Καθώς ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία συνεχίζεται για όγδοη χρονιά, πάνω από 5,5 εκατομμύρια Σύροι έχουν βρει καταφύγιο στις γειτονικές χώρες. Η ΕΕ παραμένει παγκοσμίως βασικός χορηγός της ανθρωπιστικής βοήθειας για τα εκατομμύρια των προσφυγων που φιλοξενούνται στις χώρες αυτές.
Ο Ευρωπαίος Επίτροπος για την Ανθρωπιστική Βοήθεια, Χρήστος Στυλιανίδης επισκέφθηκε πρόσφατα την Ιορδανία, η οποία με τη συνδρομή της ΕΕ φιλοξενεί περίπου 673.000 Σύρους πρόσφυγες. To AΠΕ-MΠΕ είχε την ευκαιρία να ακολουθήσει τον Επίτροπο Στυλιανίδη σε αυτό το οδοιπορικό ταξίδι, καταγράφοντας από κοντά στοιχεία και εικόνες.
Επίσκεψη στο Azraq Camp, το δεύτερο μεγαλύτερο προσφυγικό καταυλισμό της Ιορδανίας
Στη μέση της ερήμου, 90 χλμ μακριά από τα σύνορα με τη Συρία βρίσκεται ο δεύτερος μεγαλύτερος προσφυγικός καταυλισμός της Ιορδανίας. Το Azraq Camp φιλοξενεί 40.600 Σύρους πρόσφυγες, εκ των οποίων το 60% είναι παιδιά.
Το πρώτο πράγμα που συναντάμε καθώς πλησιάζουμε είναι χιλιάδες άσπρα κοντέινερς, παρατεταγμένα το ένα δίπλα στο άλλο. Ένα απέραντο στρατόπεδο στη μέση του πουθενά.
Τα παιδιά είναι οι πρώτοι ένοικοι που συναντάμε μπαίνοντας μέσα στον καταυλισμό. Μόλις αντιλαμβάνονται ότι έχουν έρθει επισκέπτες ξεχύνονται από παντού. Στην αρχή κοιτούν διστακτικά από κάποια απόσταση, αλλά μέσα σε λίγα λεπτά έρχονται προς το μέρος μας γεμάτα περιέργεια. Ένα μικρό αγόρι, όχι πάνω από τριών χρονών, εμφανίζεται μαζί με τον μεγαλύτερο αδερφό του. Οι φωτογράφοι τρέχουν προς το μέρος του, κι αυτό τους κοιτάζει με απορία, κάπως τρομαγμένο.
4.186 γεννήσεις από το 2016 μέσα στο Azraq Camp
Όταν το Zaatari Camp, το πρώτο και μεγαλύτερο Camp της Ιορδανίας κοντά στα σύνορα με τη Συρία, είχε πια γεμίσει με πάνω από 80.000 πρόσφυγες, στα μέσα του 2014 άνοιξε τις πόρτες του το Azraq Camp. Οι περισσότεροι Σύροι έφτασαν στο Azraq το 2016, κυρίως από το Χαλέπι και τη Χομς (Έμεσα). Από το 2016 μέχρι σήμερα, στο νοσοκομείο του Azraq Camp που επισκεφθήκαμε με τον Επίτροπο Στυλιανίδη, έχουν γεννηθεί 4.186 παιδιά.
Η ΕΕ έχει χρηματοδοτήσει με δεκάδες εκατομμύρια ευρω νοσοκομειακές εγκαταστάσεις, καθώς και σχολικές υποδομές και εκπαιδευτικά προγράμματα στο Zaatari και στο Azraq. Ειδικά το πρώτο είναι μια κανονική πόλη με μαγαζιά, με τους πρόσφυγες να εργάζονται μέσα σε αυτή. Μάλιστα, λένε ότι οι Σύροι από το Zaatari εργάστηκαν έναντι μιας μικρής αμοιβής και έφτιαξαν το Azraq. Και το Αzraq είναι μεγάλο. Έχει 250 μαγαζιά, που τα μισά τα δουλεύουν οι Σύροι, «αλλά στο Azraq έχεις περισσότερο την αίσθηση ότι βρίσκεσαι σε ένα κλειστό στρατοπέδο», μου είπαν κάποιοι δημοσιογράφοι που έχουν δει και τα δύο.
