Στην καρδιά της εμπορικής ελίτ της Αθήνας, στο Κολωνάκι, περιηγήθηκαν η Χρ.Κούσιου και η Καλ. Ασλανίδου, με ξεναγό τον Μιχ. Μουσού, γέννημα-θρέμμα Κολωνακιώτη.
Για την αρχαιότητα το μόνο που γνωρίζουμε είναι πως η Δεξαμενή ήταν η δεξαμενή του υδραγωγείου του Αδριανού. Από τον 5ο αι. μ.Χ. το μόνο που σώζεται είναι μια πλάκα που αναφέρει το όνομα ενός επισκόπου Κλιματίου και βρίσκεται στο Βυζαντινό μουσείο, από μια βασιλική εκκλησία που βρισκόταν στο νούμερο 24 της Τσακάλωφ. Το κολονάκι της πλατείας – ένας «αποτρεπτικός» στύλος για νόσους και θεομηνίες -, υποτίθεται πώς έδωσε το όνομα στη γειτονιά. Στη δεκαετία του Όθωνα ήταν ένας φτωχικός καταυλισμός βοσκών από το Λιδωρίκι, οι οποίοι έβοσκαν τα πρόβατα στον Λυκαβηττό και προμήθευαν με γάλα την Αθήνα.
Το 1883 ιδρύθηκε από τη Βασίλισσα Όλγα το νοσοκομείο του Ευαγγελισμού και το 1886 άρχισε η ανέγερση του Αγίου Διονυσίου, ενώ στα τέλη του 19ου αιώνα ήρθαν οι γνωστές αρχαιολογικές σχολές (γαλλική, βρετανική κ.ά.), τα μόνα κτίρια στην περιοχή με μεγάλους κήπους. Τότε, μόνο η πλατεία Δεξαμενής ήταν γνωστή, με την παράγκα όπου σύχναζε ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης.
Ο Καιροφύλας αναφέρει πως στη Σκουφά, το 1929, για τριώροφη κατοικία με επτά δωμάτια σε κάθε όροφο και σε οικόπεδο 420 τετραγωνικών πήχεων (σ.σ. πήχης = 0,75 μ.) δεν είχε περισσότερο από 2 εκατομμύρια δραχμές. Εκείνοι την περίοδο άρχισαν να έρχονται μεγαλέμποροι, πολιτικοί (λόγω και της παρακείμενης Βουλής ή του παλατιού), αλλά και γιατροί λόγω του Ευαγγελισμού. Η Βασιλίσσης Σοφίας είναι ο πρώτος δρόμος/σύνορο της γειτονιάς που αρχίζει να χτίζεται το 1870, προοριζόμενη να στεγάσει τη μεγαλοαστική τάξη.
Τα οικόπεδα όπου σήμερα βρίσκονται το Υπουργείο Εξωτερικών, η Πρεσβεία της Αιγύπτου… είχαν δεσμευτεί επί Όθωνος για να γίνουν υπουργεία. Επί Γεωργίου Α΄ τελικά αγοράστηκαν από ιδιώτες – έτσι χτίστηκε η οικία Συγγρού (το μετέπειτα Υπουργείο Εξωτερικών), το μέγαρο Σταθάτου, η οικία Βενιζέλου που μετά το θάνατό του η σύζυγός του το πούλησε στο βρετανικό δημόσιο, όπου και στεγάστηκε η Βρετανική πρεσβεία. Η μέσα πλευρά του Κολωνακίου ακολούθησε λίγο αργότερα να χτίζεται σε οικόπεδα, που τα περισσότερα ανήκαν στη Μονή Πετράκη.
Το Κολωνάκι σήμερα
Στα τέλη του 2011 το Κολωνάκι έχει μια εντελώς διαφορετική όψη, τα καταστήματα κλείνουν το ένα μετά το άλλο, ακόμη και ενοικιαστές σπιτιών φεύγουν από την περιοχή και επιλέγουν φθηνότερες περιοχές.
Είναι ενδεικτικό ότι τα λουκέτα στην Τσακάλωφ φθάνουν το 29%, ενώ τους τελευταίους μήνες λουκέτα έχουμε και στην Σόλωνος αφού η οικονομική κρίση πλήττει και τους εκδοτικούς οίκους και τα βιβλιοπωλεία.
