Η Αυστρία έχει αναλάβει από την 1η Ιουλίου την εκ περιτροπής προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ. Τους επόμενους έξι μήνες θα διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στην ευρωπαϊκή πολιτική σε διαφορετικά πεδία. “Πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψιν την ανησυχία των ευρωπαίων πολιτών για περαιτέρω ανεξέλεγκτες μεταναστευτικές ροές, ενώ παράλληλα πρωτεύων στόχος μας είναι η ενίσχυση της Frontex”, επεσήμανε η Αντρέα Ίκιτς-Μπεμ, πρέσβης της Αυστρίας στην Ελλάδα, σε συνέντευξη που παραχώρησε στη Δομίνα Διαμαντοπούλου. Παράλληλα, τόνισε ότι εξίσου σημαντικοί στόχοι είναι η διατήρηση της ανταγωνιστικότητας της ΕΕ σε έναν παγκοσμιοποιημένο και αυξανόμενα ψηφιοποιημένο κόσμο και η ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Ποιες είναι οι προτεραιότητες της αυστριακής προεδρίας;
Καλησπέρα και καλώς ήρθατε στην Πρεσβεία της Αυστρίας. Σας ευχαριστώ για το ενδιαφέρον σας για την αυστριακή προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ. Βρισκόμαστε σε μία εποχή μεγάλων προκλήσεων με τις οποίες είναι αντιμέτωπη η ΕΕ και γι΄αυτό το λόγο επιλέξαμε ένα ανάλογο μότο. Ένα μότο με το οποίο οι πολίτες ταυτίζονται, ένα μότο που σημαίνει κάτι γι’ αυτούς: “Μία Ευρώπη που Προστατεύει”. Αυτός ο προστατευτικός ρόλος της ΕΕ προσδιορίζεται από τρεις προτεραιότητες της προεδρίας μας: πρώτον, Ασφάλεια και Μετανάστευση, δεύτερον, η Διατήρηση της Ανταγωνιστικότητας μέσω της Ψηφιοποίησης και, τρίτον, η Σταθερότητα στην Ευρύτερη Γειτονιά μας.
Αναφορικά με τον τομέα της ασφάλειας και της καταπολέμησης της παράτυπης μετανάστευσης, πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψιν την ανησυχία των ευρωπαίων πολιτών για περαιτέρω ανεξέλεγκτες μεταναστευτικές ροές, ενώ παράλληλα πρωτεύων στόχος μας είναι η ενίσχυση της Frontex.
Στον τομέα της διατήρησης της ανταγωνιστικότητας της ΕΕ στόχος μας είναι η διασφάλιση της ευημερίας στην Ευρώπη μέσω της προσαρμογής της σε μία εποχή στην οποία ενισχύεται διαρκώς ο ρόλος της ψηφιοποίησης στην οικονομία.
Αναφορικά με την τρίτη μας προτεραιότητα, στόχος μας είναι να συνδράμουμε στην σταθερότητα των χωρών με τις οποίες γειτνιάζει η ΕΕ. Αυτό αφορά κυρίως στην προσέγγιση των Δυτικών Βαλκανίων και της Νοτιονατολικής Ευρώπης στην ΕΕ. Πρόκειται για τις χώρες που συνδέουν την Ελλάδα με την Αυστρία και το ζητούμενο είναι να τους προσφέρουμε ένα ρεαλιστικό ευρωπαϊκό μέλλον. Ελπίζουμε ότι θα καταφέρουμε να σημειώσουμε πρόοδο.
