Θερμός κοινοβουλευτικά θα είναι ο πρώτος μήνας του 2019 για την Παιδεία, καθώς κατατίθενται προς ψήφιση στη Βουλή τρία σημαντικά νομοσχέδια που φέρνουν τα «πάνω-κάτω» και στις τρεις βαθμίδες της εκπαίδευσης.
Το πρώτο νομοσχέδιο θα περιλαμβάνει τις αλλαγές στο Λύκειο, τη θέσπιση Εθνικού Απολυτηρίου με τη διεξαγωγή περιφερειακών εξετάσεων και τον νέο τρόπο εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, όπου για πρώτη φορά θα επιτευχθεί η πρόσβαση σε Σχολές με τον βαθμό απολυτηρίου, ανάλογα με τη ζήτηση. Το δεύτερο θα αφορά το νέο σύστημα διορισμών στις δύο πρώτες βαθμίδες της εκπαίδευσης ενώ την επόμενη εβδομάδα θα ξεκινήσει η συζήτηση για τις συγχωνεύσεις σχολών και τμημάτων ΑΕΙ-ΤΕΙ, μετά το σάλο που προκάλεσε η παραίτηση του προέδρου της Διοικούσας Επιτροπής του Διεθνούς Πανεπιστημίου καθηγητή Κώστα Γραμμένου, ο οποίος διαφωνεί με την απορρόφηση τριών ΤΕΙ της Βόρειας Ελλάδας.
Τι αλλάζει στο Λύκειο
Οι αλλαγές που αφορούν την αναμόρφωση της Γ΄ Λυκείου θα εφαρμοσθούν από την επόμενη σχολική χρονιά (2019-2020), και όχι τη μεθεπόμενη, όπως είθισται να συμβαίνει σε κάθε αλλαγή εξεταστικού συστήματος προκειμένου να μην «αιφνιδιάζονται» οι μαθητές της εκάστοτε δευτέρης τάξης, οι μαθητές της φετινής Β΄ Λυκείου θα κληθούν τον Ιούλιο του 2019 να κάνουν το πρώτο βήμα της προβλεπόμενης διαδικασίας για την εφαρμογή του νέου συστήματος για την πρόσβαση στην Ανώτατη Εκπαίδευση.
Μόλις ολοκληρώσουν επιτυχώς τη δεύτερη τάξη, οι υποψήφιοι θα κληθούν να συμπληρώσουν ένα πρώτο μηχανογραφικό που θα περιλαμβάνει 10 προτιμήσεις τμημάτων στα οποία επιθυμούν να φοιτήσουν. Σε όσες σχολές η ζήτηση είναι υψηλότερη σε σχέση με τις προσφερόμενες θέσεις, η πρόσβαση θα επιτυγχάνεται μέσω πανελλαδικών εξετάσεων, όπως ισχύει σήμερα. Σε όσα τμήματα η ζήτηση είναι χαμηλότερη από τις θέσεις που προσφέρουν τα Ιδρύματα, η πρόσβαση θα γίνεται με τον βαθμό απολυτηρίου. Όσοι δεν υποβάλουν δήλωση τον Ιούλιο, θα χάσουν το δικαίωμα εισαγωγής στα ΑΕΙ για το τρέχον έτος.
Λίγες ημέρες μετά τη συμπλήρωση του πρώτου μηχανογραφικού, οι μαθητές θα είναι σε θέση να γνωρίζουν ποια Τμήματα θα είναι Ελεύθερης Πρόσβασης (ΤΕΠ) και ποια όχι. Στην ειδική διαδικτυακή πλατφόρμα, τα τμήματα που θα «κοκκινίζουν» στο μηχανογραφικό θα είναι εκείνα με την υψηλή ζήτηση, ενώ τα τμήματα που θα «πρασινίζουν» θα είναι αυτά με τη χαμηλότερη ζήτηση.
