Σε φάση επικίνδυνης ρευστότητας μπαίνουν και πάλι τα Δυτικά Βαλκάνια, λόγω των εκκρεμοτήτων σχετικά με το καθεστώς του Κοσυφοπεδίου, ενώ πληθαίνουν οι δημόσιες αναφορές ακόμη και στο ενδεχόμενο αλλαγής συνόρων, “συναινετικής” και “μικρής κλίμακας”, όπως παρουσιάζεται.
Ο λόγος είναι ότι παρήλθε το χρονικό ορόσημο της 4ης Αυγούστου, μέχρι την οποία θα έπρεπε, σύμφωνα με τη συμφωνία εξομάλυνσης των σχέσεων Βελιγραδίου-Πρίστινας, να έχει διαμορφωθεί ένα πλαίσιο αυτονομίας για τους δήμους του βορείου Κοσόβου, όπου επικρατεί το σερβικό στοιχείο.
Ωστόσο, οι εσωτερικές πολιτικές αντιστάσεις και στις δύο πλευρές, όπου κάθε συμβιβασμός κινδυνεύει να χαρακτηρισθεί “εθνική μειοδοσία” παρατείνουν το αδιέξοδο.
Σε αυτό το πλαίσιο, σε πολλές πρωτεύουσες κερδίζουν έδαφος οι σκέψεις για μία ανταλλαγή εδαφών που θα χαρίσει στην μεν σερβική πλευρά τους δήμους του βορείου Κοσόβου, στη δε κοσοβαρική την κατοικούμενη από Αλβανούς κοιλάδα του Πρέσεβο στη νότια Σερβία.
Αυτό ακριβώς πρότεινε ο υπουργός Εξωτερικών της Σερβίας Ίβιτσα Ντάτσιτς σε συνέντευξή του στο ιδιωτικό τηλεοπτικό κανάλι “Pink”, όπου επισήμανε ότι η εκφραζόμενη από επίσημα χείλη επιδίωξη των Αλβανών για προσάρτηση της κοιλάδας του Πρέσεβο στο Κόσοβο δημιουργεί τη δυνατότητα για να επιτευχθεί συμβιβασμός και τόνισε ότι η Σερβία πρέπει να κατέβει στο διάλογο με δική της πρόταση.
Χωρίς να μπαίνει στην προσπάθεια να αποκρύψει το γεγονός ότι μια τέτοια ιδέα δρομολογεί ντόμινο έκανε λόγο για “μια λύση που θα εξασφαλίζει την ένωση με τη Σερβία όχι μόνο του βορείου Κοσσόβου αλλά, εάν καταστεί δυνατό, και άλλων περιοχών όπου ο σερβικός πληθυσμός αποτελεί πλειοψηφία”.
Απέναντι σε αυτό, η κυβέρνηση του Βελιγραδίου συναντά βέβαια την αντίθεση της Εκκλησίας της Σερβίας, για την οποία είναι αδιανόητη η οριστική εγκατάλειψη του νοτιότερου τμήματος του Κοσόβου, όπου και τα μεγαλύτερα μνημεία της σερβικής Ορθοδοξίας.
Όμως κατά τον Ντάτσιτς, “η Εκκλησία αντιλαμβάνεται τον χρόνο ως σχετική κατηγορία ενώ για τον σερβικό λαό στο Κόσοβο αποτελεί ρεαλιστική κατηγορία γι’ αυτό πρέπει να βρεθεί άμεσα λύση. Εκτός κι αν κάποιος πιστεύει ότι η λύση θα βρεθεί έτσι που θα γίνει κάποιο θαύμα και θα αλλάξει η δημογραφική κατάσταση στο Κόσοβο”.
Το κυριότερο, ωστόσο, είναι ότι αυτές οι απόψεις συναντούν ευήκοα ώτα στην κυβέρνηση Τραμπ. Κατά τον Ντάτιστς, υπάρχει μεγάλη διαφορά στην προσέγγιση του ζητήματος από τότε που ανέλαβε καθήκοντα υφυπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ ο Γουές Μίτσελ (“υπήρξε ο πρώτος εκπρόσωπος της αμερικανικής κυβέρνησης που είχε τη βούληση να μας ακούσει και έδειξε κατανόηση για τις απόψεις μας”).
Το ότι με τον τρόπο αυτό τίθενται και τα θεμέλια για μια ριζική αλλαγή συσχετισμών στα Βαλκάνια με την μελλοντική δημιουργία της λεγόμενης “φυσικής Αλβανίας” δεν δείχνει προς το παρόν να απασχολεί το Βελιγράδι.