Μετά την εκλογή του ο καγκελάριος Ζεμπάστιαν Κουρτς δήλωσε ότι η Αυστρία πρέπει να γίνει “μία χώρα που χτίζει γέφυρες”. Ενώ τονίζει ότι η κυβέρνησή του είναι φιλοευρωπαϊκή, διατηρεί η Βιέννη στενές σχέσεις με τα κράτη της ομάδας Βίζεγκραντ, ενώ παράλληλα κυβερνητικός εταίρος του είναι το ακροδεξιό Κόμμα Ελευθερίας. Τελικά η αυστριακή κυβέρνηση χαρακτηρίζεται από φιλοευρωπαϊκά ή ευρωσκεπτικιστικά αισθήματα; Επιθυμεί ο καγκελάριος Κουρτς να αναλάβει τον ρόλο του γεφυροποιού στην Ευρώπη;
Η Αυστρία και η αυστριακή κυβέρνηση είναι αναμφίβολα φιλοευρωπαϊκές. Στο πρώτο κιόλας μέρος του τρέχοντος κυβερνητικού προγράμματος αναφέρεται ρητά η αφοσίωση στην Ευρώπη. Σε αυτό το πρόγραμμα επισημαίνεται με σαφήνεια ότι το μέλλον της Αυστρίας είναι στενά συνδεδεμένο με το ευρωπαϊκό εγχείρημα ειρήνης και συνεργασίας. Επιτρέψτε μου σε αυτό το σημείο να παραθέσω τα λόγια του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, ο οποίος πρόσφατα δήλωσε: “Ξέρω ότι τόσο ο καγκελάριος Κουρτς όσο και η αυστριακή ομοσπονδιακή κυβέρνηση διαπνέονται από τα ευρωπαϊκά ιδεώδη”. Πιστεύω ότι αυτό έχει καταστεί σαφές από την πρώτη στιγμή της ανάληψης της προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ από την Αυστρία μέσω των διαφορετικών αρχών βάσει των οποίων έχει διαμορφωθεί το πρόγραμμά της, όπως η αρχή της επικουρικότητας ως κεντρική κατευθυντήρια γραμμή.
Η Αυστρία θέλει επιπλέον να μετάσχει στην εξέλιξη της ΕΕ. Αντιλαμβάνεται εαυτόν ως αναπόσπαστο κομμάτι της Ευρωπαϊκής και της Νομισματικής Ένωσης. Δεδομένης τηςανάληψης της προεδρίας, η Αυστρία έχει την δυνατότητα να προβάλλει την φιλοευρωπαϊκή της στάση με τρόπο σαφή και προσανατολισμένο στο μέλλον. Η Αυστρία θα χρησιμοποιήσει τον παραδοσιακό της ρόλο ως μεσολαβητή, προκειμένου να χτίσει γέφυρες σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Πιστεύω ότι τόσο οι Αυστριακοί όσο και οι πολίτες όλων των υπόλοιπων ευρωπαϊκών κρατών γνωρίζουν ότι σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο οι μεγάλες προκλήσεις δεν μπορούν πλέον να αντιμετωπίζονται από το κάθε κράτος μεμονωμένα. Ως εκ τούτου, η αυστριακή κυβέρνηση είναι της άποψης ότι είναι πιο σημαντικό από ποτέ η ΕΕ να έχει την εικόνα ενός ισχυρού εταίρου παγκοσμίου βεληνεκούς.
Ο καγκελάριος Κουρτς τόνισε από την αρχή της αυστριακής προεδρίας ότι η ανάληψη αυτή αποτελεί μεγάλη τιμή για εμάς, αλλά ταυτοχρόνως και μεγάλη ευθύνη. Οι Αυστριακοί συμφωνούμε απόλυτα με τις αξίες στην οποίες δίνετε ιδιαίτερη έμφαση οι Έλληνες: κράτος δικαίου, δημοκρατία, θεμελιώδη δικαιώματα, ευρωπαϊκά επιτεύγματα που πρέπει να διατηρήσουμε και παράλληλα να προστατεύσουμε. Η αυστριακή κυβέρνηση στο σύνολό της θα επιδιώξει να χτίσει γέφυρες και να ξαναφέρει κοντά τους πολίτες των κρατών-μελών, διότι, όπως προανέφερα, μόνο με αυτόν τον τρόπο είναι δυνατή η αντιμετώπιση των προκλήσεων αυτής της περιόδου.
