Η μελέτη για τη βελτίωση της επισκεψιμότητας των μνημείων, στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης, για τα άτομα με δυσκολία στην κίνηση, απασχόλησε χθες το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, το οποίο και γνωμοδότησε ομόφωνα θετικά για την εφαρμογή της.
Επίσης, εγκρίθηκε η μέθοδος απόσπασης-μεταφοράς και επανατοποθέτησης του ευρήματος των «Δεσμωτών», στην περιοχή Εσπλανάδα του Φαλήρου.
Ακρόπολη
Η αρχαία χωρική συγκρότηση της Ακρόπολης δεν είναι εύκολα αντιληπτή στον σημερινό επισκέπτη, ο οποίος εκλαμβάνει το σύνολο, ως μια ανώμαλη και δύσβατη πλατεία με μαρμάρινα αρχιτεκτονικά αριστουργήματα, που περιέργως το κάτω μέρος τους είναι άτεχνο και ευτελές με συχνά έκδηλα συμπτώματα καλπάζουσας φθοράς.
Λιγότεροι είναι εκείνοι που αντιλαμβάνονται ότι το ευτελές μέρος ήταν αφανές και καλά προστατευμένο μέσα σε τεχνητές εδαφικές διαμορφώσεις, ανταποκρινόμενες σε μια πανάρχαια μνημειακής κλίμακας λειτουργική οργάνωση μεγάλης ιστορικής, αρχαιολογικής και αισθητικής αξίας.
Προβλέπεται η δημιουργία νέων διαδρομών και η επίστρωση των υφιστάμενων, η δημιουργία πλατωμάτων για την καλύτερη θέαση των μνημείων, ενώ θα προστατευτούν τα ίδια τα μνημεία, στα σημεία που φέρουν λαξεύματα και αρχαιολογικά τεκμήρια.
Σύμφωνα με την γνωμοδότηση του ΚΑΣ οι νέες διαδρομές θα αναπτυχθούν σε ευθείες και τεθλασμένες γραμμές, ενώ θα αποφευχθούν καμπύλες κατά τον σχεδιασμό. Τόσο οι διάδρομοι των επισκεπτών όσο και τα πλατώματα θα πρέπει να διαστρωθούν με το ίδιο υλικό. Η χρωματική διαφοροποίηση θα αξιοποιείται μόνο για τη δήλωση τον αρχαίων οδεύσεων.
Ως εκ τούτου, θα διακρίνεται χρωματικά μόνον η οδός Παναθηναίων (δηλαδή το τμήμα της διαδρομής από τα Προπύλαια έως τη ΒΑ γωνία του Παρθενώνα) και αργότερα η βόρεια οδός, ενώ όλα τα πλατώματα και οι συμβατικές διαδρομές θα αποδίδονται, με άλλη απόχρωση υλικού. Επίσης, θα επισημανθούν με διαφοροποίηση υλικού ή χρώματος τα όρια σημαντικών – αλλά αθέατων μέχρι στιγμής- κτισμάτων επί του βράχου.
Προτείνεται να διατηρηθεί και η δυνατότητα κίνησης αμαξιδίων ΑΜΕΑ και στην περιοχή νοτίως του Παρθενώνα.
Οι νέες διαστρωματώσεις θα φέρουν μέσο πάχος 8 εκατοστών. Θα επιλεγούν υλικά, με μεγάλη αντοχή, συμβατά με τα μνημεία. Η τελική επιλογή θα γίνει μετά από αξιολόγηση δοκιμαστικών εφαρμογών επί τόπου. Επιγραμματικά οι κατηγορίες των εργασιών που περιλαμβάνονται στην παρούσα μελέτη είναι οι κάτωθι:
• Αφαίρεση σαθρών, καθαρισμός
• Επισκευή και επίστρωση υφιστάμενων διαδρομών, από σκυρόδεμα
• Κατασκευή νέων διαδρόμων κίνησης και η επίστρωση τους με αρχιτεκτονικό σκυρόδεμα
• Επιστρώσεις περιοχών με υδατοπερατό σκυρόδεμα ή άλλο μαλακό υλικό
• Βελτίωση επιφάνειας πλατωμάτων με γαρμπίλι
Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη
«Όταν ολοκληρωθεί το έργο, η εμπειρία της επίσκεψης στον Ιερό Βράχο, όχι μόνο για τα άτομα με δυσκολία στην κίνηση, αλλά για το ευρύ κοινό θα είναι διαφορετική. Θα υποδέχονται τους επισκέπτες ομαλές ανθεκτικές και σταθερές επιφάνειες, εξασφαλίζοντας την απρόσκοπτη και ασφαλή κίνηση, ενώ τα αμαξίδια θα μπορούν να κυκλοφορούν ελεύθερα και όχι γραμμικά. Έτσι θα γίνεται αντιληπτός ο ελεύθερος, κατά την αρχαιότητα, χώρος».
