Καμπάνια συλλογής υπογραφών πραγματοποιεί η Διεθνής Αμνηστία με στόχο την τροποποίηση του ορισμού του βιασμού, έτσι ώστε αυτός να ορίζεται με βάση την απουσία συναίνεσης στη σεξουαλική πράξη, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Οι υπογραφές των πολιτών θα σταλούν στον υπουργό Δικαιοσύνης, Μιχάλη Καλογήρου, ζητώντας την αναθεώρηση του άρθρου 336 του ελληνικού Ποινικού Κώδικα.
Η νομοθεσία
Ο ελληνικός Ποινικός Κώδικας, και συγκεκριμένα το άρθρο 336, ορίζει ως βιασμό τη συνουσία η οποία προκύπτει μετά από καταναγκασμό με τη χρήση σωματικής βίας ή την απειλή σπουδαίου και άμεσου κινδύνου.
Ο ορισμός αυτός αγνοεί το γεγονός ότι πολλοί βιασμοί γίνονται χωρίς τη χρήση βίας, αλλά και χωρίς να έχει δοθεί ελεύθερη και εκούσια συναίνεση.
Ο ορισμός του βιασμού με βάση τη συναίνεση, σε αντίθεση με τον ορισμό που θεμελιώνεται στην άσκηση σωματικής βίας, αναγνωρίζεται επίσης από τα διεθνή πρότυπα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και συγκεκριμένα τη Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη και την Καταπολέμηση της Βίας κατά των Γυναικών και της Ενδοοικογενειακής Βίας (Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης). Η Σύμβαση, που επικυρώθηκε νομοθετικά από την Ελλάδα τον Μάρτιο του 2018, απαιτεί από όλα τα κράτη να ποινικοποιήσουν κάθε μη συναινετική πράξη σεξουαλικής φύσης.
Τα στοιχεία είναι συγκλονιστικά
1 στις 20 γυναίκες άνω των 15 ετών στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει υποστεί βιασμό – περίπου 9 εκατομμύρια γυναίκες – ενώ 1 στις 10 γυναίκες έχει βιώσει κάποια μορφή σεξουαλικής βίας.
Τα στοιχεία είναι συγκλονιστικά, ωστόσο, σε πολλές περιπτώσεις, η απόδοση δικαιοσύνης για τις υποθέσεις βιασμού απέχει πολύ από την πραγματικότητα.
Πολλές γυναίκες φοβούνται ή ντρέπονται να ζητήσουν βοήθεια. Άλλες πάλι δεν καταγγέλλουν έναν βιασμό, επειδή φοβούνται τον στιγματισμό και την δημόσια διαπόμπευση.
Όσες τολμούν να μιλήσουν, κινδυνεύουν να μην γίνουν πιστευτές. Μεταξύ πολλών εμποδίων, βρίσκονται αντιμέτωπες με επιβλαβείς νόμους που δεν αναγνωρίζουν την απλή αλήθεια: το σεξ χωρίς συναίνεση είναι βιασμός.
Έμφυλα στερεοτύπα
Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας, οι προσπάθειες των γυναικών να αναζητήσουν δικαιοσύνη για βιασμό δεν παρεμποδίζονται μόνο από τους απαρχαιωμένους νόμους. Συχνά οι γυναίκες αντιμετωπίζουν προκαταλήψεις, απόδοση ευθυνών στο θύμα, αρνητικά στερεότυπα και μύθους, που προέρχονται συχνά από τους ίδιους τους αξιωματούχους που έχουν ως αποστολή την παροχή υποστήριξης, τη διερεύνηση και τη δίωξη εγκλημάτων σεξουαλικής βίας.
Η αλλαγή είναι εφικτή
Ο ορισμός του βιασμού με βάση τη συναίνεση εφαρμόζεται ήδη σε 8 χώρες της Ευρώπης, μετά από κινητοποιήσεις γυναικών, συλλογικοτήτων, οργανώσεων, και της ίδιας της κοινωνίας.
«Η αλλαγή της νομοθεσίας δεν θα εξαλείψει τους βιασμούς» επισημαίνει η οργάνωση, «αλλά θα αποτελέσει σημαντικό σημείο εκκίνησης ενάντια στην ατιμωρησία του βιασμού και των τραγικών συνεπειών του. Θα αποτελέσει βήμα ενάντια στην κουλτούρα του βιασμού και την κατηγορία του θύματος, ενώ, ταυτόχρονα, θα συμβάλει στην αλλαγή των κοινωνικών και ατομικών συμπεριφορών».
Επιμέλεια: Καλλιόπη Ασλανίδου