Βρεθήκαμε στο Κολωνάκι παρέα με έναν άνθρωπο που γεννήθηκε και μεγάλωσε στην περιοχή τον κ. Μιχάλη Μουσού, ο οποίος μας ξεναγεί στο «Κολωνάκι του χθες και του σήμερα».
Μ.Μ. Είμαστε στο νευραλγικότερο σημείο της πλατείας. Στο πάνω κομμάτι που είναι τα καφέ τα καλά και τα πολύ ακριβά μαγαζιά. Όπως βλέπετε βέβαια τα μαγαζιά εδώ, τα προϊόντα που πουλάνε πια δεν είναι τα Chanel και τα Dior. Έχουμε πάει σε πιο φθηνά προϊόντα, πιο της γραμμής απλά είναι σε πιο ακριβό σημείο τοποθετημένα.
X.K. Είμαστε ακριβώς πάνω στην πλατεία Κολωνακίου. Τι ήταν αυτό το κατάστημα;
M. M. Εδώ ήταν ένα μαγαζί με πάρα πολύ ακριβά παπούτσια.
Χ.Κ: Και έκλεισε πόσο καιρό τώρα;
Μ.Μ: Πριν από 20 μέρες. Εδώ που έχουμε αυτή την πόρτα είναι ένας τεράστιος υπόγειος χώρος, ο οποίος όταν εγώ ήμουν παιδί ο Γιάννης ο Τσεκλένης τότε ο μεγάλος ο σχεδιαστής είχε ανοίξει το νυχτερινό κέντρο Ανναμπέλα, το σημερινό Ακρωτήρι. Βλέπουμε λοιπόν ότι ακόμη και τα νυχτερινά κέντρα αρχίζουν και υποφέρουν σε αυτή τη γειτονία, η οποία τα φιλοξενούσε και είχε γίνει και στέκι κατά κάποιον τρόπο
Χ.Κ:Περίπτερα δεν έχω δει να έχουν κλείσει όμως στην πλατεία τουλάχιστον….
ΜΜ: Είναι πολύ δύσκολο να κλείσει ένα περίπτερο διότι ειδικά σε ένα μέρος στο Κολωνάκι που έχει και πάρα πολύ περαστικό κόσμο και όλες τις ώρες τις ημέρας αλλά και της νύχτας πάντοτε θα βρεθεί ένας πελάτης σε αντίθεση βέβαια πάρα πολλά περίπτερα και παλιά περίπτερα στη Βασιλίσσης Σοφίας σε αυτό το ύψος μέχρι και προς το Σύνταγμα όχι μόνο έχουν κλείσει έχουν εξαφανιστεί.
Χ.Κ: Πόσα λουκέτα βλέπετε καινούργια καθημερινά εσείς που είστε κάτοικος στο Κολωνάκι;
Μ.Μ: Συνεχώς βγαίνουνε. Εκεί έβλεπες ένα μαγαζί έβλεπες κόσμο να μπαίνει να βγαίνει και κάποια στιγμή βλέπεις ενοικιάζεται η μετακομίζουμε.
Χ.Κ: Ποιος δρόμος από το Κολωνάκι θεωρείται ότι αντιμετωπίζει το μεγαλύτερο πρόβλημα;
Μ.Μ: Για πρώτη φορά στα ιστορικά έχουμε τις κεντρικές αρτηρίες που αντιμετωπίζουν πρόβλημα και βλέπουμε κενά καταστήματα σε σημεία που πριν έπεφτε ξύλο για το ποιος θα τα πρωτοπάρει. Δηλαδή Πατριάρχου Ιωακείμ, Κανάρη και αρχές Σκουφά, συν πάνω στην πλατεία. Αυτή τη στιγμή αυτό που είναι πρωτόγνωρο βλέπουμε μεγάλα καταστήματα που ήταν λαν μαρκ για τράπεζες, για μεγάλους οργανισμούς να είναι άδεια. Κενά για πολλούς μήνες. Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε στην πλατεία Κολωνακίου, πλατεία Φιλικής Εταιρείας και Πατριάρχου Ιωακείμ. Και βρισκόμαστε στο ιστορικό 14 κάποτε Σέντραλ κατόπιν. Εδώ υπήρχαν τραπεζάκια, ομπρελίτσες και ένα από τα πιο διάσημα μπαρ καφέ νυχτερινά κέντρα, ντίσκο που έχουν περάσει από την ιστορία της πόλης. Θεόκλειστο τώρα. Απέναντι έχουμε όλα τα καφέ. Ναι μεν είναι Τετάρτη απόγευμα που η κίνηση είναι πιο χαλαρή αλλά βλέπετε και εσείς ότι είναι πολύ λιγότερος ο κόσμος.
