Η Επιτροπή Γιούνκερ θα ολοκληρώσει τις εργασίες της περίπου τον Οκτώβριο, αλλά μια τρομακτική περίοδος για την πολιτική ελίτ της Ευρώπης έχει ήδη ξεκινήσει.
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών του Μαϊου θα είναι χαοτικά καθώς θα περιλαμβάνουν άνευ προηγουμένου εκλογικά κέρδη για την ακροδεξιά και τα λαϊκιστικά κόμματα που θα αναγκάσουν τις φιλοευρωπαϊκές ομάδες να προσπαθήσουν σκληρά ακόμα και για τον σχηματισμό πλειοψηφικού συνασπισμού.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις του POLITICO οι περισσότεροι ευρωβουλευτές από την Ιταλία θα προέλθουν από την ακροδεξιά Λέγκα του Βορρά. Στη Γαλλία, το Εθνικό Μέτωπο της Μαρίν Λεπέν ισοβαθμεί σε ποσοστά με το La République en Marche του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν.
Και τώρα το Brexit προκαλεί μεγαλύτερες αβεβαιότητες. Η Βρετανία κανονικά θα “έφευγε” από την Ε.Ε αλλά σήμερα είναι πολύ πιθανόν τελικά να μετάσχει στις ευρωεκλογές. Αν αυτό συμβεί ολόκληρη η εκλογική διαδικασία κινδυνεύει να εκτροχιαστεί με την Ε.Ε να έχει ήδη προετοιμαστεί για τον διαμοιρασμό εδρών στο Ευρωκοινοβούλιο μετά την αποχώρηση της Βρετανίας. Υπάρχει επίσης ο κινδυνος επιστροφής περισσότερων αντι-ευρωπαίων “φωνών” στο κοινοβούλιο με τη συμμετοχή του Ηνωμένου Βασιλείου.
Μια ακόμα προοπτική, που προκαλεί η πολιτική κρίση στο Λονδίνο, είναι ότι η Βρετανία μπορεί να φύγει χωρίς συμφωνία με την Ε.Ε εν μέσω της προεκλογικής περιόδου των ευρωεκλογών. Το ποιος θα “κερδίσει” από αυτό το σενάριο κανείς δεν μπορεί να το προβλέψει.
Η αναζήτηση του επόμενου προέδρου της Κομισιόν επίσης γίνεται απρόβλεπτη. Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα επιμένει στη διαδικασία Spitzenkandidat process — σύμφωνα εμ την οποία το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα πρέπει να επιλέξει “τον επικεφαλής υποψήφιο” από τις ευρωεκλογές για αυτή τη θέση – ενώ έχει ήδη επιλέξει τον Μάνφρεντ Βέμπερ, που ξεκίνησε και επισήμως την εκστρατεία του στις Βρυξέλλες, την Τετάρτη το βράδυ.
Η διαδικασία αυτή είχε σκοπό να εξελίξει τις ευρωπαϊκές εκλογές ως εθνικές με την έννοια ότι ένας ηγέτης από κάθε ευρωομάδα θα κερδίσει την ανώτατη αυτή θεσμική θέση. Συνέβη και το 2014 με την εκλογή του Ζαν Κλωντ Γιούνκερ αλλά σήμερα ειναι σχεδόν αβέβαιο αν η διαδικασία θα “επιβιώσει” μετά τις φετινές ευρωεκλογές.
Την ίδια στιγμή, θα πρέπει να σημειωθεί ότι μια από τις ευρωομάδες που είχαν στηρίξει τη διαδικασία αυτή, η Συμμαχία Φιλελεύθερων Δημοκρατών για την Ευρώπη (ALDE) έχει κάνει ο,τι είναι δυνατόν για να την υπονομεύσει προτείνοντας αυτή τη φορά επτά υποψηφίους και όχι έναν. Αυτή η κίνηση βέβαια εξυπηρετεί τον στενό συμμαχό τους, Μακρόν που ήταν εναντίον της διαδικασίας Spitzenkandidat.
Πρόσφατα η πολιτική ρητορική έχει αμβλυνθεί. Η μάχη χέρι με χέρι σε αυτές τις ευρωεκλογές έχει ήδη ξεκινήσει. “Οι φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις θα πρέπει να παλέψουν μαζί εναντίον του λαϊκισμού και του εθνικισμού” δηλώνει ο Λουίς Γκαρικάνο, ισπανός καθηγητής οικονομικών και υποψήφιος με τους Φιλελεύθερους. “Ωστόσο πιστεύω ότι οι δυο μεγάλες δυνάμεις οι Σοσιαλιστές και το ΕΛΚ είναι σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνες για την αδυναμία της Ευρώπης να επιλύσει τα προβλήματα των πολιτών, που προκάλεσε αυτά τα φαινόμενα που βιώνουμε σήμερα”.
Ο Γκαρικάνο, μέλος των Ciudadanos στην Ισπανία γέλασε με τον χαρακτηρισμό “μεταρρυθμιστή” που απέδωσε στον εαυτό του ο Βέμπερ. “Προσωπικά δεν μου μοιάζει με φορέα αλλαγής” είπε.
Ο Βέμπερ επιχειρεί να πιέσει και άλλους να στηρίξουν τη διαδικασια Spitzenkandidat — παρά το γεγονός ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επιμένει ότι δεν μπορεί να δεσμευθεί από αυτό το σύστημα που προκρίνει έναν υποψήφιο για τη θέση του προέδρου της Κομισιόν.
