Τον κώδωνα του κινδύνου σχετικά με τη χρήση ψυχοδραστικών ουσιών από νέους, κρούει το Γραφείο του ΟΗΕ για τα Ναρκωτικά και το Έγκλημα (UNODC).
Όπως τονίστηκε σήμερα σε συνέντευξη Τυπου του ΚΕΘΕΑ, όπου παρουσιάστηκε η ετήσια έκθεση του ΟΗΕ για τα ναρκωτικά, η χρήση ουσιών και οι βλάβες που προκαλούν στην υγεία είναι υψηλότερες μεταξύ των νέων, με την κάνναβη να αποτελεί το πιο ευρέως χρησιμοποιούμενο ναρκωτικό.
Ο ΟΗΕ εκτιμά ότι το 2016 έκανε χρήση κάνναβης το 5,6% ή 13,8 εκατομμύρια νέοι ηλικίας 15-16 ετών, με τα ποσοστά να ποικίλουν ανά περιοχή του κόσμου. Το υψηλότερο ποσοστό αφορούσε την Ευρώπη (13,9%), ακολουθούμενη από την αμερικανική ήπειρο (11,6%), την Ωκεανία (11,4%), την Αφρική (6,6%) και την Ασία (2,7%).
Επιπλέον, οι Παγκόσμιες Εκτιμήσεις για την Υγεία το 2015 του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) δείχνουν ότι, ενώ οι θάνατοι από όλες τις αιτίες είναι μόνο 4,8% στην ηλικιακή ομάδα 15-29 ετών, το 23,1% των θανάτων που αποδίδονται σε διαταραχές της χρήσης ουσιών αφορούν τη συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα.
Σστην έκθεση αναφέρεται ότι: «Από όλες τις διεθνώς ελεγχόμενες ουσίες, η κάνναβη συνεχίζει να διαδραματίζει εξέχοντα ρόλο στους εφήβους και τους ενήλικες. Παρακολουθούμε με ιδιαίτερη προσοχή αυτές τις εξελίξεις […] και υπογραμμίζουμε την ανησυχία μας για την κατάσταση σε ορισμένες χώρες οι οποίες προχώρησαν στο να επιτρέπουν τη χρήση ελεγχόμενων ουσιών, και συγκεκριμένα της κάνναβης, για μη ιατρικούς σκοπούς, σε αντίθεση προς τις διατάξεις και τις υποχρεώσεις τους που απορρέουν από τις συμβάσεις ελέγχου των ναρκωτικών.
Η σχέση του αλκοόλ και του καπνού με τη χρήση ψυχοδραστικών ουσιών
Στην Eτήσια Έκθεση σημειώνεται ότι η χρήση αλκοόλ και καπνού από παιδιά και νέους συνδέεται στενά με την έναρξη της χρήσης ψυχοδραστικών ουσιών. Συχνά, η χρήση αλκοόλ και καπνού προηγείται της χρήσης κάνναβης και άλλων ελεγχόμενων ουσιών.
Διαχρονικές μελέτες που παρακολούθησαν παιδιά μέχρι την ενήλικη ζωή, έχουν αποκαλύψει ότι όσο νωρίτερα σημειώνεται η έναρξη της χρήσης αλκοόλ, καπνού και κάνναβης στις ηλικίες από 16 έως 19 ετών, τόσο αυξάνεται η πιθανότητα χρήσης οπιούχων και κοκαΐνης μετά την ενηλικίωση.
Οι έρευνες δείχνουν ότι οι νέοι άνθρωποι είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι στη συστηματική χρήση ουσιών, οδηγώντας σε εξέταση των παραγόντων προστασίας και κινδύνου. Η πρόληψη και η θεραπεία για παιδιά και εφήβους χρειάζεται να λαμβάνουν υπόψη τις ατομικές και περιβαλλοντικές επιρροές στους νέους και την ανάπτυξή τους.
Στην Ευρώπη η διαθεσιμότητα και χρήση υψηλής καθαρότητας κοκαΐνης βρίσκεται σε άνοδο. Η κοκαΐνη συνέχισε να αποτελεί το πιο κοινώς χρησιμοποιούμενο διεγερτικό, με αυξανόμενες ενδείξεις πιθανής ανόδου ενέσιμης χρήσης διεγερτικών, μεταξύ αυτών η κοκαΐνη, οι αμφεταμίνες και οι συνθετικές καθινόνες. Η κάνναβη αποτελεί την ουσία που κατάσχεται και χρησιμοποιείται συχνότερα. Το 29% των ευρωπαίων ενηλίκων έχουν κάνει χρήση παράνομων ναρκωτικών τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους. Η φεντανύλη αντικαθιστά την ηρωίνη ως οπιοειδές πρώτης επιλογής σε κάποιες χώρες. Το 22% των ατόμων που ζητούν θεραπεία για τη χρήση οπιοειδών αναφέρουν ως ουσία πρώτης επιλογής άλλη ουσία από την ηρωίνη. Αυξανόμενος αριθμός ευρωπαϊκών χωρών εξέτασαν ή δημιούργησαν προγράμματα ιατρικής κάνναβης, ενώ παράλληλα υπήρξαν ενδείξεις για βήματα προς τη νομιμοποίηση της μη ιατρικής χρήσης της κάνναβης σε κάποιες χώρες.
Στη Βόρεια Αμερική οι θάνατοι από υπερβολική δόση οπιοειδών συνεχίζουν να αποτελούν σοβαρό πρόβλημα για τη δημόσια υγεία. Η αντιμετώπιση του προβλήματος γίνεται μέσα από προγράμματα προσέγγισης στην κοινότητα, διάθεση φαρμάκων (π.χ. ναλοξόνη για την υπερβολική δόση) και αύξηση θέσεων θεραπείας καθώς και παροχής υπηρεσιών υποκατάστασης. Παράλληλα, οι ΗΠΑ εστιάζουν τις προσπάθειές τους στην αναδυόμενη κρίση της διαθεσιμότητας και της χρήσης κοκαΐνης. Η αύξηση της παραγωγής και παράνομης διακίνησης μεθαμφεταμίνης αύξησε και τη χρήση της ουσίας στον Καναδά.
Στην Κεντρική Αμερική και Καραϊβική αυξήθηκε η χρήση ουσιών, κυρίως της κάνναβης, ενώ πρόβλημα παραμένει ο σχεδιασμός και η εφαρμογή αποτελεσματικών προγραμμάτων πρόληψης, θεραπείας και επανένταξης. Στη Νότια Αμερική τα προβλήματα που σχετίζονται με τα ναρκωτικά συνέχισαν να προκαλούν ανασφάλεια και βία. Αύξηση παρουσίασε και η καλλιέργεια θάμνων κόκας.
Στην Αφρική η παράνομη διακίνηση κοκαΐνης προκαλεί αστάθεια σε ορισμένες χώρες, ενώ επιπλέον πολλές περιοχές αντιμετωπίζουν το αυξανόμενο πρόβλημα της παράνομης παρασκευής και χρήσης τραμαδόλης. Στην Ασία γίνεται αναθεώρηση των πολιτικών για τα ναρκωτικά προς την κατεύθυνση της υιοθέτησης αναλογικών ποινών για ελάσσονα αδικήματα και των προσεγγίσεων με βάση την υγεία για την αντιμετώπιση της χρήσης ουσιών. Στην Ωκεανία συνεχίζεται η παράνομη διακίνηση μέσω των νησιών του Ειρηνικού, η οποία έχει επιφέρει προβλήματα ασφάλειας και δημόσιας υγείας για τις χώρες της περιοχής.
Νίνα Κομνηνού
