Σφοδρές αντιδράσεις έχουν προκαλέσει στο διδακτικό προσωπικό του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου τα σχέδια του υπουργείου Παιδείας να συγχωνευθούν τμήματα του Ιδρύματος με σχολές του ΤΕΙ Δυτικής Ελλάδας.
Οι αντιδρώντες κάνουν λόγο για αλλαγή του χαρακτήρα του ΕΑΠ και υποβάθμισή του, ενώ στις τάξεις των φοιτητών επικρατεί ανησυχία και προβληματισμός.
Είναι γεγονός ότι η συντριπτική πλειοψηφία των επιχειρούμενων συγχωνεύσεων ΑΕΙ-ΤΕΙ βρίσκει αντίθετους τους διοικούντες και τους διδάσκοντες στα Πανεπιστήμια, αλλά πολλές φορές και στα Τεχνολογικά Ιδρύματα. Η περίπτωση ωστόσο του ΕΑΠ είναι διαφορετική και ομοιάζει με αυτήν του Διεθνούς Πανεπιστημίου, καθώς οι συγχωνεύσεις τους με τμήματα ΤΕΙ αλλάζει εντελώς το χαρακτήρα τους.
Να σημειωθεί ότι στον αρχικό σχεδιασμό του υπουργείου Παιδείας, το ΤΕΙ Δυτικής Ελλάδας θα συγχωνευόταν με το Πανεπιστήμιο της Πάτρας, ωστόσο οι διαπραγματεύσεις των δύο ιδρυμάτων απέβησαν άκαρπες, έτσι εδώ και περίπου ένα μήνα «έπεσε στο τραπέζι» η σκέψη «συνεργασίας» του εν λόγω ΤΕΙ με το Ανοικτό Πανεπιστήμιο.
Σύμφωνα με πληροφορίες, το μοντέλο που συζητείται στο υπουργείο Παιδείας είναι ένα τμήμα του ΕΑΠ να παραμείνει ως έχει (εξ αποστάσεως εκπαίδευση με δίδακτρα και επιλογή των φοιτητών με κλήρωση) και ένα άλλο τμήμα να συγχωνευθεί με σχολές του ΤΕΙ Δυτικής Ελλάδας με πρόσβαση μέσω πανελλαδικών (εισαγωγή των νέων τμημάτων στο μηχανογραφικό και σπουδές χωρίς δίδακτρα).
Αντιδράσεις
Ο σχεδιασμός αυτός, ο οποίος σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες βρίσκει σύμφωνο και τον πρόεδρο της διοικούσας επιτροπής του ΕΑΠ καθηγητή Βασίλη Καρδάση, έχει ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων στις τάξεις των διδασκόντων του ΕΑΠ, αλλά και μέρους αυτών του ΤΕΙ Δυτικής Ελλάδας. Πέρα από τα επιχειρήματα που χρησιμοποιεί το διδακτικό προσωπικό και άλλων υπό συγχώνευση πανεπιστημίων περί προχειρότητας του όλου εγχειρήματος, χωρίς στρατηγικό σχεδιασμό και αξιολόγηση, στη συγκεκριμένη περίπτωση οι αντιδρώντες θεωρούν ότι η συγχώνευση ακυρώνει το χαρακτήρα και απειλεί το μέλλον του ΕΑΠ.
Σε ανοικτή επιστολή προς τον υπουργό Παιδείας οι κοσμήτορες του ΕΑΠ –Αντώνης Λιοναράκης από τη Σχολή Ανθρωπιστικών Επιστημών, Αθανάσιος Μιχιώτης, Κοινωνικών Επιστημών Ιωάννης Καλαβρουζιώτης, Θετικών Επιστημών και Τεχνολογίας– και ο εκπρόσωπος των πανεπιστημιακών του ιδρύματος Αυγουστίνος Δημητράς, αναφέρουν ότι «η πρωτοβουλία σας δεν υπέχει καμίας νομιμοποίησης, από τη στιγμή που δεν την εκφράσατε ή δεν τη θέσατε υπόψη οιουδήποτε ακαδημαϊκού οργάνου». «Ο αντίκτυπος στους φοιτητές, τωρινούς και μελλοντικούς του ΕΑΠ, ενός τέτοιου εγχειρήματος συγχώνευσης ανοικτού και εξ αποστάσεως πανεπιστημίου με συμβατικό ίδρυμα (εγχείρημα το οποίο παγκοσμίως δεν έχει προηγούμενο), θα είναι μεγάλος, καθώς θα αλλοιωθεί ανεπιστρεπτί ο χαρακτήρας του ΕΑΠ», λένε οι καθηγητές του και προσθέτουν ότι «οι επιπτώσεις στην ήδη επιβαρυμένη διοικητική λειτουργία του ιδρύματος θα είναι απροσδιόριστες, καθώς η συγχώνευση μεγάλου αριθμού διοικητικού προσωπικού από το ΤΕΙ Δυτικής Ελλάδας, θα δημιουργήσει περαιτέρω δυσλειτουργίες στο ΕΑΠ».
Στρατηγικοί στόχοι
Προτείνουν δε, αντί για τη συγχώνευση να προωθηθούν οι εξής στρατηγικοί στόχοι για την περαιτέρω αναβάθμιση του Ιδρύματος:
1. Ανοικτότητα στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Πανεπιστήμιο ανοικτό σε ποικίλες ηλικίες και ανάγκες, ανοικτό σε επίπεδο χώρου και μαθησιακών προσδοκιών.