Αυτή τη στιγμή ο Αθηναίος σκέφτεται και τον καφέ που θα πιει.
Χ.Κ:Είμαστε και σε μια δύσκολη μέρα που το κέντρο ήταν γεμάτο πορείες….Πόσο αυτές επηρέασαν την κίνηση είτε την εμπορική είτε για διασκέδαση στο Κολωνάκι;
Μ.Μ:Πάρα πολύ. Για να ξεκινήσει κάποιος να έρθει δεν θέλει να υποστεί μια ταλαιπωρία δίωρη τρίωρη με το αυτοκίνητο. Από την άλλη δεν ξέρεις αν θα σου ρθει καμία πέτρα στο κεφάλι ή το τι θα εισπνεύσεις από δακρυγόνα. Εμείς που ζούμε εδώ δυστυχώς έχουμε αποδεχθεί αυτή την κατάσταση σαν μια καθημερινότητα.
Μ.Μ. Στο σημείο αυτό που είμαστε ακόμη πολύ κοντά στην πλατεία τα μεγάλα καταστήματα και οι τράπεζες παραμένουν αλλά αρχίζουμε με τα μικρά καταστήματα και βλέπουμε προβλήματα. Είμαστε στο πρώτο τετράγωνο της πατριάρχου Ιωακείμ και θα δούμε 4 καταστήματα κλειστά…
Χ.Κ:Κλειστά το τελευταίο διάστημα έτσι;
Μ.Μ:Το τελευταίο διάστημα ναι. Παλαιότερα ούτε μια ώρα δεν έμεναν κλειστά. Μη σας λέω ότι γινόταν και πλειστηριασμός ποιος θα τα πρωτοπάρει.. Ήταν ένα πρεστίζ για κάποιον έμπορα να έχει κατάστημα στο Κολωνάκι έτσι;
Χ.Κ:Και δη στην Πατριάρχου Ιωακείμ και δη στο πρώτο τετράγωνο.
Πατριάρχου Ιωακείμ 3 βλέπουμε ένα κατάστημα με επιγραφή μεταφερθήκαμε..
Μ.Μ: Καθένας επαναδιαπραγματεύεται και κάποιος που ήταν σε λιγότερο κεντρικό σημείο ελπίζει ότι βρέθηκε σε μια κατάσταση που μπορεί να επωφεληθεί και να έρθει σε ένα σημείο καλύτερης προβολής.
Χ.Κ: Περάσαμε από ένα ιστορικό κινηματογράφο της Αθήνας…. Βλέπουμε ότι οι κινηματογράφοι κρατάνε ακόμη….
Μ.Μ: Σε όλες τις πόλεις του κόσμου σε μια ανάλογη γειτονιά υπάρχει και ένας ανάλογος κινηματογράφος. Όπως ας πούμε στη Νέα Υόρκη υπάρχει και το ανάλογο Εμπασυ. Δυστυχώς πάρα πολλές πατροπαράδοτες επιχειρήσεις υποφέρουν και εξαναγκάζονται να κλείσουν η να συμπτυχθούν διότι ήταν βασισμένες πάνω σε ένα άλλο κοινό. Μπορώ να πω και σε μια άλλη Αθήνα. Είναι και ένας λόγος που εγώ προσωπικά παλεύω με πολλούς ιδιοκτήτες πατροπαράδοτων επιχειρήσεων να δημιουργήσουμε έναν σαν σύλλογο πατροπαράδοτων ιστορικών επιχειρήσεων για τη διάσωση της ιστορίας μας.