Στο πλαίσιο της Συνόδου της ΕΕ (28-29 Ιουνίου) υπήρξαν διμερείς συμφωνίες, ή μάλλον δεσμεύσεις σε πολιτικό επίπεδο, ανάμεσα στην Γερμανία και άλλα κράτη-μέλη, όπως η Ελλάδα και η Ισπανία, για την ταχεία επαναπροώθηση αιτούντων άσυλο στις χώρες στις οποίες έχουν καταγραφεί. Είναι πιθανή μία αντίστοιχη συμφωνία με την Αυστρία;
Αυτό το ενδεχόμενο πρέπει να εξετασθεί λεπτομερώς. Μέχρι στιγμής, δεν μας έχει γίνει τέτοια πρόταση.
Στη συμφωνία στην οποία κατέληξε ο Μεγάλος Συνασπισμός στο Βερολίνο για την πολιτική χορήγησης ασύλου (την προηγούμενη Πέμπτη) αναφέρεται ότι πρόσφυγες οι οποίοι βρίσκονται στη Γερμανία αλλά έχουν εισέλθει στην ΕΕ μέσω κρατών που δεν θα έχουν συνάψει συμφωνία για επαναπροώθησή τους σε αυτές θα επαναπροωθούνται στην Αυστρία. Παράλληλα, ο ομοσπονδιακός υπουργός Εσωτερικών της Γερμανίας, Χορστ Ζέεχοφερ, λίγες ώρες νωρίτερα, κατά τη διάρκεια της κοινής συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε με τον αυστριακό καγκελάριο, Ζεμπάστιαν Κουρτς, και τον αντικαγκελάριο, Χάιντς-Κρίστιαν Στράχε, είχε δηλώσει κατηγορηματικά ότι αιτούντες άσυλο που δεν έχουν καταγραφεί στην Αυστρία δεν πρόκειται να επαναπροωθουνται εκεί. Η συμφωνία του Μεγάλου Συνασπισμού θα σημάνει την λήψη περαιτέρω μέτρων φύλαξης των συνόρων από την Βιέννη;
Όπως έχει επισημάνει ο αυστριακός καγκελάριος, κοινός στόχος της Αυστρίας και της Γερμανίας είναι να μπει ένα τέλος στην παράτυπη μετανάστευση σε ολόκληρη την Ευρώπη. Το ζήτημα που μας απασχολούσε ήταν πώς βλέπει το ζήτημα η Γερμανία. Η συνάντηση στη Βιέννη στην οποία αναφέρεστε έγινε στο πνεύμα της καλής συνεργασίας και της φιλίας ανάμεσα στην Αυστρία και τη Γερμανία. Στην συνέντευξη Τύπου μετά τη συνάντηση της Πέμπτης κατέστη απολύτως σαφές ότι στη συμφωνία του Μεγάλου Συνασπισμού δεν περιλαμβάνονται μέτρα που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν εις βάρος της Αυστρίας.
Η δήλωση του καγκελάριου Κουρτς, στο πλαίσιο της Συνόδου της ΕΕ, ότι η δημιουργία hotspot κλειστού τύπου σε χώρες όπως η Ιταλία ή η Ελλάδα θα ανακούφιζε κράτη της κεντρικής Ευρώπης όπως η Αυστρία δεν έτυχε καλής υποδοχής στην Ελλάδα. Δημιουργήθηκε η αίσθηση ότι μέρος της αυστριακής μεταναστευτικής πολιτικής είναι η επιβάρυνση άλλων κρατών-μελών προς όφελος της Αυστρίας. Ισχύει αυτό;
Ο ομοσπονδιακός καγκελάριος Ζεμπάστιαν Κουρτς τονίζει πάντα ότι καμία χώρα, ιδίως όσες βρίσκονται στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, όπως η Ελλάδα, δεν πρέπει να μείνει μόνη. Βασικός στόχος είναι η εξεύρεση μίας ευρωπαϊκής λύσης, αφενός, μέσω της προστασίας των εξωτερικών συνόρων και, αφετέρου, μέσω της δημιουργίας κέντρων αποβίβασης εκτός ΕΕ όπου οι μετανάστες θα είναι ασφαλείς.