Η τεκμηρίωση των αρχαιολογικών πληροφοριών της μελέτης θα ακολουθήσει τα σχέδια των Stevens και Κορρέ, ενώ θα τηρηθούν τα οριζοντιογραφικά και υψομετρικά δεδομένα ώστε το αποτέλεσμα να μπορεί να ενταχθεί αρμονικά στη μελλοντική επέκταση του έργου.
Η σχετική μελέτη εκπονήθηκε με χορηγία του Ιδρύματος Ωνάση στο πλαίσιο του συνολικού χορηγικού προγράμματος που αφορά στην αναβάθμιση των προσφερομένων υπηρεσιών στην Ακρόπολη των Αθηνών.
Δεσμώτες Φαλήρου
Το εύρημα των Δεσμωτών του Φαλήρου αφορά σε ομαδική ταφή 78 ανθρώπινων σκελετών που εντοπίστηκε τον Μάρτιο του 2016 στο πλαίσιο σωστικής ανασκαφής. Η εκτέλεση των Δεσμωτών, σύμφωνα με τα έως τώρα δεδομένα, έγινε επί τόπου και τα άτομα ετάφησαν αλυσοδεμένα μεταξύ τους σε τρεις συστάδες.
Η πρώτη σειρά αποτελείται από δύο ομάδες δεσμωτών, η μία στη συνέχεια της άλλης. Στην πρώτη ομάδα, η στάση του σώματος διαφέρει και οι σκελετοί φέρουν ακόμα τα μεταλλικά δεσμά τους, ενώ τα άτομα της δεύτερης ομάδας εναποτέθησαν στο σημείο δεμένα πισθάγκωνα χωρίς ωστόσο να φέρουν μεταλλικά δεσμά. Χωρίς μεταλλικά δεσμά σώζονται και οι δεσμώτες της δεύτερης συστάδας, ενώ στην τρίτη συστάδα οι σκελετοί φέρουν σιδηρά δεσμά στους καρπούς των χεριών τους. Το εύρημα χρονολογείται στην ταραχώδη περίοδο του β μισού του 7ου αι. π.Χ.
Η μελέτη
Σύμφωνα με την υποβληθείσα και εγκριθείσα μελέτη, προκρίθηκε η μεθοδολογία προσωρινής απόσπασης του ευρήματος και μεταφοράς του σε κοντινή θέση. Θα ακολουθήσουν εργασίες εξυγίανσης του εδάφους και υγρομόνωσης, προκειμένου το εύρημα να επανέλθει και να διατηρηθεί ασφαλώς στην αρχική του θέση.
Προκειμένου να εξασφαλιστεί η ορθότητα της προτεινόμενης λύσης απόσπασης και μεταφοράς, και για λόγους προστασίας του ευρήματος, θα προηγηθεί πειραματική απόσπαση τμήματος παρακειμένου εδάφους.
Στη συνέχεια το εύρημα θα διασφαλιστεί με μεταλλικό προκατασκευασμένο χωροδικτύωμα ακαμπτοποίησης, θα επενδυθεί περιμετρικά, με επιφάνειες από κόντρα πλακέ και θα καλυφθεί ταυτόχρονα με ελαφριά προκατασκευασμένη στέγη, μέχρι την ολοκλήρωση των απαιτούμενων εργασιών για την επανατοποθέτηση του στην αρχική του θέση.
Σύμφωνα με τη μελέτη, προβλέπεται η κατασκευή κελύφους προστασίας επί του εδάφους που πρόκειται να εξυγιανθεί. Το εν λόγω κέλυφος προορίζεται για να δεχθεί το εύρημα αμέσως μετά την επανατοποθέτησή του στην αρχική του θέση, εξασφαλίζοντας τις κατάλληλες συνθήκες διατήρησής του. Οι εργασίες κατασκευής του θα γίνουν μετά την απομάκρυνση του ευρήματος, ενώ τμήματα αυτού προβλέπεται να προκατασκευαστούν στον χώρο (οροφή, δάπεδα κλπ) προκειμένου να τοποθετηθούν άμεσα και χωρίς καμία καθυστέρηση.
Επισημαίνεται ότι η κατασκευή του κελύφους συνδέεται άρρηκτα με το κτηριολογικό πρόγραμμα που έχουν επεξεργαστεί η ΕΦΑ Πειραιώς και Νήσων και οι αρμόδιες Διευθύνσεις του ΥΠΠΟΑ.
Το συγκεκριμένο πρόγραμμα πρόκειται να εισαχθεί προς έγκριση στο Κ.Α.Σ. το προσεχές διάστημα, μέχρι να ολοκληρωθούν, χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση, οι εργασίες της πειραματικής απόσπασης τμήματος εδάφους και διαμόρφωσης του εργοταξίου. Στο διάστημα αυτό θα δοθούν οι τελικές κατευθύνσεις ως προς την κατασκευή του κελύφους. Για την ανάδειξη του ευρήματος και την κατασκευή του προστατευτικού κελύφους η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού κ. Λίνα Μενδώνη έχει αιτηθεί την επαναφορά της δωρεάς του ΙΣΝ.