Ένας οικολογικός προσφυγικός καταυλισμός
Το Azraq είναι ο πρωτος προσφυγικός καταυλισμός στον κόσμο που λειτουργεί αποκλειστικά με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Τα 8.943 κοντέινερς-σπίτια διαθέτουν όλο το χρόνο ηλεκτρικό για 16 ώρες την ημέρα, χάρη στις εγκαταστάσεις ηλιακής ενέργειας που έχει επιδοτήσει το UNHCR μαζί με το IKEA Foundation.
Το 85% των Σύρων προσφύγων στην Ιορδανία ζουν ανάμεσα στις τοπικές κοινωνίες
Η Ιορδανία φιλοξενεί 673.00 Σύρους προσφυγες και το 83% ζει με τη βοήθεια του UNHCR και της ΕΕ, σε πόλεις και χωριά. Σε αυτό βοηθάει ότι οι δύο λαοί μοιράζονται την ίδια γλώσσα και την ίδια θρησκεία. Από την αρχή της Συριακής κρίσης μέχρι σήμερα, η ΕΕ έχει στηρίξει την Ιορδανία με περίπου 2,5 δισεκ. ευρώ σε υποδομές και μακροοικονομική βοήθεια. Από το ποσό αυτό η ανθρωπιστική βοήθεια για τους πρόσφυγες ανέρχεται σε 344 εκατ. ευρώ για κάλυψη βασικών αναγκών (τροφή, νερό και στέγη), υπηρεσίες υγείας, προγράμματα ψυχοκοινωνικής υποστήριξης και προστασίας και εκπαιδευτικά προγράμματα, τόσο μέσα στους καταυλισμούς, όσο και στις αστικές περιοχές όπου οι περισσότεροι Σύροι ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας. Είναι πολύ δύσκολο να βρουν δουλειά, και εργάζονται έναντι χαμηλής αμοιβής. Στόχος της ΕΕ είναι η ένταξή τους στο σύστημα υγείας, στην εκπαίδευση και στην αγορά εργασίας. Έχουν δοθεί 110.000 άδειες εργασίας από την κυβέρνηση της Ιορδανίας.
Η εκπαίδευση σε καταστάσεις κρίσεων προτεραιότητα του Επιτρόπου Στυλιανίδη
Μέσα από το κονδύλι της ανθρωπιστικής βοήθειας “ Εducation in Emergency” (εκπαίδευση σε έκτακτες καταστάσεις), η ΕΕ έχει επενδύσει από το 2011, περίπου 30 εκατ. ευρώ στην Ιορδανία για να βοηθήσει τα παιδιά των προσφύγων να ξαναρχίσουν το σχολείο.
Για τον Επίτροπο Χρήστο Στυλιανίδη, το κομμάτι της εκπαίδευσης ήταν από την αρχή της θητείας του βασική προτεραιότητα και προσωπικό στοίχημα. Όταν ανέλαβε το χαρτοφυλάκιό του, το 2014, το μερίδιο της ανθρωπιστικής βοήθειας της ΕΕ σε προγράμματα εκπαίδευσης σε όλο τον κόσμο, ήταν 1%. Σήμερα, μετά από επίμονες προσπάθειες, κατάφερε να το φτάσει στο 10%.
«Να ξεκινήσουμε από νωρίς, για να μη χάσουμε μια ολοκληρη γενιά»
«Από την αρχή της θητείας μου είδα αυτό το μέγα πρόβλημα – παιδιά εκτός σχολείου», μας είπε ο Χρ. Στυλιανίδης. «Το είδα σε πολλές περιοχές του κόσμου, ειδικά στη Μέση Ανατολή, στον Λίβανο, στη Συρία, στην Τουρκία, στο Ιράκ, αλλά και στην Αφρική σε περιοχές που είναι κάτω από την επίδραση της Μπόκο Χαράμ. Αυτό που ονομάζουμε εκπαίδευση σε περιόδους κρίσεων χρειάζεται πολύ προσοχή και είναι πολύ υποτιμημένη ως δράση. Δυστυχώς είναι πάρα πολύ λίγα τα λεφτά που διατίθενται. Χρειάζεται όμως εγρήγορση, γιατί με τα νέα φαινόμενα του φονταμενταλισμού και τα νέα φαινόμενα της ριζοσπαστικοποίησης σε όλο τον κόσμο, η μόνη λύση είναι να ξεκινήσουμε από νωρίς. Από το δημοτικό. Για να αποφύγουμε να χάσουμε μια ολόκληρη γενιά. Μια γενιά που αν μείνει εκτός εκπαίδευσης κινδυνεύει να πέσει θύμα των φονταμενταλιστών και να δούμε φαινόμενα όπως ο ISIS που ήδη βλέπουμε στη Σομαλία, σε περιοχές της Νιγηρίας και στη Μέση Ανατολή. Γι αυτό, όσο πιο πολύ επενδύσουμε στην εκπαίδευση, ειλικρινά πιστεύω ότι επενδύουμε στο μέλλον και στη συνύπαρξη των λαών σε αυτό τον σκληρό κόσμο που ζούμε”.