Εν τω μεταξύ, θα μπορούσαμε να πούμε ότι έχει αλλάξει ο τρόπος σκέψης στην Ευρώπη, ότι συντελείται μία αλλαγή πλεύσης. Τα τελευταία χρόνια στο επίκεντρο της συζήτησης βρισκόταν η κατανομή προσφύγων στα κράτη-μέλη και πολύ λιγότερο η προστασία των εξωτερικών συνόρων, η οποία μπορεί να επιτευχθεί μόνο με τη συνεργασία τρίτων χωρών και με τη δημιουργία κέντρων αποβίβασης εκτός Ευρώπης. Είναι πολύ σημαντικό να λειτουργήσει αποτελεσματικά η προστασία των εξωτερικών συνόρων προκειμένου να έχουμε και πάλι μία Ευρώπη χωρίς εσωτερικά σύνορα.
Με τη συμφωνία της Συνόδου να δημιουργηθούν πλατφόρμες αποβίβασης θα πετύχουμε ενδεχομένως για πρώτη φορά να μην είναι οι διακινητές αυτοί που θα αποφασίζουν ποιος θα έρχεται στην Ευρώπη, ενώ παράλληλα θα αποτρέπονται οι πνιγμοί, καθώς οι πρόσφυγες δεν θα επιδιώκουν να φτάνουν στην Ευρώπη και κυρίως δε θα γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης των διακινητών διότι δεν θα πιστεύουν τις ψεύτικες υποσχέσεις τους.
Σημαντικό είναι φυσικά και έχει καταστεί σαφές ότι η προετοιμασία αυτού του σχεδίου πρέπει να γίνει σε στενή συνεργασία με τις τρίτες χώρες που πλήττονται από τις προσφυγομεταναστευτικές ροές, την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης. Είναι πολύ σημαντικό να λάβουμε υπόψιν την ανησυχία των ευρωπαίων πολιτών για περαιτέρω ανεξέλεγκτες μεταναστευτικές ροές, ενώ ως Ευρώπη πρέπει να διασφαλίσουμε την αποτελεσματικότητά μας και να αντιμετωπίσουμε όλοι μαζί την παράτυπη μετανάστευση. Γι’ αυτό στις 20 Σεπτεμβρίου θα πραγματοποιηθεί στο Σάλτσμπουργκ της Αυστρίας άτυπη σύνοδος των ηγετών της ΕΕ με αυτό ακριβώς το θέμα, ενώ παράλληλα θα βρισκόμαστε σε στενή επαφή.
Η Αυστρία και η Ρωσία είναι εμπορικοί εταίροι, ενώ και η σχέση του καγκελάριου Κουρτς με τον πρόεδρο Πούτιν είναι καλή. Μπορεί να συνδράμει η Βιέννη στην εξομάλυνση των ευρωρωσικών σχέσεων;
Η Αυστρία διατηρεί μακρόχρονες καλές, ρεαλιστικές διμερείς σχέσεις με τη Ρωσία και είναι αυτονόητο ότι, όπως είπατε και εσείς, σε αυτό συνδράμουν και οι εμπορικές σχέσεις που συνδέουν τις δύο χώρες εδώ και δεκαετίες. Και στις δύο χώρες υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για τη μεταξύ τους συνεργασία. Οι διμερείς σχέσεις μας όμως βασίζονται σε ένα ευρύτερο πεδίο, τον πολιτισμό, τις επιστήμες, τον τουρισμό, στο πλαίσιο των διαπροσωπικών σχέσεων που ενθαρρύνει η ΕΕ.
