Ο μεγάλος ιστορικός του ναζισμού Σαούλ Φριντλέντερ, συγγραφέας του βιβλίου «H ναζιστική Γερμανία και οι Εβραίοι», ενός ορόσημου της ιστοριογραφίας του Ολοκαυτώματος συναντά και συνομιλεί μέσω skype από το 2012 έως το 2014 με τον ειδικό του κινηματογράφου Στεφάν Μπου για την αισθητική και τις αναπαραστάσεις του ναζισμού στο σινεμά και τη λογοτεχνία.
Σε μια συζήτηση που συνεχώς διευρύνεται και διατρέχει νέα πεδία, ο Φριντλέντερ απαντά σε ερωτήσεις , σχόλια και παρατηρήσεις σε ένα θεματικό εύρος που εκτείνεται από τον πυρήνα της ναζιστικής αισθητικής, τη δυνατότητα της αφήγησης της εξόντωσης των Εβραίων, την τηλεοπτική δημοφιλία του θέματος και τον κορεσμό της μνήμης έως την κατηγορηματική βούληση και το ρόλο του Χίτλερ στην Τελική Λύση.
Ο Φριντλέντερ απαντά, επίσης, σε δύσκολα ερωτήματα που αφορούν την ιστορική αφήγηση του Ολοκαυτώματος από τους Γερμανούς, για τη γνώση των στρατοπέδων και της εξόντωσης των Εβραίων από εκατομμύρια (τριάντα με σαράντα κατά τις επιστημονικές εκτιμήσεις) Γερμανούς πολίτες μετά το 1943, για την μεταπολεμική περίοδο της σιωπής.
Αλλά όχι μόνο των Γερμανών:
Ερώτηση: Γενικότερα μπορούμε να πούμε ότι όταν απελευθερώθηκε η Ευρώπη το 1945, το δυτικό κοινό γνώριζε;
Απάντηση: Έτσι πιστεύω, ναι. Στη Γαλλία, στην Ολλανδία, ήξεραν ότι οι Εβραίοι είχαν εκτοπιστεί. Το έβλεπαν. Ήξεραν ότι πολλοί είχαν πεθάνει στην Ανατολή. Είναι όμως δύσκολο να αποδείξεις ότι εκατομμύρια Γάλλοι ήξεραν το 1945 πως οι Εβραίοι είχαν εξοντωθεί-αν και, προσωπικά, αυτό ακριβώς πιστεύω.
Ο συγγραφέας θίγει και το ζήτημα διαχείρισης της μνήμης και εντός του Ισραήλ εκφράζοντας τις αντιρρήσεις και τις διαφωνίες του για την εκμετάλλευση του Ολοκαυτώματος από την ισραηλινή εθνικιστική δεξιά ή την εργαλειοποίησή του από την αριστερά.
«Αν με ρωτούσατε» , γράφει «ποιος είστε και πώς αυτοπροσδιορίζεστε, θα σας απαντούσα ότι είμαι Εβραίος χωρίς θρησκευτική ή άλλη πίστη, και με προσδιορίζει αποκλειστικά το Ολοκαύτωμα. Σε πολλούς δεν αρέσει καθόλου αυτό –σε πολλούς Εβραίους εννοώ.
Το βιβλίο του Σαούλ Φριντλέντερ «Σκέψεις για το ναζισμό – συνομιλίες με τον Στεφάν Μπου» σε μετάφραση Γιώργου Καράμπελα κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πόλις.
Ελεωνόρα Ορφανίδου