Μ.Μ. Έρχεται η κυρία Τόγια, κάτοικος και φίλη μας- μιλάμε για τα καταστήματα θές να πεις κάτι. Πώς έχει αλλάξει η κατάσταση.. Πώς έχει επηρεάσει η κρίση;
κ.Τ. : Δραματικά. Εδώ στο Κολωνάκι τα μισά κλείνουν και δεν επανανοικιάζονται τα άλλα μισά κάνουνε φοβερές εκπτώσεις που όμως δεν βρίσκουν ανταπόκριση διότι ήδη είναι υψηλές οι τιμές και με τις εκπτώσεις. Μπορώ να μιλήσω ελεύθερα ότι έχουν πάρει πολύ ψηλά τον αμανέ και νομίζουν ότι το Κολωνάκι ήταν το πάλαι ποτέ Κολωνάκι. Καμία σχέση δεν έχει με το σημερινό. Διότι αυτοί οι οποίοι απάρτιζαν το πάλαι ποτέ Κολωνάκι πρώτον έχουν πεθάνει και δεύτερον έχουν πάει προς τα Βόρεια προάστια. Δηλαδή σήμερα δεν υπάρχουν πλούσιοι στο Κολωνάκι, υπάρχουν έμποροι, καταστηματάρχες, Φιλιππινέζοι, Αλβανοί και υπάλληλοι. Αυτή η πορεία προς τα κάτω έχει ξεκινήσει εδώ και 10 χρόνια με το να ζητάνε πάρα πολλά χρήματα για πράγματα που δεν άξιζαν πραγματικά ούτε τα μισά από αυτά. Κοινώς πουλούσαν φύκια για μεταξωτές κορδέλες στο Κολωνάκι από τα είδη ένδυσης μέχρι τα σουβλάκια….
Μ.Μ: και μέχρι τα μπακάλικα μας…
κ. Τόγια: μιλάμε για τον θάνατο των πολύ μικρών επιχειρήσεων πλέον, δηλαδή τα μικρά μπακάλικα δεν υφίστανται εδώ έχουν σβήσει στην περιοχή. Κάποτε υπήρχανε, τώρα τα έχει φάει ο ανταγωνισμός
Μ.Μ.: δεν έχουμε οικογενειακές επιχειρήσεις. Παραμένουν σε αυτή την γειτονιά αλλά πολύ λιγότερες από ότι μέχρι πριν λίγα χρόνια. Τα μεγάλα ψάρια φάγανε τα μικρά. Αυτό που έχει αλλάξει πάρα πολύ είναι η προσέλευση του κόσμου. Κάποτε ερχόταν κάποιος κόσμος που είχε κάποια σχέση με τον κόσμο που έμενε. Τώρα επειδή έχει τελματωθεί ο πληθυσμός αρκετά είναι πιο πολύ ένα μέρος πέρα δώθε. Το Κολωνάκι ήταν μια γειτονιά κατοικίας με δέκα καλά μαγαζιά και πέντε καλά καφέ. Η μπουτίκ της κυρίας Μπετίνα της κυρίας ΣΤΕΦΑΝΕΛΙ, τα έπιπλα του Μαυρίκη
Χ.Κ: Αυτά υπάρχουνε σήμερα;
κ. Τόγια: Το κατάστημα Μαυρίκη έχει παραμείνει.
Μ.Μ. Είμαστε επί της Π. Ιωακείμ και πλησιάζουμε την οδό Πλουτάρχου. Πάντοτε από πλατεία προς το Μαράσλειο. Και βλέπετε ότι αρχίζει και αλλάζει δραματικά η σύνθεση των καταστημάτων, αρχίζουμε και έχουμε πάρα πολλά καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος τα οποία πριν από 12 μήνες δεν υπήρχαν πάνω σε αυτό τον δρόμο. Εδώ λοιπόν είναι το κομμάτι του Κολωνακίου που βλέπουμε την μεγάλη διαφορά, διότι και κατά μήκος της Πλουτάρχου προς Β. Σοφίας αρχίζουμε και έχουμε πολλά μπαρ, εστιατόρια καφέ και το φαινόμενο Μύκονος Λας Βέγκας δηλαδή φώτα, φώτα,, καταστήματα και μουσική μουσική. Και πάρα πολλούς θαμώνες μεταμεσονύκτια, εδώ και στην Σκουφά αμέσως μετά το ύψος του Αγίου Διονυσίου, στα 40 με 60 νούμερα είναι τα δύο συγκρουσιακά σημεία του Κολωνακίου με τους κατοίκους. Προς το τέρμα της Π. Ιωακείμ ερημιά, ερημιά Κλείνει το ένα μετά το άλλο. Και εδώ τώρα είμαστε στο μεγάλο δίλημμα. Θα δώσουμε άδειες για επιπλέον καφέ και εστιατόρια; Γιατί κάνοντας αυτό θα διώξουμε τον κόσμο. Τι μπορούμε να κάνουμε; Είναι μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα.. Πρέπει να τονωθεί η οικονομία ; Πρέπει .. Εις βάρος ποιου;
Χ.Κ: Ποια επαγγέλματα είναι αυτά που επιβιώνουν στο Κολωνάκι;
Μ.Μ: Πρώτα από όλα τα κομμωτήρια. Όχι όλα. Και εδώ έχουμε δει διάφορα κομμωτήρια να κλείνουν αλλά τα ιστορικά Ζορζ, Άγγελος, πάλι πατροπαράδοτες επιχειρήσεις έχουν τη στάνταρ πελατεία τους η οποία έρχεται και από τα προάστια. Επί της Π. Ιωακείμ έχουμε και το πιο ιστορικό ζαχαροπλαστείο όλης της γειτονίας με το οποίο γενεές έχουν μεγαλώσει και έχουν πάρει γλυκάκια με το μπλε και άσπρο περιτύλιγμα σαν τη σημαία και το έχουν πάει σε πολλά προάστια, «το Ελληνικό».