Νέο σύστημα διορισμών
Το δεύτερο νομοσχέδιο, το οποίο θα κατατεθεί ξεχωριστά, αφορά το καινούργιο σύστημα μόνιμων διορισμών και προσλήψεων αναπληρωτών στα σχολεία. Το νέο σύστημα βρίσκεται σε διαβούλευση και έχει ήδη πυροδοτήσει ποικίλες αντιδράσεις στους κόλπους της εκπαιδευτικής κοινότητας. Αιχμή του δόρατος της κριτικής από την πλευρά των εκπαιδευτικών αποτελεί η μη προσμέτρηση του συνόλου της προϋπηρεσίας των αναπληρωτών αλλά και η ίση μοριοδότηση που προβλέπεται μεταξύ προϋπηρεσίας και ακαδημαϊκών προσόντων.
Σύμφωνα με τις εξαγγελίες του υπουργείου Παιδείας, τον Σεπτέμβριο του 2019 θα γίνουν οι πρώτες 4.500 προσλήψεις στην Ειδική Αγωγή, που αφορούν τους διορισμούς Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού και Ειδικού Βοηθητικού Προσωπικού. Ο κ. Γαβρόγλου έχει υποσχεθεί συνολικά 15.000 προσλήψεις εκπαιδευτικών σε βάθος τριετίας, ωστόσο η εκπαιδευτική κοινότητα τηρεί στάση αναμονής, δεδομένου ότι και ο τέως υπουργός Νίκος Φίλης είχε υποσχεθεί 20.000 προσλήψεις, τις οποίες «έκοψαν» οι δανειστές.
Σύμφωνα με τον προγραμματισμό πάντως, οι αιτήσεις για τους μόνιμους διορισμούς στην Ειδική Αγωγή θα γίνουν τον Ιανουάριο, ενώ την άνοιξη θα γίνουν οι αιτήσεις για τους 5.250 διορισμούς της σχολικής χρονιάς 2020-2021. Οι υπόλοιποι 5.250 διορισμοί θα πραγματοποιηθούν τη χρονιά 2021-2022.
Η μοριοδότηση
Το νέο σύστημα διορισμών προβλέπει ενιαίο σύστημα μοριοδότησης και κατάταξης τόσο για τους μόνιμους διορισμούς όσο και για τις προσλήψεις αναπληρωτών, με ενιαίο πίνακα για τη γενική εκπαίδευση και την ειδική αγωγή. Η προκήρυξη θα γίνεται από τον ΑΣΕΠ κάθε δύο χρόνια, ενώ δεν προβλέπεται η διενέργεια γραπτού διαγωνισμού, γεγονός που καυτηριάζουν τα περισσότερα κόμματα της αντιπολίτευσης.
Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, τα τρία βασικά κριτήρια είναι:
α) Προϋπηρεσία: Η προϋπηρεσία των αναπληρωτών θα έχει «ταβάνι» τους 120 μήνες, και θα δίνεται μία μονάδα ανά μήνα προϋπηρεσίας.
β) Ακαδημαϊκά κριτήρια: Η μοριοδότηση των ακαδημαϊκών προσόντων (διδακτορικό, μεταπτυχιακό, ξένες γλώσσες, σεμινάρια, ειδικές δεξιότητες κλπ.) θα έχει με ανώτατο όριο επίσης τις 120 μονάδες.
γ) Κοινωνικά κριτήρια. Θα δίνονται δύο μονάδες για κάθε τέκνο και 20 μονάδες για τη μόνιμη αναπηρία 67% και άνω του υποψηφίου ή του/της συζύγου ή τέκνου.
Αντιδράσεις για τον «νέο ακαδημαϊκό χάρτη»
Η παραίτηση του προέδρου της Διοικούσας Επιτροπής του Διεθνούς Πανεπιστημίου καθηγητή Κώστα Γραμμένου, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τη συγχώνευση του μοναδικού ιδρύματος στην Ελλάδα όπου τα προγράμματα σπουδών είναι στα αγγλικά με 3 ΤΕΙ, προκάλεσε αμηχανία στο υπουργείο Παιδείας, το οποίο βλέπει ότι πληθαίνουν οι αντιδράσεις στη διαδικασία «μαζικών» συγχωνεύσεων σχολών και τμημάτων ΑΕΙ-ΤΕΙ.
