Στις φυλακές Κορυδαλλού, για την θεατρική παράσταση των κρατούμενων με τίτλο «Θάλαμος αρ.6, 200 χρόνια μετά»
«Άκου τον άλλον». Η συμβουλή αυτή που διδάσκεται μέσα στις αίθουσες των δραματικών σχολών, μοιάζει καταρχήν απλοϊκή. Περικλείει όμως την ουσία της υποκριτικής τέχνης. Συνυπάρχω με τον δίπλα μου, του δίνω ζωτικό χώρο, τον σέβομαι, υπάρχω γιατί υπάρχει. Τον ακούω. (Σε πολλά επαγγέλματα θα πρεπε να διδάσκουν αυτήν την συμβουλή). Την εποχή της ψηφιακής φλυαρίας και της παρατεταμένης κώφωσης, αιφνιδιάστηκα που οι κρατούμενοι των φυλακών Κορυδαλλού άκουγαν τόσο καλά ο ένας τον άλλο.
Η λαχτάρα και η αρπαγή
Η σύνθεση μιας θεατρικής παράστασης μέσα στις φυλακές Κορυδαλλού από τους ίδιους τους κρατούμενους, θα μπορούσαμε να πούμε ότι δημοσιογραφικά είχε χάσει λίγο την αρχική της λάμψη. Ήταν φέτος η δεύτερη απόπειρα. Είχε προηγηθεί πέρυσι η Τρικυμία του Σαίξπηρ. Και επιπροσθέτως είχε να συγκριθεί με τον «εαυτό» της.
Μικρά μεγέθη,σκεφτομαι, όταν ζεις σε ένα κελλί 2Χ3. Και αν έχεις την ευκαιρία να «μεταφερθείς» σε μια επαρχιακή πόλη της Ρωσίας και να σε φωνάζουν Ταξινόμωφ, μάλλον θα την αρπάξεις.
Αυτή η λαχτάρα και «η αρπαγή» δεν χρειάζονται τα χάδια και την επιείκεια μας. Γιατί φέτος ο καρπός είχε ανθήσει. Με ένα έργο που τους ταίριαζε κουτί, τον «Θάλαμο αρ.6» του Τσέχωφ με κεντρικό μοτιβο τον εγκλεισμό, και χωρίς να έχουν να παλέψουν με έμμετρη γλώσσα του Σαίξπηρ, οι ηθοποιοί απογειώθηκαν.
Καθαρά και σταθερά υπηρέτησαν το έργο, συνδέθηκαν, αφέθηκαν. Εκτέθηκαν. Με καθαρό βλέμμα και καθαρή γλώσσα. Και καταφεραν έτσι να δώσουν, ο καθένας από αυτούς, μια μεστή ερμηνεία. Και όσο έπαιζαν, ούτε μια στιγμή δεν ξέχασα ότι είναι φυλακισμένοι. Ούτε μια στιγμή δεν ξέχασα, ότι εγώ θα φύγω και αυτοί θα μείνουν στα κελιά τους. Γιατί ειλικρινά, ούτε μια στιγμή, δεν έβρισκα κάτι που να μας χωρίζει.
Αυτό που δεν πετυχαίνει η τιμωρία, το πετυχαίνει η Τέχνη
«Άκουγα» την αλλαγή που συντελείται μέσα τους. Αυτό που δεν πετυχαίνει η τιμωρία, το πετυχαίνει η Τέχνη. «Δεν κάνουμε θεραπευτικό θέατρο. Εμείς θέλουμε να εμπνεύσουμε την δημιουργικότητα» μου εκμυστηρεύτηκε στο διάλειμμα η κα Γιολάντα Κωνσταντινίδου κοινωνιολόγος του καταστήματος κράτησης των φυλακών Κορυδαλλού που εκτελούσε χρέη βοηθού σκηνοθέτη. Και αυτό φάνηκε.
