Δεν «βλέπει» επανέναρξη των συνομιλιών σύντομα για την επίλυση του Κυπριακού λόγω και των προεδρικών εκλογών στα Κατεχόμενα σε λίγους μήνες, ο γνωστός καθηγητής στο πανεπιστήμιο Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Καντίρ Χας της Κωνσταντινούπολης, Μουσταφά Αϊντίν.
Μιλώντας στον Αθήνα 9,84 ο κ Αϊντίν θεωρεί ότι οι συζητήσεις που διεξάγονται γύρω από «εναλλακτικές λύσεις» εντός και των δύο κοινοτήτων μπορεί να οδηγήσουν κάποια στιγμή στην επανεκκίνηση των διαπραγματεύσεων. Σε ό,τι αφορά την Ανατολική Μεσόγειο θεωρεί λάθος τον αποκλεισμό της Τουρκίας από το περιφερειακό φορουμ για το φυσικό αέριο (EastMed gas forum), ενώ εκτιμά ότι δεν χρειάζεται η επικύρωση του Δικαίου της Θάλασσας για τον καθορισμό θαλασσίων ζωνών μεταξύ της Τουρκίας και των γειτονικών της χωρών.
Μετά την πολιτική Νταβούτογλου «περί μηδενικών προβλημάτων» ποια ακριβώς είναι η στρατηγική της Τουρκίας, ειδικά στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, ιδιαίτερα από τη στιγμή που είναι αποκλεισμένη από το EastMed gas forum;
«Πιστεύω ότι η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας γενικά έχει γίνει πιο ρεαλιστική. Σε ό,τι αφορά την Ανατολική Μεσόγειο είναι μάλλον ατυχές το γεγονός ότι αφέθηκε εκτός η Τουρκία από το EastMed gas forum, καθώς δεν πιστεύω ότι θα έχει μέλλον η συγκεκριμένη συνέργεια, εκτός και εάν συμπεριληφθεί και η Τουρκία σε αυτό. Γιατί θα είναι φυσικά προς το συμφέρον μας, αλλά και των χωρών, που συμμετέχουν, καθώς η μόνη μεγάλη και βιώσιμη αγορά ενέργειας στην περιοχή, είναι ακριβώς η Τουρκία. Είναι άλλωστε η χώρα μέσω της οποίας είναι εφικτό να περάσουν οι αγωγοί μεταφοράς φυσικού αερίου προς την Ευρώπη. Αυτός είναι ο μόνος εφικτός δρόμος, διαφορετικά. δεν είναι λογικό να μένει εκτός η χώρα με τη μεγαλύτερη ακτογραμμή στην Ανατολική Μεσόγειο από οποιαδήποτε διαπραγμάτευση. Αυτό συνέβη βέβαια λόγω της σημερινής πολιτικής ατμόσφαιρας στην περιοχή και καθώς Τουρκία δεν έχει διπλωματική εκπροσώπηση ούτε στην Αίγυπτο, στην Κύπρο (την Κυπριακή Δημοκρατία) και έχει γενικά προβλήματα με αυτές τις χώρες. Αν όμως η Τουρκία επιλύσει τα προβλήματα της με το Ισραήλ αλλά και την Αίγυπτο, τότε θα αλλάξει η κατάσταση».
Έχετε πει ότι η Τουρκία θα πρέπει να προχωρήσει σε οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών με όλες τις γειτονικές της χώρες. Πως είναι αυτό εφικτό όταν η Τουρκία δεν έχει επικυρώσει το Δίκαιο της Θάλασσας;
«Δεν έχει καμία σημασία. Δεν χρειάζεται άλλωστε να το κάνει, γιατί αν διαπραγματεύεσαι δεν χρειάζεσαι το Δίκαιο της Θάλασσας. Το χρειάζεσαι μόνο, όταν δεν πρόκειται να εμπλακείς σε διαπραγματεύσεις. Όταν υπάρχει διένεξη και υπάρχει καλή θέληση μεταξύ των πλευρών δεν χρειάζεται να επικυρωθεί και στην περίπτωση αυτή, αυτό ισχύει για την Τουρκία».
Η μεγάλη «πληγή» στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου δεν είναι άλλη από το Κυπριακό. Εσείς βλέπετε κάποια προοπτική επανέναρξης των συνομιλιών, πρόθεσης τουλάχιστον των δυο κοινοτήτων να εμπλακούν εκ νέου σε διαπραγματεύσεις;
«Σε επίπεδο πάντως Ηνωμένων Εθνών βλέπουμε εκ νέου ενδιαφέρον να συμβεί αυτό.
Τα Ηνωμένα Έθνη συζητούν και με τις δύο πλευρές για να διαπιστώσουν αν υπάρχει η διάθεση να ξεκινήσουν εκ νέου οι συνομιλίες, αλλά έως τώρα δεν έχει βρεθεί κοινό έδαφος ως προς αυτό. Στο βόρειο μέρος του νησιού θα πραγματοποιηθούν, άλλωστε, προεδρικές εκλογές φέτος. Επομένως, λόγω και αυτών των πολιτικών δεδομένων δεν θα είναι εύκολη η επανέναρξη σύντομα, τουλάχιστον».
Θεωρείτε ότι οι διαπραγματεύσεις το 2017 ήταν μια «χαμένη ευκαιρία»;
«Ναι, ήταν μια “χαμένη ευκαιρία” οι διαπραγματεύσεις τότε, γιατί οι πλευρές είχαν φθάσει πολύ κοντά, αλλά δεν τα κατάφεραν. Τώρα υπάρχουν ευκαιρίες, γίνονται μάλιστα διάφορες συζητήσεις και στις δύο πλευρές του νησιού και εντός των δύο κοινοτήτων, που αναζητούν εναλλακτικές λύσεις. Τώρα, αν αυτές οι συζητήσεις οδηγήσουν κάπου και δημιουργήσουν μια “αρχή” δεν το γνωρίζω, αλλά υπάρχει εκεί μια δυνατότητα, καθώς δεν πιστεύω ότι θα ξεκινήσουν εκ νέου σύντομα οι διαπραγματεύσεις. Στο μεσοδιάστημα τέτοιου είδους συζητήσεις και από τις δύο πλευρές μπορεί να οδηγήσει σε επανεκκίνηση των συνομιλιών. Θα πρέπει να περιμένουμε τις εξελίξεις».
Τυχόν ανακάλυψη στην κυπριακή ΑΟΖ μεγάλου κοιτάσματος θα αποτελούσε από μόνη της ένα κίνητρο για να αναζητηθεί λύση στο Κυπριακό;
«Θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί ότι θα ήταν ένας “καταλύτης” για την επίλυση του Κυπριακού και να δημιουργηθούν συνθήκες καλών σχέσεων γενικά στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά από την άλλη κάποιος άλλος θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι θα μπορούσε να διογκώσει τα υπάρχοντα προβλήματα. Φυσικά ελπίζει κανείς να συμβεί το πρώτο και εγώ εύχομαι όλες οι εμπλεκόμενες χώρες αλλά και οι ηγέτες στο νησί, οι διαπραγματευτές να αντιληφθούν την ανάγκη ότι θα πρέπει να καταλήξουν σε λύση, γιατί σε διαφορετική περίπτωση, όλοι θα είναι ηττημένοι».
Αλεξάνδρα Βουδούρη