Αντιπολίτευση, πρυτάνεις και πανεπιστημιακοί καθηγητές κάνουν λόγο για κινήσεις με προεκλογική σκοπιμότητα, προχειρότητα, συνενώσεις και συγχωνεύσεις όχι με ακαδημαϊκά αλλά με ψηφοθηρικά κριτήρια και παντελή απουσία προγραμματισμού, σχεδιασμού και αξιολόγησης,
Τμήμα του ΕΚΠΑ στα Ψαχνά Ευβοίας
Στο νομοσχέδιο εγκαινιάζονται στην ουσία οι συγνωνεύσεις του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων με το ΤΕΙ Ηπείρου, του Ιονίου Πανεπιστημίου με το ΤΕΙ Ιονίων Νήσων, του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας με το ομώνυμο ΤΕΙ, ενώ τμήματα του ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας «μοιράζονται» στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, στο Γεωπονικό, αλλά και στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το οποίο, όπως όλα δείχνουν, θα αποκτήσει τμήμα στα Ψαχνά Ευβοίας, όπου στεγάζεται το ΤΕΙ Χαλκίδας.
Οι φετινοί υποψήφιοι των Πανελλαδικών Εξετάσεων είναι εκείνοι που θα εγκαινιάσουν τα νέα τμήματα, ενώ οι ενεργοί φοιτητές των ΤΕΙ έχουν τη δυνατότητα είτε να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους και να λάβουν πτυχίο ΤΕΙ είτε να δώσουν επιπλέον μαθήματα ώστε να αποκτήσουν πτυχίο ΑΕΙ.
Αξίζει να σημειωθεί επίσης ότι από τον Σεπτέμβριο θα λειτουργήσουν τα διετή προγράμματα σπουδών στα ΑΕΙ για τους αποφοίτους των ΕΠΑΛ, όπου η φοίτηση θα είναι δωρεάν, ενώ η πρόσβαση θα γίνεται μόνο με τον βαθμό απολυτήριου.
Τι αλλάζει στα σχολεία από το 2019
Σημαντικές αλλαγές θα ισχύσουν από το επόμενο σχολικό έτος 2019-2020, όσον αφορά την προσχολική αγωγή, αλλά και τη μείωση του αριθμού των μαθητων ανά τάξη.
Από τη σχολική χρονιά 2019-20 ξεκινά από το Νηπιαγωγείο και την Α΄ Δημοτικού η σταδιακή μείωση του μέγιστου αριθμού των μαθητών ανά τάξη, από τους 25 μαθητές, που είναι σήμερα, στους 22. Η μείωση του αριθμού των μαθητών θα επιχειρηθεί να εφαρμοστεί από την επόμενη χρονιά και στη Γ΄ Λυκείου, όπου προβλέπονται 25 μαθητές στα ημερήσια Λύκεια και 22 στα Εσπερινά.
Τέλος από τον Σεπτέμβριο του 2019 αναμένεται να επεκταθεί σε όλους τους δήμους της χώρας η υποχρεωτική δίχρονη προσχολική εκπαίδευση που αφορά τη φοίτηση των παιδιών 4-6 ετών στα νηπιαγωγεία, καθώς το μέτρο ήδη εφαρμόζεται πιλοτικά σε 184 δήμους.
Προκειμένου να αντιμετωπιστούν εγκαίρως τα ζητήματα που αφορούν την κάλυψη των αναγκών σε σχολική στέγη, τα συναρμόδια υπουργεία Παιδείας, Διοικητικής Ανασυγκρότησης και Υποδομών & Μεταφορών αναμένεται να καταθέσουν ολοκληρωμένο σχέδιο έως το τέλος του Ιανουαρίου.
Ισίδωρος Ρούσσος