Μια σπουδαία ποιητική φωνή των ελληνικών γραμμάτων, η Κατερίνα Αγγελάκη Ρουκ, έσβησε τα ξημερώματα σε ηλικία 81 ετών.
Η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ γεννήθηκε στην Αθήνα τον Φεβρουάριο του 1939. Σπούδασε στην Αθήνα, στη Νότια Γαλλία και Ελβετία στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης και ήταν διπλωματούχος της Σχολής Μεταφραστών και Διερμηνέων (αγγλικά, γαλλικά, ρωσικά).
Υπήρξε πνευματική κόρη του Νίκου Καζαντζάκη, που διατηρούσε φιλικές σχέσεις με τον πατέρα της. Μόλις στα 17 της χρόνια δημοσιεύει στο περιοδικό Καινούργια εποχή το ποιήμα της «Μοναξιά» μετά από παρότρυνση του Νίκου Καζαντζάκη, ο οποίος έστειλε γράμμα στον Γιάννη Γουδέλη, τον διευθυντή της Καινούργιας εποχής γράφοντας: «Παρακαλώ, δημοσιεύστε αυτό το ποίημα, το έχει γράψει μία κοπέλα που δεν έχει βγάλει ακόμα το γυμνάσιο. Είναι το ωραιότερο ποίημα που διάβασα ποτέ!».
Από τότε άνοιξε ο δρόμος για την ενασχόληση της με την ποίηση και τη μετάφραση. Όπως αναφέρει και η ίδια ήταν μεγάλη η είσοδος της στην ποίηση. Άρθρα για την ποίηση και την μετάφραση της ποίησης έχουν δημοσιευτεί σε περιοδικά και εφημερίδες. Το έργο της έχει μεταφραστεί σε περισσότερες των δέκα γλωσσών και ποιήματα της εμπεριέχονται σε λογοτεχνικές ανθολογίες. Αρχή και τέλος για εκείνη υπήρξε η ποίηση του Κ.Π. Καβάφη.
Είχε μεταφράσει, μεταξύ άλλων, Αλεξάντρ Σεργκέγεβιτς Πούσκιν, Βλαντιμίρ Βλαντιμίροβιτς Μαγιακόβσκι, Ουίλλιαμ Σαίξπηρ κ.ά. Η ποίησή της διακρίνεται από μια έντονη καταφυγή σε φανταστικές χώρες. Το 1962 τιμήθηκε με το Α΄ Βραβείο Ποίησης της πόλης της Γενεύης (Prix Hensch). Το 1985 τιμήθηκε με το Β΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης. Έχει δώσει διαλέξεις και διάβασε ποιήματά της σε Πανεπιστήμια των ΗΠΑ και Καναδά (Harvard, Cornell, Darmouth, N.Y.State, Princeton, Columbia κ.α.) Το 2000 τιμήθηκε με το βραβείο Κώστα και Ελένης Ουράνη (Ακαδημία Αθηνών). Το 2014 βραβεύτηκε με το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων για το σύνολο του έργου της.
Η κηδεία της θα γίνει στην Αίγινα.
Παυλόπουλος: Η Αγγελάκη-Ρουκ θα ζει πάντα μέσα από το σπουδαίο έργο της
Στο σπουδαίο έργο της Κατερίνας Αγγελάκη – Ρουκ και στην προσφορά της στην ελληνική λογοτεχνία αναφέρθηκε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Προκόπης Παυλόπουλος σε δήλωσή του για τον θάνατο της ποιήτριας. Ειδικότερα ο κ. Παυλόπουλος αναφέρει:
«Η μεγάλη μας ποιήτρια Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ θα ζει πάντα μέσα από το σπουδαίο έργο της, έργο που αποτελεί ανεκτίμητη, διαχρονικώς, προσφορά στον βωμό του ελληνικού πνεύματος και ιδίως της λογοτεχνίας μας».
Συλλυπητήριο μήνυμα της υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού κ. Λίνας Μενδώνη
«Η Κατερίνα Αγγελάκη -Ρουκ υπήρξε μία σημαντική προσωπικότητα στο χώρο των Γραμμάτων, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και διεθνώς. Το πλούσιο ποιητικό της έργο ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο. Μεταφράστηκε σε περισσότερες από 10 γλώσσες. Αγαπήθηκε από τους αναγνώστες διαφορετικών γενεών και τιμήθηκε από τους ομότεχνούς της.
