Στην Κύπρο πραγματοποιείται αύριο μία ιστορική λειτουργία στην εκκλησία της Παναγίας Κανακαριάς στην περιοχή της κατεχόμενης Λιθράγκωμης. Το γεγονός έχει μια ευρύτερη σημασία καθώς αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα για την σύλληση των θρησκευτικών θησαυρών της Κύπρου μετά την τουρκική εισβολή.
Τα περίφημα ψηφιδωτά της εκκλησίας της Κανακαριάς αποσπάσθηκαν βίαια από τον ναό και βρέθηκαν στους δαιδάλους του λαθραίου εμπορίου τέχνης έως όπου εντοπισθούν απο τις Κυπριακές αρχές μετά από μια τεράστια και πολύχρονη προσπάθεια.
Σήμερα σώζεται, σε κακή κατάσταση, μόνο μία τοιχογραφία της Παναγίας με τον Χριστό πάνω από τη νότια είσοδο του ναού.
Όπως αναφέρει με ανακοίνωσή της η Εκκλησία της Κύπρου : “Η Ιερά Επισκοπή Καρπασίας ενημερώνει το χριστεπώνυμο πλήρωμα ότι την Κυριακή, 9 Σεπτεμβρίου 2018, θα τελεστεί για πρώτη φορά μετά από 42 χρόνια, αρχιερατική Θεία Λειτουργία στην ιστορική ιερά Μονή Παναγίας Κανακαρίας στη Λυθράγκωμη Καρπασίας. Η Θεία Λειτουργία θα αρχίσει στις 8ː00 π.μ και θα ολοκληρωθεί στις 10ː00 π.μ”
Ο ναός πανηγύριζε στις 8 Σεπτεμβρίου κατά την εορτή της Γεννήσεως της Θεοτόκου. Η Θεία Λειτουργία θα γίνει στις 9 Σεπτεμβρίου για να μπορέσουν να μεταβούν στο ναό και αυτοί, που εργάζονται το Σάββατο. Η τελευταία λειτουργία στην Παναγία Κανακαριά έγινε στις 27 Ιουλίου 1976, εορτή του Αγίου Παντελεήμονος καθώς μετά ο τότε ιερέας αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το χωριό, όπως σταδιακά και όλοι οι Ελληνοκύπριοι.
Τα ψηφιδωτά
Η εκκλησία της Παναγίας υπέστη την λεηλασία κατά τα χρόνια της τουρκικής κατοχής και αφαιρέθηκαν πολλά ψηφιδωτά του ναού, όπως διαπίστωσε η Αρχαιολογική Υπηρεσία της Κύπρου, τα οποία πουλήθηκαν σε εμπόρους αρχαιολογικών θησαυρών.
Μετά από δικαστικούς αγώνες η Εκκλησία Κύπρου πέτυχε τον επαναπατρισμό πολλών ψηφιδωτών της Κανακαρίας. Ανάμεσα σε αυτά είναι: το άνω τμήμα του στήθους του αρχαγγέλου Μιχαήλ, το άνω τμήμα της παράστασης της Θεοτόκου και του Χριστού, το δεξί χέρι του αρχαγγέλου Γαβριήλ και το αριστερό χέρι της Παναγίας και τμήμα της διακοσμητικής ταινίας από την αψίδα του ιερού βήματος, οι απόστολοι Θωμάς, Λουκάς, Βαρθολομαίος, Μάρκος, Ιάκωβος και Θαδδαίος, όπως και ο επαναπατρισμός του ψηφιδωτού του αποστόλου Ανδρέα.
Την ιστορία και την λεηλασία των περίφημων ψηφιδωτών του ναού της Παναγίας της Κανακαριάς, που αποτελεί σπάνιο δείγμα της τέχνης του 6ου αιώνα μ.Χ. , περιγράφει ψηφιακός δίσκος, παραγωγής του Βυζαντινού Μουσείου του Ιδρύματος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Κύπρου.
Τα ψηφιδωτά σπαράγματα της Παναγίας Κανακαριάς θα αποκατασταθούν στην αρχική τους μορφή και θα επανενωθούν για να εκτεθούν σε αψίδα που θα κατασκευαστεί μέσα στο Βυζαντινό Μουσείο