Σε συνέντευξη του στην Tagesspiegel ο Βέμπερ τόνισε ότι “δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι τα περισσότερα ευρωπαϊκά κόμματα και αρκετοί αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων έχουν στηρίξει την αρχή του Spitzenkandidat”. “Αν ξαφνικά το ξεχάσουν αυτό θα είναι ένα τεράστιο βημα προς τα πίσω για τη συμμετοχική δημοκρατια στην Ευρωπη”.
Ο Βέμπερ δεν είναι σίγουρο ότι θα έχει τη στήριξη όλων των επικεφαλής κυβερνήσεων που ανήκουν στο ΕΛΚ ακόμα – αν και είναι σχεδόν σίγουρο – αναδειχθεί ως ηγέτης του μεγαλύτερου κόμματος στο επόμενο ευρωκοινοβούλιο. Υπάρχει ήδη έντονη φημολογία ότι τελικά θα προκριθεί ο διαπραγματευτής εκ μέρους της Ε.Ε για το Brexit, Μισέλ Μπαρνιέ.
Ο πρώην υπουργός της Γαλλίας και δύο φορές Ευρωπαίος Επίτροπος παρεμβαίνει συχνά πλέον περιγράφοντας το όραμα του για την Ευρώπη ξεπερνώντας κατά πολύ την εντολή που έχει για το Brexit.
Φιλελεύθεροι και Σοσιαλιστές θα μπορούσαν να καταλήξουν σε δική τους “συμμαχία” προκειμένου να “μπλοκάρουν” την υποψηφιότητα Βέμπερ, ανοίγοντας τον δρόμο για τον Μπαρνιε ως μια “συμβιβαστική εναλλακτική”.
Την ίδια ώρα οι ευρωομάδες θα διαγκωνιστούν και για τις άλλες ανώτατες θεσμικές θέσεις της Ε.Ε, για τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, του ευρωκοινοβουλίου, της ΕΚΤ κτλ.
Ο Φρανς Τίμερμανς, ο υποψήφιος των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών, PES δεν έχει καν την εγγύηση κάποιας θέσης μετά τα αποτελέσματα του κόμματος του στις εκλογές, στην Ολλανδία. Το μέλλον του εξαρτάται αποκλειστικά από το εάν θα παραμείνει στην εξουσια ο πρωθυπουργός, Μαρκ Ρούτε και τον προτείνει για μια θέση στις Βρυξέλλες. (…)
Οι διαπραγματεύσεις για τις ανώτατες θέσεις στην Ε.Ε θα είναι σχεδόν βασανιστικές καθώς οι ηγέτες επιχειρούν να πετύχουν μια ισορροπία ανάμεσα στις πολιτικές ομάδες και τις γεωγραφικές περιοχές. Σχεδον δύο μήνες πριν από τις εκλογές έχουν ήδη ξεκινήσει οι σχετικές συζητήσεις.
Οι ισορροπίες δύσκολα μπορούν αν διατηρηθούν καθώς υπάρχει μια ανάμεσα στη δεξιά και την αριστερά, αλλά και γεωγραφική ανάμεσα στην ανατολή και τη δύση, ανάμεσα σε άνδρες και γυναίκες.
Ακόμα και οι πιο ισχυροί ηγέτες στην Ευρώπη θα μπορούσαν να τα βρουν δύσκολα σε ό,τι αφορά το ποιους θα στηρίξουν για τις ανώτατες ευρωπαϊκές θέσεις. Το 2014 για παράδειγμα η Άγκελα Μέρκελ δεν στήριζε αρχικά την υποψηφιότητα Γιούνκερ, κάτι που συνέβη ωστόσο αργοτερα. Αυτή τη φορά η Μέρκελ έχει εκφράσει τη στήριξη της προς τον Βέμπερ, όχι μόνο για να εκλεγεί ο “εκλεκτός” του κόμματος της, ΕΛΚ αλλά και γιατί πρόκειται για τον πρώτο Γερμανό που θα βρεθεί στη θέση αυτή από το 1967, όταν πρόεδρος της Κομισιόν ήταν ο Βάλτερ Χολστάιν.
Αλλά ο Μακρόν που ούτως ή αλλως αντιτίθεται στη διαδικασία Spitzenkandidat έχει έναν ακόμα λόγο να μην στηρίξει έναν Γερμανό για τη θέση αυτή. Φήμες θέλουν τον Μακρόν να προωθεί την υποψηφιότητα της Επιτρόπου Ανταγωνισμού, Μαργκρέτ Βεστάγκερ ή τον Μπαρνιέ λόγω της εθνικότητας του.
Στο μεταξύ, δημοσκοπήσεις και προβλέψεις δείχνουν πόσο ισχυροί είναι η άνοδος των αντι-ευρωπαικών κομμάτων που δημιουργούν μια κατάσταση κατά την οποία τα συστημικά κόμματα θα αναγκαστούν να συνεργαστούν με μικρότερους εταίρους για τον σχηματισμό πλειοψηφιών και ίσως αυτή τη φορά οι κερδισμένοι να είναι οι Πράσινοι.
Για κάποιους παράγοντες ο αναδυόμενος ανταγωνισμός μεταξύ φιλοευρωπαίων και ευρωσκεπτικιστών είναι η βασική πρόκληση για το 2019 κάτι που θα αλλάξει και τη δυναμική εντός της Ε.Ε.
“Το αντι – ευρωπαϊκό στρατόπεδο έχει συγκροτηθεί με πιο ξεκάθαρο τροπο αυτή τη φορά και πιο ξεκάθαρους στόχους από ό,τι το 2014. Οι λαοί δεν ενδιαφέρονται για το Spitzenkandidat αλλά για τη δυναμική μεταξύ “καλών” και “κακών” ισχυρίζεται στέλεχος των Πρασίνων.
Αλεξάνδρα Βουδούρη
