Η ιατρική χρήση κάνναβης, η χρήση της για μη ιατρικούς σκοπούς και οι Χώροι Ελεγχόμενης Χρήσης Ναρκωτικών είναι στο επίκεντρο της ετήσιας έκθεσης του ΟΗΕ (INCB) που ανακοινώθηκε σήμερα στην Αθήνα από το ΚΕΘΕΑ.
Το ΙNCB (Διεθνής Επιτροπή του ΟΗΕ για τον Έλεγχο των Ναρκωτικών) προειδοποιεί ότι τα προγράμματα ιατρικής χρήσης κανναβινοειδών που δεν ελέγχονται επαρκώς μπορεί να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία και να αυξήσουν τη χρήση μη ιατρικής κάνναβης στους ενήλικες.
Μπορεί επίσης να συμβάλουν στη νομιμοποίηση της μη ιατρικής χρήσης της κάνναβης, αποδυναμώνοντας την αντίληψη του κοινού για τους κινδύνους της χρήσης της ουσίας και καθησυχάζοντας την ανησυχία του σχετικά με τη λεγόμενη «ψυχαγωγική» χρήση της κάνναβης, ιδίως μεταξύ των νέων.
Σύμφωνα με το INCB, το ανεπαρκές ρυθμιστικό πλαίσιο αυξάνει τον κίνδυνο εκτροπής της κάνναβης στη μη ιατρική χρήση, καθώς η ουσία καθίσταται ευρύτερα διαθέσιμη.
Το INCB καλεί τις χώρες που εφαρμόζουν προγράμματα ιατρικής κάνναβης:
- να θέτουν την παραγωγή και προμήθεια υπό κρατικό έλεγχο,
- να διασφαλίζουν ότι τα φαρμακευτικά κανναβινοειδή χρησιμοποιούνται μόνο υπό ιατρική παρακολούθηση,
- να μην επιτρέπουν τη χρήση κανναβινοειδών στην ιατρική πρακτική χωρίς αποδείξεις ότι είναι ασφαλή και αποτελεσματικά για τον συγκεκριμένο κάθε φορά ιατρικό σκοπό, σεβόμενες το ρυθμιστικό πλαίσιο που έχουν θεσπίσει για τα φάρμακα.
Η Επιτροπή επισημαίνει επίσης ότι η προσωπική καλλιέργεια για ιατρικούς σκοπούς αυξάνει τον κίνδυνο εκτροπής και ενέχει κινδύνους για την υγεία, καθώς δεν εξασφαλίζει σταθερότητα στη δοσολογία και στα επίπεδα τετραϋδροκανναβινόλης (THC). Υπογραμμίζει επίσης ότι το κάπνισμα της κάνναβης δεν είναι ιατρικά αποδεκτός τρόπος για να λαμβάνει κάποιος τυποποιημένες δόσεις κανναβινοειδών, και ενέχει κινδύνους για την υγεία των ασθενών από την εισπνοή των καρκινογόνων ουσιών και των τοξινών που περιέχονται στον καπνό της κάνναβης.
Χώροι Εποπτευόμενης Χρήσης Ναρκωτικών
Σχετικά με τους Χώρους Εποπτευόμενης Χρήσης, η Επιτροπή αναφέρει ότι είναι σημαντικό να διασφαλίζεται ότι εντάσσονται αποτελεσματικά σε ένα ευρύ φάσμα υπηρεσιών υγείας για τους εξαρτημένους με απώτερο στόχο τη θεραπεία και την απεξάρτηση. Οι ΧΕΧ δεν πρέπει να αντικαθιστούν τα προγράμματα μείωσης της ζήτησης, ιδίως την πρόληψη και τη θεραπεία. Επίσης χρειάζεται να προλαμβάνεται η ακούσια ενθάρρυνση της χρήσης και της διακίνησης μέσα και γύρω από αυτούς τους χώρους.
Το ΚΕΘΕΑ δεν συμπεριλαμβάνει στους φετινούς στόχους του την λειτουργία Χώρων Ελεγχόμενης Χρήσης, ενώ προειδοποιεί ότι όποια ρύθμιση υπάρξει, θα πρέπει να γίνει μετά από διαβούλεησ με τις τοπικές κοινωνίες.
Παγκόσμια Ανασκόπηση
Στην Ευρώπη περίπου 1 εκατομμύριο κατασχέσεις παράνομων ναρκωτικών αναφέρθηκαν από τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2016. Οι κατασχέσεις κάνναβης αντιπροσώπευαν περισσότερο από το 70% των συνολικών κατασχέσεων. Οι χώρες της ΕΕ έχουν γίνει σημαντική πηγή του οξικού ανυδρίτη, πρόδρομης ουσίας της ηρωίνης, ενώ έχουν κάνει την εμφάνισή τους και παράνομα εργαστήρια μετατροπής της μορφίνης σε ηρωίνη.