Η Αυστρία έχει μία μακρά παράδοση δημιουργίας του πλαισίου για διεθνείς διαπραγματεύσεις. Επί παραδείγματι, από την ανακήρυξη της Δεύτερης Δημοκρατίας συμμετέχουμε σε διεθνείς οργανισμούς, ανάμεσά τους ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών, ο Οργανισμός για την Ασφάλεια και την Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ), στη Βιέννη βρίσκεται η έδρα του Οργανισμού Εξαγωγών Πετρελαιοπαραγωγών Χωρών (OPEK), ενώ μαζί με την Ελβετία η Αυστρία έχει ιδρύσει το Διεθνές Κέντρο για την Ανάπτυξη Μεταναστευτικής Πολιτικής (ICMPD). H Αυστρία αποτελεί αξιόπιστο μέλος της ΕΕ, μέλος διεθνών οργανισμών και επιδιώκει ένα θετικό μέλλον για την Ευρώπη.
Αυτό σημαίνει ότι η Βιέννη είναι κατάλληλη για να υποστηρίξει και τον διάλογο με τη Ρωσία και αυτό είναι σημαντικό, διότι τη χρειαζόμαστε για την εξεύρεση λύσης στα πολλαπλά περιφερειακά και διεθνή προβλήματα. Η ασφάλεια στην Ευρώπη είναι δυνατή μόνο με τη συνδρομή της Ρωσίας. Την ίδια στιγμή βέβαια η Αυστρία ταυτίζεται απολύτως με τη θέση της ΕΕ και εξαρχής στήριξε την επιβολή κυρώσεων. Σε κάθε περίπτωση, στο πλαίσιο της προεδρίας μας θα παίξουμε τον παραδοσιακό μας ρόλο, επιδιώκοντας την ενίσχυση του ευρωρωσικού διαλόγου.
Πως βλέπει η Αυστρία την ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων; Θεωρείτε ότι η συμφωνία για το όνομα της πΓΔΜ είναι ικανοποιητική;
Η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να προσφέρει στους πολίτες της σταθερότητα και ασφάλεια μόνο υπό την προϋπόθεση ότι τέτοιες συνθήκες επικρατούν και στα γειτονικά κράτη. Το ενδιαφέρον μας επικεντρώνεται στην ανάγκη για διατήρηση καλών σχέσεων ανάμεσα στην ΕΕ και τους γείτονές της, κυρίως στα Δυτικά Βαλκάνια και την Νοτιοανατολική Ευρώπη. ‘Εχοντας ως βάση τη δουλειά της βουλγαρικής προεδρίας, που προηγήθηκε της δικής μας, και κυρίως την στρατηγική διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κατά τη διάρκεια της προεδρίας μας θα στηρίξουμε μαζί με τους ευρωπαίους εταίρους μας την ευρωπαϊκή προοπτική όλων των κρατών των Δυτικών Βαλκανίων και μας χαροποιεί το γεγονός ότι έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος σε αυτές τις χώρες, στην Αλβανία και την πΓΔΜ. Στόχος μας είναι να δώσουμε στα κράτη των Δ. Βαλκανίων μία σαφή ενταξιακή προοπτική. Γιατί; Διότι αυτή η σαφής προοπτική αποτελεί παράλληλα κίνητρο για μεταρρυθμίσεις, το οποίο έχει αποδειχθεί αποτελεσματικό τα τελευταία χρόνια σε άλλα κράτη.
Η συμφωνία για το όνομα της πΓΔΜ αποτελεί μεγάλη διπλωματική επιτυχία και ενθαρρυντικό βήμα για ολόκληρη την περιοχή. Σε μία περίοδο μεγάλων προκλήσεων είναι μία ευχάριστη είδηση για ολόκληρη την Ευρώπη.
