Η αρχισυντάκτρια οικονομικών και ευρωπαϊκών θεμάτων του περιοδικού Nouvel Observateur Σοφί Φέι μίλησε στην Μυρσίνη Λιοναράκη για τα θέματα που κυριαρχούν στον δημόσιο διάλογο ενόψει ευρωεκλογών, το αντίκτυπο του κινήματος των «κίτρινων γιλέκων» αλλά και το ευρωπαϊκό όραμα του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν.
Πώς εξελίσσεται ο προεκλογικός δημόσιος διάλογος στην Γαλλία; Κυριαρχούν περισσότερο τα εθνικά ή τα ευρωπαϊκά ζητήματα;
Συζητάμε περισσότερο για εθνικά θέματα και αυτό εξαιτίας και της κρίσης των «κίτρινων γιλέκων» που μονοπώλησε την επικαιρότητα. Όμως και τα ζητήματα του κλίματος και του περιβάλλοντος είναι παρόντα. Και μάλιστα εδώ υπάρχει και μία έντονη διαμάχη ανάμεσα σε αυτούς για τους οποίους αυτά αποτελούν προτεραιότητα και στους υπόλοιπους που δεν ενδιαφέρονται. Υπάρχουν όμως και άλλα ευρωπαϊκά θέματα που είναι σημαντικά για τους Γάλλους. Για παράδειγμα η φορολογία των μεγάλων διαδικτυακών κολοσσών, αυτό που ονομάζουμε GAFA από τα αρχικά Google, Apple, Facebook και Amazon. [Σημείωση: Η Γαλλία έχει αποφασίσει να προχωρήσει στη φορολόγηση των μεγάλων ψηφιακών επιχειρήσεων ακόμα και μόνη της, χωρίς να περιμένει δηλαδή μια ευρωπαϊκή απόφαση επί του θέματος. Συγχρόνως πιέζει για έναν τέτοιο φόρο αλλά πρόσφατα στη συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών της Ε.Ε. η Σουηδία, η Φινλανδία, η Ιρλανδία και η Δανία μπλόκαραν το προσχέδιο της πρότασης ενός πανευρωπαϊκού φόρου GAFA.] Εκτός από αυτό, άλλα θέματα που αποτελούν μέρος της «ευρωπαϊκής ατζέντας» είναι η φοροαποφυγή, η ευρωπαϊκή στρατηγική στον βιομηχανικό τομέα, οι εμπορικές συναλλαγές και το πώς η Ευρώπη τοποθετείται ανάμεσα στην Κίνα και τις ΗΠΑ. Τέτοια ζητήματα ενδιαφέρουν τους Γάλλους και αυτό φαίνεται και από τον δημόσιο διάλογο ενόψει των ευρωεκλογών, ακόμα και αν κυριαρχούν εξίσου και αποκλειστικά γαλλικά θέματα όπως φυσικά το κίνημα των «κίτρινων γιλέκων».
Πόσο επηρέασε το κίνημα των «κίτρινων γιλέκων» την πολιτική συζήτηση; Και πόσο στην κοινή γνώμη το θέμα αυτό σχετίζεται ακόμα με το περιβάλλον;
Το κίνημα των «κίτρινων γιλέκων» ξεκίνησε σαν ένα θέμα που συνδέεται με την φορολογία και συγκεκριμένα με τον φόρο στα καύσιμα που είχε στόχο την μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Άρα ναι, είχε άμεση σχέση με το περιβάλλον. Αλλά λίγο λίγο μεταμορφώθηκε σε κάτι άλλο. Πλέον εκφράζει τους Γάλλους που αισθάνονται εγκαταλελειμμένοι από την παγκοσμιοποίηση, τους Γάλλους κυρίως της επαρχίας που νοιώθουν ότι έχουν λιγότερες δυνατότητες από αυτούς των μεγάλων πόλεων. Αυτούς που νοιώθουν ότι στην περιοχή τους έχουν μειωμένη πρόσβαση στις δημόσιες υπηρεσίες. Αυτοί διαδηλώνουν και διαμαρτύρονται κατά μίας Γαλλίας που περιορίζεται στο Παρίσι, που συγκεντρώνει τα πάντα στην πρωτεύουσα, που ελέγχεται από την αγορά και που προσανατολίζεται κυρίως στο κέρδος. Άρα πλέον η διάσταση η περιβαλλοντική και η οικολογική δεν υπάρχει, αφού έχουν κυριαρχήσει οικονομικά και κοινωνικά θέματα.
Και όλο αυτό επηρεάζει φυσικά πάρα πολύ τις προεκλογικές καμπάνιες γιατί ακόμα δεν ξέρουμε τι θα συμβεί. Αυτό που σίγουρα βλέπουμε είναι ότι το κομμάτι της Γαλλίας που στηρίζει τα «κίτρινα γιλέκα» έχει την τάση να προσεγγίζει πολιτικά την Μαρίν Λε Πεν. Και με την σειρά του ο Εθνικός Συναγερμός εκμεταλλεύεται πολιτικά και εκλογικά αυτήν την τάση. Αυτό που δεν ξέρουμε ακόμα είναι αν το τμήμα των Γάλλων που συμφωνεί με τις διεκδικήσεις που αφορούν την μεγαλύτερη αγοραστική δύναμη αλλά διαφωνεί με το υπόλοιπο κομμάτι του κινήματος των «κίτρινων γιλέκων», αν αυτοί θα στηρίξουν τελικά τον Εμανουέλ Μακρόν και το κόμμα του στις ευρωεκλογές. Αυτό που είναι βέβαιο είναι ότι οι εκλογές αυτές μοιάζουν με μία μονομαχία ανάμεσα στον Μακρόν και την Λε Πεν.
