Η έλευση του ηλεκτρονικού εισιτηρίου στα μέσα μαζικής μεταφοράς περιόρισε σημαντικά τη μάστιγα της εισιτηριοδιαφυγής, ωστόσο δεν τη μηδένισε. Τρία χρόνια μετά τη θεσμοθέτηση των ηλεκτρονικών καρτών και δύο χρόνια μετά την τοποθέτηση των πυλών εισόδου-εξόδου με τις μπάρες στους σταθμούς μετρό και ηλεκτρικού, και τα έσοδα από τα εισιτήρια αυξήθηκαν, όμως το πρόλημα δεν έχει εξαφανιστεί.
Ο βασικός λόγος είναι το γεγονός ότι οι κλειστοί σταθμοί με πύλες εισόδου-εξόδου δεν είναι δυνατόν να τοποθετηθούν στο σύνολο των μέσων, δηλαδή και στα λεωφορεία-τρόλεϊ, αλλά και στο τραμ. Το φαινόμενο έχει περιοριστεί σημαντικά στην πλειονότητα των σταθμών του μετρό (γραμμές 1, 2 και 3), καθώς ο δρόμος για τις αποβάθρες περνάει από τις πύλες, οι οποίες ανοίγουν μόνο με τη χρησιμοποίησητου εισιτηρίου. Αυτό, ωστόσο, δεν σημαίνει ότι δεν έχουν βρει τρόπο οι επιτήδειοι να ξεπερνούν το «εμπόδιο» της πύλης εισόδου, παρά το γεγονός ότι ο χρόνος μεταξύ του ανοίγματος-κλεισίματος έχει περιοριστεί σημαντικά.
Ο δεύτερος λόγος είναι η απουσία ελέγχου εισιτηρίων, η οποία διασφαλίζει τη διατήρηση των υψηλών επιπέδων λαθρεπιβίβασης. Όπως εκτιμούν οι συγκοινωνιολόγοι, η εισιτηριοδιαφυγή «οργιάζει» σε λεωφορεία και τρόλεϊ, με τα στοιχεία να κάνουν λόγο για μία επικύρωση εισιτηρίου ανά 20 επιβάτες στα οδικά μέσα, τα οποία δεν διαθέτουν πύλες.
Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία του ΟΑΣΑ, τον Οκτώβριο του 2019 πραγματοποιήθηκαν συνολικά 340.958 έλεγχοι από τους ελεγκτές ΟΣΥ (Οδικές Συγκοινωνίες) και ΣΤΑΣΥ (Σταθερές Συγκοινωνίες). Συνολικά καταλογίστηκαν 6.911 πρόστιμα, με τον κάθε ελεγκτή να έχει διενεργήσει 162 ελέγχους κατά μέσον όρο. Η αύξηση των ελέγχων διαμορφώθηκε στο 34% σε σχέση με τον Σεπτέμβριο, ενώ τα επιβληθέντα πρόστιμα ήταν κατά 6,5% υψηλότερα από τον προηγούμενο μήνα. Αντιστοίχως, ο μέσος όρος ελέγχων ανά ελεγκτή αυξήθηκε κατά 18,04%. Τα ποσοστά ωστόσο δεν θεωρούνται ικανοποιητικά, καθώς στις οδικές συγκοινωνίες η εισιτηριοδιαφυγή παραμένει σε πολύ υψηλά επίπεδα.
Η απουσία ελέγχων πάντως ενθαρρύνει όλους όσοι δεν σκοπεύουν να προμηθευτούν το εισιτήριό τους, έτσι τους τελευταίους μήνες του 2019, ΟΣΥ και ΣΤΑΣΥ προχώρησαν σε εντατικούς ελέγχους εισιτηρίων προκειμένου να περιορίσουν τις απώλειες από τα έσοδα που χάνονται κάθε χρόνο από τη λαθρεπιβίβαση. Η «μαύρη τρύπα», μάλιστα, των οργανισμών αγγίζει αρκετά εκατομμύρια ευρώ ετησίως, με αποτέλεσμα οι απώλειες εσόδων να έχουν αντίκτυπο στο συγκοινωνιακό έργο των φορέων.
Ο ΟΑΣΑ έχει αναλάβει την οργάνωση του σώματος ελεγκτών τόσο στις ΟΣΥ όσο και στις ΣΤΑΣΥ και επιβλέπει καθημερινά τις ομάδες ελεγκτών που είναι προγραμματισμένες να δραστηριοποιηθούν σε κάθε βάρδια. Ταυτόχρονα, έχει ζητήσει από τις δυνάμεις των ιδιωτικών εταιρειών φύλαξης (σεκιούριτι) που βρίσκονται στα εκδοτήρια να μεταφερθούν στις ράμπες και να διασφαλίζουν ότι δεν δημιουργούνται προβλήματα με λαθρεπιβάτες που… σπρώχνουν για να περάσουν μαζί με όποιον πληρώνει εισιτήριο. Τα πρώτα αποτελέσματα αναμένονται.
Ισίδωρος Ρούσσος
