Περίπου 4 στους 10 ανθρώπους θα διαγνωστούν με καρκίνο σε κάποια φάση της ζωής τους, αλλά σχεδόν το 30% των περιστατικών αυτών θα είχε προληφθεί αν αντιμετωπίζονταν παράγοντες όπως: παχυσαρκία, κάπνισμα, ανθυγιεινή διατροφή – σωματική αδράνεια, συγκεκριμένες λοιμώξεις.
Το ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης για τον καρκίνο (Europe Beating Cancer Plan) παρουσιάζει σήμερα το απόγευμα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τις σχετικές ανακοινώσεις θα κάνουν η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κα Ursula van der Leyen και η Ευρωπαία Επίτροπος Υγείας, κα Στέλλα Κυριακίδη, προκειμένου να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση και τελικά σε εφαρμογή από τις χώρες-μέλη. Η επιλογή της 4ης Φεβρουαρίου δεν είναι τυχαία, καθώς έχει οριστεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως ημέρα αφιερωμένη στη μάχη κατά του καρκίνου.
Ενδεικτικό της σημασίας της αποτελεσματικής διαχείρισης του καρκίνου είναι ότι την περίοδο 1995-2018 το κόστος του στην Ευρώπη αυξήθηκε κατά 98% αφού και η συχνότητα των κρουσμάτων παρουσίασε αύξηση κατά 50%. Ωστόσο, το ίδιο διάστημα ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) έχει εγκρίνει 118 φάρμακα με 164 κλινικές ενδείξεις, γεγονός που έχει συντελέσει σε 20% μείωση του αριθμού των θανάτων.
Το Europe Beating Cancer Plan αποτελεί ένα σχέδιο ολιστικής προσέγγισης του καρκίνου με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων, δημόσιων και ιδιωτικών, αλλά κυρίως μια ευκαιρία για την ΕΕ και τους πολίτες της να αποκομίσουν πολλαπλά οφέλη.
«Ο καρκίνος αποτελεί όχι μόνο επείγον ζήτημα δημόσιας υγείας αλλά και κοινωνικοπολιτικό, καθώς καταγράφεται 20% διαφορά στην επιβίωση των ασθενών μεταξύ ευρωπαϊκού Βορρά και Νότου. Στόχος της ΕΕ είναι να βοηθήσει τις χώρες-μέλη να αντιμετωπίσουν την πρόκληση της πρόληψης και θεραπείας του καρκίνου, καθώς το 40% των περιπτώσεων καρκίνου είναι προλήψιμοι», υπογράμμισε ο Martin Seychell, αναπληρωτής γενικός διευθυντής της Γενικής Διεύθυνσης Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, συμμετέχοντας στο 2ο Ευρωπαϊκό Φόρουμ για τον Καρκίνο, που πραγματοποιήθηκε στις 28 Ιανουαρίου στις Βρυξέλλες.
«Συμμαχία» ΕΟΠΥΥ – Ογκολόγων
Στην Ελλάδα, το υπουργείο Υγείας έχει καταθέσει νομοσχέδιο για την ανασυγκρότηση της Δημόσιας Υγείας στο οποίο προβλέπεται η προστασία ενός τεράστιου πληθυσμού-στόχου, περίπου 2,5 εκατομμυρίων Ελληνίδων, από τον καρκίνο του μαστού που θα ξεκινήσει ως τον ερχόμενο Ιούνιο.
Επίσης, ο ΕΟΠΥΥ σε συνεργασία με την Εταιρεία Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας (ΕΟΠΕ) συγκρότησε πρόσφατα Ογκολογική Επιτροπή με σκοπό την εξάλειψη των εμποδίων που αφορούν στη θεραπεία του καρκίνου.
Ένα από τα πρώτα θέματα που έχουν τεθεί επί τάπητος είναι η προτεραιοποίηση των μορφών του καρκίνου ώστε να εγκρίνονται άμεσα τα φάρμακα και να μην υπάρχει αναμονή. Επίσης, η έγκριση των ογκολογικών φαρμάκων να γίνεται άπαξ και να μην χρειάζεται ο ασθενής να περνά από επιτροπή για να εγκριθεί η συνέχιση της θεραπείας του ή όχι. Στόχος της επιτροπής είναι και η σύνταξη οδηγιών για τους ελεγκτές ώστε να είναι ενιαία τα κριτήρια έγκρισης των θεραπειών.
Στο 2ο Ευρωπαϊκό Φόρουμ για τον Καρκίνο παρουσιάστηκαν τα προκαταρκτικά αποτελέσματα πανευρωπαϊκής μελέτης για τις ανισότητες μεταξύ των κρατών στη διαχείριση του καρκίνου του πνεύμονα.
Ο καρκίνος του πνεύμονα αποτελεί κύρια αιτία καρκινικού θανάτου παγκοσμίως. Το 2018 σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) διαγνώστηκαν 2,1 εκατομμύρια νέα περιστατικά και καταγράφηκαν 1,76 εκατ. θάνατοι. Στην Ευρώπη την ίδια χρονιά διαγνώστηκαν 470.000 άτομα με καρκίνο πνεύμονα και 388.000 πέθαναν από τη νόσο. Στην Ελλάδα το 2018 διαγνώστηκαν 9.964 άτομα, με την πλειοψηφία των κρουσμάτων (7.862) να αφορούν στους άνδρες. Πρόκειται για την πρώτη αιτία καρκινικού θανάτου στη χώρα μας, καθώς δεν παρουσιάζει συμπτώματα παρά μόνο όταν πια η νόσος είναι σε προχωρημένο στάδιο. Ο καρκίνος του πνεύμονα διακρίνεται σε δύο τύπους: τον μη μικροκυτταρικό που αναλογεί στο 85% των περιπτώσεων και τον μικροκυτταρικό που αφορά στο 10-15% όλων των κρουσμάτων.