Θα προωθήσει η αυστριακή προεδρία τη μείωση του αριθμού των ευρωπαίων Eπιτρόπων, την κατάργηση της έδρας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο και τη μεταφορά όλων των κοινοβουλευτικών δραστηριοτήτων στις Βρυξέλλες;
Εν γένει, η Αυστρία τάσσεται υπέρ την αποδοτικότητας των ευρωπαϊκών θεσμών και, ως εκ τούτου, υπέρ της εξοικονόμησης πόρων όπου αυτό είναι εφικτό. Ανέκαθεν η Αυστρία επεσήμενε ότι ο αριθμός των Επιτρόπων πρέπει να μειωθεί και ότι δεν πρέπει όλα τα κράτη-μέλη να εκπροσωπούνται σταθερά από Επίτροπο. Θα μπορούν να εκπροσωπούνται όλα τα κράτη εκ περιτροπής και μάλιστα ανεξάρτητα από την έκταση και την επιρροή τους.
Αναφορικά με την διπλή έδρα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, θα ήθελα να αναφέρω ότι έχοντας εργασθεί σε διάφορα πόστα στο Στρασβούργο -υπήρξα γενική πρόξενος και αναπληρώτρια μόνιμη αντιπρόσωπος της Αυστρίας στο Συμβούλιο της Ευρώπης- έχω ζήσει από κοντά τη συζήτηση γι’ αυτό το θέμα, η οποία γίνεται εδώ και πολλά χρόνια. Παράλληλα, τoΣτρασβούργο, δεδομένης της ιστορίας του, αποτελεί σύμβολο της ειρήνης ανάμεσα στη Γαλλία και τη Γερμανία. Εδώ τίθεται ένα πολύ ευαίσθητο πολιτικό ζήτημα και παρότι είναι πολλά τα θέματα που πρέπει να συζητηθούν, σημαντικότερο όλων είναι να υπάρξει μεγάλη συμμετοχή στις ευρωεκλογές τον Μάιο του 2019.
Ποιες είναι σήμερα οι σχέσεις Ελλάδας-Αυστρίας;
Η Ελλάδα αποτελεί για την Αυστρία έναν πάρα πολύ σημαντικό σύμμαχο στην ΕΕ και στους διεθνείς οργανισμούς. Η Ελλάδα είναι φίλος της Αυστρίας, μία χώρα παραπλήσιας έκτασης, η τεχνογνωσία της οποίας μας ενδιαφέρει πάρα πολύ, γι’ αυτό ανταλλάσσουμε πάντα εμπειρίες αναφορικά με τις παγκόσμιες προκλήσεις. Οι Αυστριακοί και οι Έλληνες συνδέονται με αμοιβαία κατανόηση και εκτίμηση και έχουν τις ίδιες αξίες. Και οι δύο χώρες έχουν πολύ πλούσια πολιτιστική κληρονομιά και πολλοί Αυστριακοί έρχονται κάθε χρόνο στην Ελλάδα ως τουρίστες αλλά φεύγουν ως φίλοι της Ελλάδας. Κάποιοι μάλιστα αποφασίζουν να παραμείνουν και την κάνουν μόνιμο τόπο κατοικίας τους. Υπάρχουν αυστριακές εταιρίες που αναπτύσσουν δραστηριότητα στην Ελλάδα. Και οι δύο χώρες βρίσκονται σε σημεία μεγάλης γεωστρατηγικής σημασίας, καθώς τα Δ. Βαλκάνια και η Ανατολική Ευρώπη είναι σημαντικές περιοχές για τη σταθερότητα και των δύο χωρών και γι’ αυτό είναι τακτική η αλληλεπίδρασή τους σε πολιτικό, οικονομικό, πολιτισμικο και επιστημονικο επίπεδο. Για μένα ως πρέσβη είναι μεγάλο προνόμιο και πολύ μεγάλη χαρά να εργάζομαι εδώ, στην Ελλάδα.