Δεδομένου ότι η παραδοσιακή διαμάχη μεταξύ δεξιάς και αριστεράς ανήκει πια στο παρελθόν για την χώρα, ποια είναι η κεντρική διαμάχη στις εκλογές αυτές και τι ρόλο παίζει πια η ιδεολογία για τους πολίτες;
Το πρόβλημα που έχουμε στην Γαλλία είναι ότι η αριστερά είναι εντελώς διασκορπισμένη και βασικά δεν έχει βρει ακόμα τον βηματισμό της, δεν έχει συνέλθει από την ήττα των τελευταίων προεδρικών εκλογών. Κυρίως το Σοσιαλιστικό Κόμμα. Υπάρχουν επίσης πάρα πολλά προβλήματα στο εσωτερικό του κόμματος του Ζαν Λικ Μελανσόν. Η αριστερά λοιπόν έχει χωριστεί σε κομμάτια και αδυνατεί να συνενωθεί κάτω από έναν κοινό σκοπό. Οι Πράσινοι, το κόμμα Ευρώπη- Οικολογία, έχουν επικεντρωθεί υπερβολικά στο θέμα του περιβάλλοντος και μιλούν ελάχιστα για άλλα σημαντικά ζητήματα όπως η οικονομία. Τελικά, στο σύνολο του χώρου αυτού δεν υπάρχει μία φωνή που ξεχωρίζει άρα, κατά συνέπεια, δεν μπορεί να υπάρξει και ιδεολογική ψήφος στον χώρο αυτόν.
Η κεντρική διαμάχη, λοιπόν, είναι ξεκάθαρα αυτή ανάμεσα στον Εθνικό Συναγερμό και την Δημοκρατία Μπροστά (Αναγέννηση όπως ονομάστηκε για τις ευρωεκλογές), στην Λε Πεν και τον Μακρόν. Υπάρχει φυσικά και μία μερίδα πολιτών που θα επιλέξουν να ψηφίσουν κάτι άλλο, που θα επιλέξουν να ψηφίσουν για παράδειγμα για το περιβάλλον, στηρίζοντας έτσι τους υποψήφιους των Πρασίνων. Στο τοπίο αυτό όμως, η αριστερά είναι εξαφανισμένη.
Η ομιλία του Μακρόν για το ευρωπαϊκό του όραμα στην Σορβόννη το προηγούμενο φθινόπωρο άφησε το στίγμα της στον δημόσιο διάλογο;
Πιστεύω ότι υπάρχει ένα μεγάλο παράδοξο. Η ομιλία του Μακρόν ακούστηκε και συζητήθηκε πολύ περισσότερο στο εξωτερικό παρά στο εσωτερικό της χώρας. Στην Γαλλία όλο αυτό είναι σχεδόν αδιάφορο, σαν να μην υπάρχει θέμα. Την άκουσαν ελάχιστα οι Γάλλοι και της έδωσαν ελάχιστη σημασία. Και έχω την εντύπωση ότι συνολικά, η δημοφιλία του Μακρόν είναι πολύ πιο μεγάλη εκτός Γαλλίας παρά εντός. Στην Γαλλία οι άνθρωποι αμφιβάλουν αρκετά για την ικανότητά του να σπρώξει την Ευρώπη προς συγκεκριμένες κατευθύνσεις. Είμαστε άλλωστε απογοητευμένοι από το παρελθόν και τα πρόσφατα αποτυχημένα παραδείγματα. Ο Νικολά Σαρκοζί ήρθε λέγοντας «θα δείτε πώς θα αλλάξω την Ευρώπη» και τελικά δεν έγινε τίποτα. Ο Φρανσουά Ολάντ μετά ήρθε λέγοντας «θα δείτε, θα αλλάξω τις συνθήκες» και τελικά δεν έγινε τίποτα. Εξακολουθεί να είναι η Μέρκελ αυτή που έχει την μεγαλύτερη δύναμη, η μόνη που έχει την δυνατότητα να ταρακουνήσει τα πράγματα, να φέρει αλλαγές. Ο Μακρόν ήρθε λέγοντας «θα δείτε με την ομιλία μου στην Σορβόννη, όλα θα τα αλλάξω».
Και τελικά βλέπουμε ότι δεν γίνονται ούτε τώρα μεγάλα πράγματα. Άρα οι Γάλλοι δεν έχουν μεγάλες προσδοκίες για το θέμα αυτό. Θα έλεγα ότι τελικά είναι αρκετά αδιάφοροι ως προς το θέμα. Ο λόγος που τους επιτρέπει να είναι τόσο αδιάφοροι σχετίζονται πιθανότατα με το γεγονός ότι – προς το παρόν – η Ευρώπη δεν επιβάλει εξοικονόμηση δημοσιονομικών πόρων, ελέγχους ή άλλα μέτρα στην οικονομική πολιτική της χώρας. Προς το παρόν οι Ευρωπαίοι εταίροι απλώς εγκρίνουν τις πολιτικές και τις αποφάσεις του Μακρόν και της κυβέρνησης. Άρα δεν νοιώθουμε ότι υπάρχει αληθινή πίεση και έτσι δεν υπάρχουν προβλήματα με την Ευρώπη όπως είναι σήμερα και κανείς εδώ δεν ζητάει μεγάλες αλλαγές. Παράλληλα βλέπουμε τι συμβαίνει με τους γείτονές μας τους Βρετανούς, κάτι που προκαλεί μεγάλη ανησυχία στους Γάλλους αφού πρόκειται για έναν πολύ σημαντικό εμπορικό εταίρο. Κανείς λοιπόν δεν έχει την πρόθεση, δεδομένου αυτού, να ρισκάρει ή να δημιουργήσει ένταση και χάος στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