Μελανά σημεία στη διαχείριση του καρκίνου του πνεύμονα στην Ελλάδα
Η έρευνα για τον καρκίνο του πνεύμονα, που εκπονήθηκε από το Τμήμα Πληροφοριών του Economist, με επικεφαλής την Δρ. Mary Bussell, αφορά σε 27 χώρες (Αυστρία, Βέλγιο, Βουλγαρία, Ελλάδα, Κροατία, Τσεχία, Δανία, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ουγγαρία, Ιρλανδία, Ισραήλ, Ιταλία, Ολλανδία, Νορβηγία, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Ρωσία, Σερβία, Σλοβακία, Σλοβενία, Ισπανία, Σουηδία, Ελβετία, Ηνωμένο Βασίλειο) και εστίασε σε 17 δείκτες αξιολόγησης.
Η μελέτη “Breathing in a New Era: a comparative analysis of lung cancer policies across Europe” αποτυπώνει τον κατακερματισμό των πολιτικών προσεγγίσεων μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών αναφορικά με τον πιο θανατηφόρο καρκίνο. Στα συμπεράσματα της έρευνας εκτός από την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού υπογραμμίζεται και η αναγκαιότητα της καταπολέμησης του στίγματος που συνοδεύει τη συγκεκριμένη μορφή καρκίνου, αφού δεν σχετίζεται μόνο με τη χρήση καπνικών προϊόντων ώστε οι ασθενείς να έχουν έγκαιρη πρόσβαση στην βέλτιστη φροντίδα.
Από την βαθμολογία που συγκέντρωσε κάθε χώρα στους 17 δείκτες αξιολόγησης προκύπτει ότι:
– Το 52% των χωρών δεν έχει ανανεώσει το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τον Καρκίνο την τελευταία 5ετία, μεταξύ των οποίων η Ελλάδα, η Γερμανία, η Ισπανία, η Σουηδία και η Γαλλία, ενώ στον αντίποδα βρίσκονται εννέα χώρες μεταξύ των οποίων Ηνωμένο Βασίλειο, Ελβετία και Αυστρία και Ιρλανδία.
– Εκτός από την Πολωνία, οι άλλες 26 χώρες δεν έχουν στοχευμένο πλάνο για την αντιμετώπιση του καρκίνου του πνεύμονα.
– Ισραήλ και Ελβετία δεν έχουν εθνικές κατευθυντήριες οδηγίες για τον καρκίνο του πνεύμονα, ενώ Γερμανία και Ελλάδα δεν περιλαμβάνουν αναφορές για την παρηγορητική φροντίδα.
– Σε 12 χώρες δεν υπάρχει πρόβλεψη για την από κοινού λήψη αποφάσεων, μεταξύ των οποίων η Γερμανία, η Σλοβενία, η Σλοβακία, η Ισπανία και η Φινλανδία.
– Σε 10 χώρες στις εθνικές κατευθυντήριες οδηγίες δεν γίνεται ρητή αναφορά στον διαγνωστικό έλεγχο, μεταξύ των οποίων η Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία, η Ισπανία και η Τσεχία.
– Η Ελλάδα δεν συγκαταλέγεται μεταξύ των χωρών με χρονικά καθορισμένο σύστημα διαγνωστικού ελέγχου, ούτε φυσικά και σε αυτές με γρήγορο πλαίσιο παραπομπής σε δευτεροβάθμια ή τριτοβάθμια φροντίδα υγείας.
– Αυστρία, Ελβετία, Γαλλία, Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ισπανία, Ισραήλ και Πορτογαλία είναι μεταξύ των κρατών που έχουν εθνικό σύλλογο ασθενών ειδικά για τον καρκίνο του πνεύμονα, εν αντιθέσει με την Ελλάδα, τη Σλοβενία, Σλοβακία, την Τσεχία, το Βέλγιο κ.α.
– Το 67% των χωρών δεν περιλαμβάνουν τους συλλόγους ασθενών στη διαδικασία σύνταξης των εθνικών κατευθυντήριων οδηγιών για τον καρκίνο του πνεύμονα, ενώ το 56% των χωρών δεν περιλαμβάνουν τους ασθενείς στην Επιτροπή Αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας (ΗΤΑ). Στην Ελλάδα, αποτελεί πάγιο αίτημα της Ένωση Ασθενών Ελλάδας η συμμετοχή στα κέντρα λήψη αποφάσεων. Μάλιστα, την περασμένη Παρασκευή επαναδιατύπωσε το αίτημά της προς το υπουργείο Υγείας να συμπεριληφθεί εκπρόσωπος της Ένωσης Ασθενών Ελλάδας στην επιτροπή για την ολοκλήρωση των διαγνωστικών/θεραπευτικών πρωτοκόλλων, τη δημιουργία μητρώων ασθενών και την παρακολούθηση της φαρμακευτικής δαπάνης.
Νίνα Κομνηνού
