειρηνευτική συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής”.
Βύρων Καρύδης
