Οκτώ μεγάλα πανεπιστήμια της γηραιάς ηπείρου ενώνουν τις δυνάμεις τους για τη δημιουργία Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου. Στην πρωτοβουλία συμμετέχει το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και στόχος είναι να δημιουργηθεί ένα Ίδρυμα που θα επιβεβαιώνει την ηγετική θέση της Ευρώπης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση παγκοσμίως.
Στην κοινοπραξία συμμετέχουν ΑΕΙ από τη Γαλλία, την Αυστρία, τη Γερμανία, την Ολλανδία, την Πολωνία και την Ελλάδα, με επικεφαλής το Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου, που ιδρύθηκε το 1631, και σκοπό να δημιουργήσουν το υποδειγματικό Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο για τον 21ο αιώνα, «που θα διασφαλίζει σε παγκόσμια κλίμακα την ανταγωνιστική ηγετική θέση της Ευρώπης στην ανώτερη εκπαίδευση και ένα άνευ συνόρων κοινό πλαίσιο για τη διεξαγωγή και προώθηση της έρευνας, την καινοτομίας, της διδασκαλίας και μάθησης στα υψηλότερα διεθνή πρότυπα».
Πανεπιστήμια με μακραίωνη ιστορία
Την κοινοπραξία αποτελούν το Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου, το Πανεπιστήμιο της Άνω Αλσατίας στη Μιλούζ, το Πανεπιστήμιο του Φράιμπουργκ, το Πολυτεχνείο της Καρλσρούης, το Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ, το Πανεπιστήμιο Φυσικών Πόρων και Επιστημών Ζωής στη Βιέννη, το Πανεπιστήμιο Άνταμ Μιτσκιέβιτς του Πόζναν και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Πρόκειται για ιδρύματα με τεράστια ιστορία και παράδοση, αλλά και σημαντική προσφορά στην ευρωπαϊκή ανώτερη εκπαίδευση, ενώ οι σχολές και τα τμήματά τους καλύπτουν κάθε επιστημονικό πεδίο.
Η πρωτοβουλία στηρίχθηκε σε μία ιδέα του Προέδρου της Γαλλίας Εμμανουέλ Μακρόν, την οποία διατύπωσε στη Σύνοδο των Ευρωπαίων Ηγετών στο Γκέτεμποργκ το 2017. Στο πλαίσιο αυτό, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κάλεσε τα κράτη-μέλη να αναλάβουν πρωτοβουλίες στην κατεύθυνση ενίσχυσης των στρατηγικών συνεργασιών μεταξύ πανεπιστημιακών ιδρυμάτων και της ενθάρρυνσης προσπαθειών για την δημιουργία περίπου 20 «ευρωπαϊκών πανεπιστημίων» έως το 2024.
Βασικό ζητούμενο είναι η συνεργασία και ανάπτυξη της δικτύωσης των πανεπιστημίων, τα οποία θα δίνουν τη δυνατότητα στους φοιτητές τους να αποκτήσουν πτυχίο συνδυάζοντας σπουδές σε διάφορες χώρες της ΕΕ, ενισχύοντας παράλληλα τη διεθνή ανταγωνιστικότητα των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων.
Προσήλωση στην Ευρωπαϊκή Ιδέα
Στην κοινή δήλωση των προθέσεών τους, οι διοικήσεις των οκτώ Ιδρυμάτων συνομολογούν την προσήλωσή τους στην ευρωπαϊκή ιδέα για το πανεπιστήμιο και στις αρχές της ακαδημαϊκής ελευθερίας, της υπευθυνότητας, της ισότητας και συμμετοχικότητας:
«Ως συμμαχία ερευνητικών πανεπιστημίων δεσμευόμαστε να κατακτήσουμε τα υψηλότερα πρότυπα αριστείας στην έρευνα. Θα το πετύχουμε μέσα από την ενίσχυση της συνεργασίας σε επιλεγμένους τομείς έρευνας, μεγιστοποιώντας τις συνέργειες και συνδυάζοντας τις δυνατότητές μας. Δίνουμε έμφαση στη ουσιαστική διασύνδεση έρευνας και διδασκαλίας σε όλα τα στάδια της ακαδημαϊκής εκπαίδευσης», αναφέρουν οι Αρχές των Ιδρυμάτων και προσθέτουν:
«Εκπαιδεύουμε την επόμενη γενιά ενεργών και ανοιχτόμυαλων Ευρωπαίων πολιτών, οι οποίοι θα υπηρετούν σε όλους τους τομείς της κοινωνίας και θα μπορούν να συνεργάζονται, εργαζόμενοι σε διαφορετικά πολιτισμικά περιβάλλοντα, σε διαφορετικές γλώσσες και επιστημονικούς κλάδους. Ενθαρρύνουμε τους καθηγητές μας να αμφισβητήσουν τον συμβατικό τρόπο σκέψης, να αναζητήσουν πρωτότυπες ιδέες, όσον αφορά τις διεπιστημονικές και διατομεακές προσεγγίσεις στη διδασκαλία και μάθηση. Προσπαθούμε να καταστήσουμε τα ερευνητικά αποτελέσματα διαθέσιμα στην κοινωνία και να ενθαρρύνουμε την αξιοποίησή τους σε όλους τους τομείς της δημόσιας ζωής. Δημιουργούμε ευκαιρίες για να έλθουν κοντά ακαδημαϊκοί και μη ακαδημαϊκοί σε ένα πνεύμα συνεργασίας και δημιουργικότητας για την αντιμετώπιση των μειζόνων ζητημάτων, που έχουν μπροστά τους οι τοπικές κοινότητες, η Ευρώπη και η ανθρωπότητα».