X.K. Η κίνηση εδώ στο Ελληνικό μέσα στην κρίση έχει υποχωρήσει αισθητά;
Υπάλληλος Ζαχαροπλαστείου: Έχει υποχωρήσει. Έχει μειωθεί απλά προστατεύουμε ακόμη την καλή ποιότητα. Εκεί που θα βρουν καλή ποιότητα θα πάνε ευχαρίστως να ψωνίσουν..
Χ.Κ: Το γλυκό το έχει επηρεάσει η κρίση;
Υπάλληλος Ζαχαροπλαστείο «Ελληνικόν» :Χωρίς γλυκό δεν κάνει ο Έλληνας, έστω και μια μπουκίτσα. Ας είναι και ένα κομμάτι σοκολατάκι
Χ.Κ:Έχει μειώσει τις ποσότητες που αγοράζει;
Απάντηση: Σίγουρα έχουν μειωθεί οι ποσότητες. Έχουμε φτάσει στο σημείο όπως οι ξένοι πάνε και λένε θέλω 4 σοκολατάκια . Έχει αλλάξει πολύ το Κολωνάκι, δεν είναι όπως ήτανε παλιά.
Μ.Μ: Είμαστε στον πεζόδρομο της Τσακάλωφ. Έχει πάρα πολλά λουκέτα. Βέβαια όταν ξεκίνησε ο πεζόδρομος είχε πιάσει ενοίκια που ήταν εφάμιλλα με αυτά του Τόκιο. Τώρα δυστυχώς όλα αυτά έχουν αλλάξει. Βλέπουμε κάτι καινούργιο να ανοίγει σε αυτό τον πεζόδρομο; Κλείνει το ένα ανοίγει το άλλο. Άλλα τα μεγαλύτερα καταστήματα όπως βλέπετε μένουν κλειστά. Η Βουκουρεστίου είναι ένας δρόμος όπως βλέπετε που κρατάει, διότι έχει πολύ μεγαλύτερα καταστήματα σε αντίθεση με το Κολωνάκι, μεγαλύτερα μαγαζιά από τον πεζόδρομο μέχρι τη Σταδίου . Είναι μαγαζιά μεγάλα και πολύ μεγάλης προβολής. Ζούμε πάρα πολύ δύσκολες ήμερες. Όχι μόνο με την κρίση αλλά με τις επιπτώσεις στον κοινωνικό ιστό και δη στο κέντρο. Με τις πορείες και τις φασαρίες δυσκολευόμαστε να φτάσουμε στα σπίτια μας, στη δουλειά του. Φανταστείτε πόσο αποτρέπει κάποιον πελάτη το να πάει να ψωνίσει στο κέντρο. Είναι μια σκοτεινή εικόνα αλλά έχει τον αντίποδα της. Αυτή τη στιγμή ο κόσμος έχει συσπειρωθεί . οι σύλλογοι των κατοίκων δημιουργούν μια αίσθηση γειτονιάς που δεν υπήρχε, ο ένας ε τους άλλους κατοίκους βρίσκονται εδώ και στις λαϊκές για το πώς θα αντιμετωπίσουν τα προβλήματα, δηλαδή έχουν ενωθεί μπροστά στις δυσκολίες».