Για την Κατερίνα Αγγελάκη -Ρουκ η ποίηση ήταν βαθιά υπαρξιακή ανάγκη και αγωνία, που υπακούει στο νόμο της φυσικότητας και της αλήθειας. “Δεν θυμάμαι ποτέ να έζησα χωρίς ποίηση” έλεγε χαρακτηριστικά.
Θα συνεχίσει εκεί ψηλά στον “ουρανό του τίποτα”, όχι με τα ελάχιστα, όπως λέει το ομότιτλο ποίημά της, αλλά με πάρα πολλά…
Εκφράζω τα θερμά μου συλλυπητήρια στους οικείους της και στους πολυάριθμους φίλους της».
Η Κατερίνα Αγγελάκη- Ρουκ είναι το κορμί που πάλλεται
Ο συγγραφέας, κριτικός τέχνης και καθηγητής Μάνος Στεφανίδης μίλησε για το έργο και την προσωπικότητα της Κατερίνας Αγγελάκη Ρουκ.
«Η Κατερίνα Αγγελάκη- Ρουκ είναι το κορμί που πάλλεται, είναι η συνέχεια της Μάτσης Χατζηλαζάρου. Είναι η γυναίκα που διεκδικεί τα δικαιώματα της, τα ερωτικά τα πολιτικά, τα κοινωνικά σε ένα κόσμο ανδρών. Είναι μια ποίηση της σταθερής απώλειας και της ευτυχίας που κρύβουν πολύ μικρές στιγμές, όταν γνωρίζουμε λίγο πιο καλά τον εαυτό μας. Μεγάλη λυρική ποιήτρια του επιπέδου των μεγάλων μας λυρικών ποιητών. Δηλαδή του Ρίτσου, του Ελύτη και του Λειβαδίτη, συχνά μεταφυσική με το δικό της τρόπο ανάμεσα στο Σταχτούρη και τον Καρούζο. Ήταν κοσμοπολίτισσά. Εξαιρετική μεταφράστρια, εισηγήτρια της μεγάλης αγγλικής ποίησης στον τόπο μας. Πάντοτε με ένα χαμόγελο, φαντάζομαι οι άλλοι άγγελοι της Αίγινας, ο Καρπάλος, ο Μόραλης, ο Νικολάου την περιμένουν με πολύ χαρά. Αυτό που θυμάμαι είναι ότι δεν την έπιανε το μάτι σου, ήταν τόσο ταπεινή και μετά θα έλεγε κάτι τόσο κοφτερό και αμέσως σε συνέφερε.
Μια ποίηση που είναι τόσο ατόφια, τόσο καθαρή και τόσο βαθιά υπαρξιακή. Στην εποχή μας δεν έχει γράψει άλλος πιο ουσιαστικά ερωτικά ποιήματα. Δηλ μετά τον Λειβαδίτη είναι η Αγγελάκη Ρουκ».
Αγαπήθηκε από σημαντικούς άντρες
«Πολύ ευτυχισμένη, πολύ βασανισμένη ζωή, με αρκετή μοναξιά από επιλογή. Με πολύ αφοσίωση στο γράψιμο και το διάβασμα, είχε ένα περίεργο πολύ ιδιαίτερο χιούμορ.
Ήξερε να αυτοσαρκάζεται είχε μια- δεν θα φοβηθώ τη λέξη δεν την φοβόταν η ίδια- ήταν δύσμορφη αλλά τόσο γοητευτική. Όμως είχε έντονη ερωτική ζωή, και αγαπήθηκε πολύ από πολύ σημαντικούς άντρες, αυτό ήταν κάτι που το κέρδισε. Η Ρουκ πιστεύει ότι εξαντλεί το κορμί μας όλες τις δυνατότητες της αιωνιότητας που του επιτρέπονται. Και η ίδια το έκανε αυτό. Μίλησε για την σταθερή απώλεια, για το τίποτε του παραδείσου αλλά και για την ανυπόκριτη χαρά του κορμιού της σάρκας όταν ζει και όταν εκρήγνυται.
Και μια αστεία ανάμνηση
Είμαστε σε ένα ποιητικό συνέδριο, η Ρουκ είναι βεντέτα, κάθεται σε ένα τραπέζι, καπνίζει την πλησιάζει μια νεότερη πολύ ωραία ποιήτρια. Απευθύνεται στη Ρουκ και της λέει: «Τι κάνεις κούκλα μου;» και απαντάει η Ρουκ: «Που είσαι βρε τέρας;»
Βάσια Μπακετέα