«Πέρυσι ήρθε ο Σαίξπηρ στις φυλακές Κορυδαλλού. Μετά ήρθε και ο Τσέχωφ. Όπως θα έρθουν και άλλοι. Θα συνεχίσουμε στην ίδια κατεύθυνση μέχρι να έρθουν όλοι. Ο πολιτισμός πρέπει να βρίσκεται πρώτα εδώ» δήλωσε πριν την έναρξη της παράστασης ο Χριστόφορος Γιαννακόπουλος, διευθυντής του Καταστήματος Κράτησης Κορυδαλλού. Και υποσχέθηκε ότι θα είναι δίπλα στους κρατούμενους, μέχρι να καταφέρουν να φτάσουν σπίτι τους.
Το κακό που δεν το πολεμάς, θα έρθει να σε βρει
Το κακό που δεν το πολεμάς, θα έρθει να σε βρει. Καπώς έτσι μπορούμε να συνοψίσουμε το θέμα που πραγματεύεται το έργο «Θάλαμος αρ.6-200 χρόνια μετά» που έγραψε η θεατρική ομάδα των φυλακών Κορυδαλλού, με αφορμή τη νουβέλα του Τσέχωφ. Με όχημα τον εγκλεισμό.
Ο γιατρός Αντρέι Εφίμιτς Ράγκιν εργάζεται 20 χρόνια στην ψυχιατρική κλινική μιας επαρχιακής πόλης της Ρωσίας, χωρίς ωστόσο να προσπαθεί να διορθώσει τα κακώς κείμενα της διοίκησης. Αν και μπορεί. Κάποιοι χαρακτηρίζονται από την κοινωνία ως τρελοί, και κλείνονται εκεί. Παύουν να αντιμετωπίζονται ως άνθρωποι. Ο γιατρός το ξέρει, αλλά δεν προσπαθεί. Μόνο λίγα είδη καθαρισμού φρόντισε να φέρει στα 20 χρόνια που δουλεύει εκεί.
Ώσπου μια μέρα έρχεται η σειρά του. Οι πράξεις του ερμηνεύονται ως ύποπτες. Τοποθετείται στο ψυχιατρείο. Τρελάθηκε αλήθεια; Ή τοποθετήθηκε εκεί από την κοινωνία; Το κακό που δεν το πολεμάς, θα έρθει να σε βρει.
Αποφυλακισμένος γύρισε στη φυλακή για την παράσταση
Τα παιδιά αυτά- έτσι τους αποκαλούσαν όλοι και ας ήταν από 25 έως 60- αποτελούν μια δυνατή ομάδα. Ένας από τους ηθοποιούς-κρατουμενους την Παρασκευή 11 Μαΐου αποφυλακίστηκε. Εντούτοις το Σάββατο ήταν από το πρωί στις φυλακές, να εκτελέσει τις εργασίες που του είχαν ανατεθεί, και αργότερα να παίξει στην παράσταση. «Είχαμε τη δύναμη να τρυπήσουμε τους τοίχους και τα κάγκελα με την Τέχνη μας. Η Τέχνη λιώνει τα κάγκελα» θα πει μετά το τέλος της παράστασης.
Δύο σπουδάζουν, και σκέφτονται σοβαρά να ασχοληθούν με το θέατρο στο μέλλον. Και ένας λίγες μέρες πριν την παρασταση, κινδύνεψε να πεθάνει. Ήταν όμως όλοι παρόντες. Τα παιδιά αυτά δεν ελπίζουν απλώς στην αλλαγή. Είναι οι ίδιοι η αλλαγή. Αρθρώνουν δυνατά και καθαρά το λόγο τους ( μέσα από το έργο τους, αλλά όχι μόνο): «Το σώμα φυλακίζεται. Το πνεύμα, τρελό ή λογικό, είναι πάντα ελευθερο». Και θα είμαστε ένοχοι αν δεν τους ακούσουμε.
Βάσια Μπακετέα
Πληροφορίες
Το Θεατρικό Εργαστήριο στις φυλακές Κορυδαλλού υλοποιείται για δεύτερη χρονιά από το Εθνικό Θέατρο σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Αντεγκληματικής Πολιτικής του Υπουργείου Δικαιοσύνης και με το Κατάστημα Κράτησης Κορυδαλλού. Υπεύθυνος είναι ο σκηνοθέτης Στρατής Πανούριος. Η διάρκειά του είναι 10 μήνες.