Όταν τον ρωτήσαμε αν πιστεύει ότι όλοι αυτοί οι πρόσφυγες από τη Συρία θα μπορέσουν κάποια στιγμή να επιστρέψουν στη χώρα τους, ο Χρ. Στυλιανίδης δεν φάνηκε αισιόδοξος: «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το καλύτερο είναι να γυρίσουν στην πατρίδα τους. Δυστυχώς, παρόλες τις προσπάθειες που γίνονται δεν υπάρχει πραγματική εκεχειρία. Δεν υπάρχει ασφάλεια για να γυρίσουν στις πόλεις τους και στα χωριά τους. Γι’ αυτό εμείς πρέπει να συνεχίσουμε να τους προσφέρουμε ό,τι μπορούμε ακόμα και εκτός Συρίας».
Όσον αφορά την προοπτική να σταματήσει ο εμφύλιος στη Συρία μας είπε: «Δεν είμαι σίγουρος ότι θα ξεκινήσει σύντομα αυτό που λέμε επανεκκίνηση της Συρίας. Χρειάζονται πολλά να γίνουν. Χρειάζεται να πειστεί το καθεστώς Άσαντ ότι πρέπει να υπάρξει μια στοιχειώδης δημοκρατική διαδικασία που να συμπεριλαμβάνει όλες τις τάσεις του Συριακού λαού και να κρατήσουν μια Συρία ενωμένη και σταθερή σε αυτήν την κρίσιμη περιοχή του κόσμου. Χρειάζεται και η συμπαράσταση της διεθνούς κοινότητας. Η ΕΕ παραμένει βασικός χορηγός βοήθειας, όχι για πολιτικούς λόγους, αλλά για ανθρωπιστικούς. Βέβαια, πολύ σωστά οι Ευρωπαίοι πολίτες θέλουν να έχουν σταθερότητα στην περιοχή, γιατί η Συρία είναι στη γειτονιά μας. Είναι απέναντι από την Κύπρο, είναι κοντά στην Κρήτη, είναι κοντά στην Ελλάδα. Γι’ αυτό πρέπει να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να βοηθήσουμε στην επανεκκίνηση της Συρίας και πιστεύω ότι η ΕΕ πρέπει να είναι παρούσα στη διαδικασία αυτή, αλλιώς δεν θα έχουμε το νέο μοντέλο της Συρίας που πιστεύουμε. Η ΕΕ είναι η ασφαλιστική δικλίδα. Μόνο με τις πολιτικές λύσεις μπορούμε να λύσουμε πλήρως τα ανθρωπιστικά προβλήματα».
Στο Αμμάν της Ιορδανίας ο Χρήστος Στυλιανίδης συναντήθηκε με τον πρίγκιπα Χουσεΐν, με τον υπουργό Εξωτερικών, Αϊμάν Σαφάντι, με τον υπουργό Εσωτερικών και άλλους κυβερνητικούς αξιωματούχους, στους οποίους επαναβεβαίωσε τη βούληση της ΕΕ να συνεχίσει να στηρίζει την Ιορδανία στο σημαντικό ρόλο που διαδραματίζει για την ασφάλεια και τη σταθερότητα στην περιοχή της Μέσης Ανατολής.
Εξάλλου, ο Χρ. Στυλιανίδης επισκέφθηκε σε προάστιο του Αμμάν, ένα από τα σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στα οποία η ΕΕ επιδοτεί τη φοίτηση παιδιών από τη Συρία, καθώς και ένα σχολείο παιδιών με αναπηρία, με προγράμματα που επιδοτεί η ΕΕ. Τέλος, ο Χρ. Στυλιανίδης συμμετείχε σε εκδήλωση με νέους Σύρους που παρά τις οικονομικές δυσκολίες, κατάφεραν να πάρουν το πτυχίο τους σε πανεπιστήμια της Ιορδανίας. Ο Χρ. Στυλιανίδης τους μίλησε με εγκάρδια λόγια και τους ενθάρρυνε να δοκιμάσουν να συνεχίσουν τις σπουδές τους σε ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, μέσα από το πρόγραμμα Erasmus Mundus.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