Πολύπλευρα τα οφέλη για τα ελληνικά ΑΕΙ
Είναι προφανές ότι για το ΑΠΘ, αλλά και όσα ελληνικά πανεπιστήμια συμπράξουν στο μέλλον σε κάποια αντίστοιχη πρωτοβουλία ίδρυσης Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου, τα οφέλη είναι πολύπλευρα και εξόχως σημαντικά, καθώς ενισχύεται η αναγνωρισιμότητά τους λόγω της προβολής τους σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αυξάνεται η ανταγωνιστικότητά τους μέσα από την προσέλκυση ταλαντούχων φοιτητών, ερευνητών και καθηγητών, εκπονούνται καινοτόμα προγράμματα σπουδών και ενσωματώνονται νέες τεχνολογίες και εκπαιδευτικές μέθοδοι, ενώ επιπλέον δημιουργείται μία αξιοσημείωτη νέα πηγή χρηματοδότησης.
Στις ευκαιρίες ενίσχυσης της διεθνοποίησης που προσφέρει η νέα πρωτοβουλία για το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο αναφέρθηκε ο υπουργός Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων Κώστας Γαβρόγλου κατά την πρόσφατη Σύνοδο των Πρυτάνεων, όπου ενημερώθηκε και για τις προθέσεις του ΑΠΘ και άλλων Ιδρυμάτων, να ανταποκριθούν στην πρόσκληση της ΕΕ.
Επισήμανε μάλιστα ότι η καινοτομία της πρωτοβουλίας συνίσταται στο ότι «δεν είναι για τα μεταπτυχιακά, που γίνονται εδώ και χρόνια, τώρα πια είναι για τα προπτυχιακά προγράμματα σπουδών», ενώ όσον αφορά τις ενδεχόμενες βελτιώσεις που θα απαιτηθούν στο υπάρχον νομοθετικό πλαίσιο, ώστε να επιτραπούν τα ξενόγλωσσα προπτυχιακά προγράμματα σπουδών διαβεβαίωσε ότι «εάν τυχόν καρποφορήσουν αυτές οι επαφές και χρειαστούν νομοθετικές ρυθμίσεις, έχουμε την πολιτική βούληση να προχωρήσουμε σε αυτές τις νομοθετικές ρυθμίσεις».
Ενθουσιασμένος με την προοπτική της σύμπραξης του ΑΠΘ με κορυφαία ιδρύματα για την δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Πανεπιστήμιου, δηλώνει ο πρύτανης του Ιδρύματος Περικλής Μήτκας.
Αναφορικά με τους λόγους που ώθησαν το ΑΠΘ να συμμετάσχει στην πρωτοβουλία του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου, επισήμανε ότι «ένα μεγάλο Πανεπιστήμιο οφείλει να εξελίσσεται διαρκώς και να χαράσσει νέους δρόμους ποιοτικής εκπαίδευσης», εκτιμώντας ότι «μέσα από αυτή την προσπάθεια, το Αριστοτέλειο παραμένει στην πρωτοπορία και ισχυροποιείται.
Οι εταίροι των οκτώ πανεπιστημίων έχουν ήδησ υναντηθεί τρεις φορές στο Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου και έχουν συμμετάσχει σε πολύωρες τηλεδιασκέψεις. Το επιτελείο του Αριστοτελείου απαρτίζεται από καθηγητές διαφόρων ειδικοτήτων με επικεφαλής την Αντιπρύτανη Ακαδημαϊκών και Φοιτητικών Θεμάτων Αριάδνη Στογιαννίδου.
Ο πρύτανης ΑΠΘ στον Αθήνα 9.84
«Είμαστε ενθουσιασμένοι με αυτή την προοπτική. Για τη σύμπραξη με άλλα επτά πανεπιστήμια ευρωπαϊκά, στη Γαλλία τη Γερμάνια, την Αυστρία, την Πολωνία και την Ολλανδία για τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού πανεπιστήμιου. Είναι πολύ φιλόδοξο σχέδιο της Ευρώπης για να ισχυροποιήσει τα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, να τα κάνει πιο ελκυστικά στους φοιτητές όλου του κόσμου και να δυναμώσει την ερευνητική και την εκπαιδευτική διαδικασία», δήλωσε στον Αθήνα 984 και στον Άρη Τόλιο ο πρύτανης ΑΠΘ, Περικλής Μήτκας.
Ισίδωρος Ρούσσος
