60 λεπτά. Τόση ώρα κράτησε η “ανάκριση” της Άνγκελα Μέρκελ στο Μπούντεσταγκ. Για πρώτη φορά χθες καγκελάριος δεχόταν επί μία ώρα ερωτήσεις από τους βουλευτές στα πρότυπα της ώρας του πρωθυπουργού στη Μεγάλη Βρετανία.
Πρόκειται για μία καινοφανή διαδικασία στο ομοσπονδιακό κοινοβούλιο της Γερμανίας η οποία θα πραγματοποιείται τρεις φορές ετησίως και συμπεριλήφθηκε στην κυβερνητική συμφωνία έπειτα από πρόταση των Σοσιαλδημοκρατών (SPD) κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για τη συγκρότηση της κυβέρνησης του μεγάλου συνασπισμού.
“Βαρετή”, “πολύ σύντομη”, “χωρίς σημαντικά αποτελέσματα”. Αυτά ήταν τα σχόλια που ακούστηκαν από πλευράς Φιλελευθέρων (FDP), Εναλλακτικής για τη Γερμανία (AfD) και της Αριστεράς, που δηλώνουν απογοητευμένοι. Αυτή η αντίδραση των συγκεκριμένων κομμάτων δεν θα πρέπει βέβαια να μας εκπλήσσει.
Στελέχη των κομμάτων της Χριστιανικής Ένωσης (CDU/CSU) θεώρησαν την εμφάνιση της καγκελαρίου απολύτως επιτυχημένη και εξήραν την ψυχραιμία της. Ούτε αυτό φυσικά θα πρέπει να μας εκπλήσσει.
Η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση. Μπορεί να μην ήταν η κορυφαία κοινοβουλευτική στιγμή, οδηγεί σε κάθε περίπτωση όμως σε εμπλουτισμό του γερμανικού κοινοβουλευτικού βίου και ενίσχυση της δημοκρατίας. Υπ’ αυτή την έννοια, παρά τα περιθώρια βελτίωσης, ήταν μία μάλλον επιτυχημένη πρεμιέρα.
Δυναμική αναζωπύρωσης του ενδιαφέροντος των πολιτών
Σε αντίθεση με τις καθιερωμένες αποστειρωμένες και χρονοβόρες κοινοβουλευτικές συζητήσεις, η ώρα της καγκελαρίου έχει τη δυναμική να αναζωπυρώσει το ενδιαφέρον των πολιτών για την πολιτική, ενώ, παράλληλα, μπορεί να συμβάλει στην καλύτερη κατανόηση των πολιτικών αποφάσεων και στην ενίσχυση της διαφάνειας της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας.
Η δομή αυτής της νέας για τα γερμανικά δεδομένα κοινοβουλευτικής διαδικασίας εξαναγκάζει την κυβέρνηση να παίρνει σαφή θέση σε “δύσκολα” θέματα και μάλιστα με τρόπο αυθόρμητο, καθώς οι ερωτήσεις δεν είναι γνωστές εκ προοιμίου. Για μία πολιτικό που χαρακτηρίζεται από μετριοπάθεια και σύνεση, αυτή η διαδικασία αποτελεί πραγματική δοκιμασία.
Τι θα μπορούσε να βελτιωθεί; Ίσως θα ήταν προτιμότερο η διαδικασία να έχει μεγαλύτερη διάρκεια, για παράδειγμα 90 ή 120 λεπτά, όπως ζητά το FDP. Η αλήθεια είναι ότι 60 λεπτά είναι λίγα για να απαντηθούν 30 ερωτήσεις σε πολλά διαφορετικά θέματα. Αυτή η δομή δίνει ωστόσο στην Μέρκελ ένα σημαντικό αβαντάζ: ο περιορισμός των 60 δευτερολέπτων για κάθε απάντηση μπορεί να την αναγκάζει να αντιδράσει άμεσα, την προστατεύει όμως εκ παραλλήλου από απαντήσεις πολύ διεξοδικές.
Η εναλλασσόμενη θεματολογία των ερωτήσεων και το γεγονός ότι δεν επιτρέπονται οι διευκρινιστικές ερωτήσεις είναι ένα προβληματικό σημείο. Από την άλλη, αυτή η δομή είναι δίκαιη. Δεν απαιτεί πειθαρχία και ψυχραιμία μόνο από την καγκελάριο αλλά και από τους βουλευτές που θέτουν τις ερωτήσεις. Επιπλέον, δεδομένων αυτών των περιορισμών, τα μέλη του κοινοβουλίου είναι υποχρεωμένα να διατυπώνουν σύντομες, σαφείς και δηκτικές ερωτήσεις που μπορούν να εκμαιεύσουν καλές απαντήσεις, στριμώχνοντας την καγκελάριο.
Σύνοδος G7 αντί για Bamf
Ζήτημα αποτελεί το γεγονός ότι το εναρκτήριο θέμα επιλέγεται από την καγκελάριο και υποχρεωτικά τα πρώτα 30 λεπτά αφορούν αυτό το θέμα. Χθες η Άνγκελα Μέρκελ επέλεξε τη σύνοδο G7 και όχι ένα από τα πιο δύσκολα διαχειρίσιμα θέματα, με τα οποία τελικά η ολομέλεια ασχολήθηκε λιγότερο από όσο θα ήθελαν πολλοί βουλευτές και ενδεχομένως λιγότερο από όσο θα έπρεπε. Ένα ακόμη προβληματικό σημείο είναι ότι δίπλα στην Μέρκελ δεν καθόταν ούτε ένα μέλος του υπουργικού συμβουλίου. Επί παραδείγματι, δεδομένου ότι το ζήτημα με τις παράτυπες χορηγήσεις ασύλου την περίοδο 2013-2016 από την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία για τη Μετανάστευση και τους Πρόσφυγες (Bamf) στη Βρέμη απασχολεί εδώ και δέκα περίπου ημέρες την γερμανική κοινή γνώμη, καλόν θα ήταν να παρίστατο και ο πρώην ομοσπονδιακός υπουργός Εσωτερικών, Τόμας ντε Μεζιέρ, ο οποίος βέβαια στις 15 του μηνός θα βρεθεί σε αντίστοιχη θέση στο πλαίσιο της συνεδρίασης της Επιτροπής Εσωτερικών του ομοσπονδιακού κοινοβουλίου.
Ας περιμένουμε την επόμενη ώρα της καγκελαρίου…
Δομίνα Διαμαντοπούλου