2. Αριστεία στην έρευνα, στα επιστημονικά πεδία που θεραπεύονται στις Σχολές του Ε.Α.Π.
3. Διατήρηση της Αριστείας στην προσφορά της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και πρωτοπορία του Ε.Α.Π. στη μετάβαση στην ψηφιακή μάθηση.
4. Διαρκής και προσωποποιημένη υποστήριξη των φοιτητών του για την επίτευξη των στόχων τους.
5. Εξασφάλιση ίσων ευκαιριών στην πρόσβαση στη γνώση. Ενίσχυση κοινωνικής κινητικότητας, κοινωνικής δικαιοσύνης και συνοχής.
6. Ενίσχυση της ακαδημαϊκής ανάπτυξης των μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας του Ε.Α.Π.»
Σε αυτή την κατεύθυνση διατυπώνουν πλήθος προτάσεων για συνεργασίες με άλλα ιδρύματα εσωτερικού και εξωτερικού, για ακόμη μεγαλύτερο άνοιγμα στις νέες τεχνολογίες και για αυτοδιοίκηση του ΕΑΠ.
Τι λέει το υπουργείο Παιδείας
Στο υπουργείο Παιδείας πάντως θεωρούν ότι προγράμματα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης προσφέρονται ήδη από τα συμβατικά ΑΕΙ και ότι σταδιακά το ΕΑΠ χάνει τον ρόλο του. Από την άλλη προσπαθούν να αποκρούσουν την επιχειρηματολογία ότι η πρόταση για συγχώνευση του ΤΕΙ με το ΕΑΠ έγινε μόνο αφού απερρίφθη ανάλογη πρόταση για απορρόφηση του ΤΕΙ από το Πανεπιστήμιο Πατρών.
Υποστηρίζουν επίσης ότι η συγχώνευση θα διαμορφώσει ένα ίδρυμα που θα έχει κανονική αυτοδύναμη διοικητική μορφή (Σύγκλητο, Πρυτανεία), διοικητικό προσωπικό, μεγαλύτερες υποδομές και εργαστήρια και δυνατότητα με καινοτόμα προγράμματα να διεκδικήσει και τμήμα της ζήτησης συμβατικών προγραμμάτων και να παραμείνει ο κορυφαίος πάροχος ανοιχτής και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης στην Ελλάδα.
Τα προβλήματα του ΕΑΠ
Μπορεί το Ανοικτό Πανεπιστήμιο να αναπτύσσεται με κεκτημένη ταχύτητα την τελευταία δεκαετία, με το συνολικό αριθμό φοιτητών του το 2018 να ξεπερνά τους 37.000 και το διδακτικό προσωπικό να αριθμεί περί τους 2.000, ωστόσο δεν λείπουν τα προβλήματα.
1. Το ΕΑΠ δεν έχει ανανεώσει εδώ και χρόνια τα διδακτικά εγχειρίδια τα οποία είχαν σχεδιαστεί σε μια προηγούμενη φάση όταν βρέθηκε ευρωπαϊκή χρηματοδότηση. Ταυτόχρονα το ετήσιο κόστος εκτύπωσης άγγιζε τα 800.000 ευρώ.
2. Είναι υποστελεχωμένο ως προς τα μέλη ΔΕΠ. Ένα μεγάλο μέρος της διδασκαλίας καλύπτεται από τα μέλη ΣΕΠ (Συνεργαζόμενο Εκπαιδευτικό Προσωπικό), που είναι συνήθως είτε μέλη ΔΕΠ είτε άλλοι επιστήμονες. Πρακτικά αυτό σημαίνει πως όσο το ΕΑΠ δεν στελεχωνόταν με μέλη ΔΕΠ δεν μπορούσε να συγκροτήσει μια πλήρη ακαδημαϊκή δομή αυτοδύναμου ιδρύματος. Ως αποτέλεσμα υπήρχε μια απόσταση ανάμεσα στα ακαδημαϊκά και τα διοικητικά όργανα.
3. Εδώ και χρόνια δεν έχουν ανανεωθεί τα προγράμματα σπουδών, τόσο ως προς τα παρεχόμενα μαθήματα, όσο και ως προς το περιεχόμενο, συμπεριλαμβανομένων και των διδακτικών εγχειριδίων.
4. Το διοικητικό προσωπικό του ιδρύματος είναι κυρίως συμβασιούχοι και αυτό δημιουργούσε σοβαρά προβλήματα στην ικανότητα του ιδρύματος να λειτουργήσει.
5. Τα μέλη ΣΕΠ που δεν ήταν μέλη ΔΕΠ ή δημόσιοι υπάλληλοι, αμείβονται πλέον με δελτίο παροχής υπηρεσιών, παρότι στην πραγματικότητα προσφέρουν μισθωτή εργασία.
6. Οι φοιτητές δεν απολαμβάνουν την πλήρη αναγνώριση των πτυχίων τους και συχνά οι τίτλοι σπουδών από το ΕΑΠ δεν περιλαμβάνονται σε προκηρύξεις του ΑΣΕΠ, παρότι τυπικά είναι ισότιμα των άλλων.
Ισίδωρος Ρούσσος
