Στην Πολωνή συγγραφέα Όλγκα Τοκάρτσουκ και τον Αυστριακό Πέτερ Χάντκε απονεμήθηκαν τα Νόμπελ Λογοτεχνίας 2018 και 2019 αντίστοιχα.
Η Πολωνή συγγραφέας Όλγκα Τοκάρτσουκ τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας 2018 «για την αφηγηματική φαντασία και το εγκυκλοπαιδικό της πάθος που εκπροσωπούν την υπέρβαση των ορίων ως μορφή ζωής»
ενώ ο Αυστριακός Πέτερ Χάντκε τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας 2019 «για την επιδραστική δουλειά του που με γλωσσική εφευρετικότητα εξερεύνησε την ανθρώπινη εμπειρία».
Δύο νικητές για πρώτη φορά
Φέτος ανακοινώθηκε από τη Σουηδική Ακαδημία το όνομα όχι μόνο του φετινού αλλά και του περσινού νικητή βραβείου Νόμπελ Λογοτεχνίας, το οποίο είχε ματαιωθεί λόγω των αποκαλύψεων πρωτοφανών οικονομικών και σεξουαλικών σκανδάλων που υπονόμευσαν την ίδια της την υπόσταση.
Ο πρόεδρος, πάντως, της επιτροπής του βραβείου, Άντερς Όλσον, είχε υπονοήσει ότι η μια νικήτρια θα είναι γυναίκα καθώς είχε δηλώσει λίγες μέρες πριν «ότι φέτος έγινε επαναπροσδιορισμός των κριτηρίων που ισχύουν και ότι θα αποφευχθούν στα βραβεία του 2018 και του 2019 η «ανδρο-κεντρική» και η «ευρω-κεντρική» προσέγγιση που βάρυνε τις επιλογές του παρελθόντος .
Η Όλγκα Τοκάρτσουκ είναι η 15η γυναίκα που τιμάται με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας στην ιστορία του θεσμού που ξεκινά το 1901.
Πέτερ Χάντκε
Ο Πέτερ Χάντκε γεννήθηκε το 1942 στην Καρινθία της Αυστρίας. Η μητέρα του ήταν σλοβενικής καταγωγής, ο πατέρας του Γερμανός στρατιώτης. Σπούδασε νομικά στο Γκρατς, αλλά διέκοψε τις σπουδές του το 1966, όταν δημοσίευσε το πρώτο του μυθιστόρημα με τίτλο “Σφήκες”. Την ίδια χρονιά ανέβηκε στη Φρανκφούρτη σε σκηνοθεσία Κλάους Πάιμαν το θρυλικό θεατρικό του “Βρίζοντας το κοινό”.
Χαλκέντερος συγγραφέας, ο Χάντκε δημοσίευσε έκτοτε δεκάδες μυθιστορήματα, νουβέλες και θεατρικά έργα και θεωρείται πια ένας από τους κλασικούς μοντέρνους του 20ού αιώνα. Μετέφρασε επίσης ξένους συγγραφείς στα γερμανικά, μεταξύ άλλων τραγωδίες του Αισχύλου, του Σοφοκλή και του Ευριπίδη. Η φιλοδοξία του ήταν να δημιουργήσει μια σύγχρονη επική γραφή που θα απελευθερώνει την πραγματικότητα από τα τετριμμένα σχήματα πρόσληψης.
Τιμήθηκε με πολλά διεθνή βραβεία. Τάχθηκε κατά της διάλυσης της πρώην Γιουγκοσλαβίας και κυρίως κατά της αποκλειστικής ενοχοποίησης των Σέρβων για τον πόλεμο. Για το έργο του τιμήθηκε με τα βραβεία Μπύχνερ (1973) και Κάφκα (1979). Από το 1985 ζει στη Σαβίλ, έξω από το Παρίσι.
Όλγκα Τοκάρτσουκ
Η Όλγκα Τοκάρτσουκ γεννήθηκε το 1962 στην πόλη Βρότσλαβ της Πολωνίας, όπου ζει ως σήμερα. Από το 1989, όταν δημοσίευσε την πρώτη της ποιητική συλλογή, παράλληλα με το κυρίως επάγγελμά της, της ψυχολόγου και ψυχοθεραπεύτριας, έχει αναδειχθεί σε μια από τις επιφανέστερες προσωπικότητες των σύγχρονων πολωνικών γραμμάτων. Έχει γράψει μυθιστορήματα και συλλογές διηγημάτων.
Έργα της έχουν αποτελέσει τη βάση για θεατρικά κείμενα και κινηματογραφικά σενάρια. Έχει τιμηθεί τέσσερις φορές με την κορυφαία λογοτεχνική διάκριση της πατρίδας της, το Βραβείο Nike, και έχει λάβει πλήθος ευρωπαϊκών διακρίσεων.
Η γραφή της συνδυάζει ιστορία και μυθοπλασία, αξιοποιεί αφηγηματικά στοιχεία της λαϊκής παράδοσης και αντανακλά την προσήλωσή της στον Καρλ Γιουνγκ. Ως ακτιβίστρια των Πρασίνων και αντεθνικίστρια, έγινε στόχος ακραίων στοιχείων με αφορμή το πολυσέλιδο μυθιστόρημα της, “Τα βιβλία του Ιακώβ” (2014). “Το Αρχέγονο και άλλοι καιροί” (πρωτότυπος τίλος: “Prawiek i inne czasy”, αγγλικά: “Primeval and Other Times”, 1996), ήταν το πρώτο βιβλίο της που μεταφράστηκε στα ελληνικά (εκδ. Καστανιώτη). H κυκλοφορία του μυθιστορήματός της, “Bieguni” (2007) στη Μ. Βρετανία (με τίτλο “Flights”, σε μτφρ. Jennifer Croft, εκδ. Fitzcarraldo), οδήγησε στη διάκρισή της με το βραβείο Man Booker International Prize, το 2018.