Παράλληλα, αναβιώνει η παράνομη αγορά του «έκσταση», όπως φαίνεται από την αύξηση των σημείων παραγωγής και των κατασχέσεων.
Σχεδόν μία νέα ψυχοδραστική ουσία εντοπίζεται κάθε εβδομάδα στην ΕΕ, κυρίως κάποιο συνθετικό κανναβινοειδές και δευτερευόντως συνθετική καθινόνη.
Στην Αμερική, εντείνεται η επιδημία οπιοειδών στις ΗΠΑ με 70.000 θανάτους το 2017, αύξηση 10% σε σχέση με το 2016. Το κόστος της επιδημίας την ίδια χρονιά έφτασε τα 504 δισ. δολάρια, δηλαδή το 2,8% το ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος.
Ο Καναδάς νομιμοποίησε τη χρήση κάνναβης για μη ιατρικούς σκοπούς, ενώ νομοθετικές αλλαγές σε ό,τι αφορά την κάνναβη σημειώθηκαν και σε διάφορες πολιτείες των ΗΠΑ, με την Καλιφόρνια και το Βερμόντ επίσης να νομιμοποιούν τη μη ιατρική χρήση.
Στη Νότια Αμερική η καλλιέργεια θάμνων κόκας και η παραγωγή κοκαΐνης στην Κολομβία έφτασαν στο υψηλότερο επίπεδο όλων των εποχών, γεγονός που φαίνεται να έχει αντίκτυπο και στην ευρωπαϊκή και τη βορειοαμερικανική αγορά.
Η Αφρική συνεχίζει να χρησιμοποιείται ως διαμετακομιστικό κέντρο για τη διακίνηση κοκαΐνης, με προορισμό κυρίως την Ευρώπη. Ανησυχία προκαλεί η χρήση και η διακίνηση τραμαδόλης, συνθετικού οπιοειδούς, μη υπαγόμενου σε διεθνή έλεγχο.
Στην Ανατολική και Νοτιοανατολική Ασία μειώνονται η παράνομη καλλιέργεια οπιούχου παπαρούνας και η δημοτικότητα της ηρωίνης, ενώ αυξάνονται ανησυχητικά η διακίνηση και η χρήση μεθαμφεταμίνης. Στην Κεντρική Ασία οι νέες ψυχοδραστικές ουσίες, κυρίως τα συνθετικά κανναβινοειδή, φαίνεται να αντικαθιστούν σταδιακά την ηρωίνη και το όπιο ως βασικά ναρκωτικά επιλογής από τους νέους.
Στο Αφγανιστάν η παράνομη οικονομία οπιούχων ξεπέρασε αισθητά το επίπεδο των νόμιμων εξαγωγών της σε αγαθά και υπηρεσίες. Πολλές τοπικές κοινότητες φαίνεται να έχουν εξαρτηθεί περισσότερο από την καλλιέργεια και διακίνηση οπιούχου παπαρούνας, για να επιβιώσουν. Η Επιτροπή απευθύνει έκκληση για διεθνή συνεργασία και στήριξη προς το Αφγανιστάν. Η αστάθεια και οι ένοπλες συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή συνέχισαν να διευκολύνουν τη διακίνηση ουσιών στην περιοχή. Φαίνεται ότι οι απομιμήσεις «captagon» έχουν γίνει ναρκωτικό επιλογής στις εμπόλεμες ζώνες και πηγή εισοδήματος για ομάδες τρομοκρατών και εξεγερμένων.
Στην Ωκεανία, όπου η κάνναβη εξακολουθεί να είναι η ευρύτερα χρησιμοποιούμενη ναρκωτική ουσία, ανησυχία προκαλεί η αυξανόμενη διάδοση κρυσταλλικής μεθαμφεταμίνης. Στην Αυστραλία σημειώνεται ρεκόρ εικοσαετίας στους θανάτους από ναρκωτικά.
Ανθρώπινα δικαιώματα – Θανατική ποινή
Κυρίως με αφορμή εξελίξεις σε χώρες της Ασίας, όπως για παράδειγμα ότι το Μπανγκλαντές, η Σρι Λάνκα και η Ινδία εξετάζουν τη διεύρυνση της εφαρμογής της θανατικής ποινής για τα συνδεόμενα με τα ναρκωτικά αδικήματα, η Επιτροπή τονίζει ότι αυτά πρέπει να αντιμετωπίζονται με σεβασμό στο κράτος δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα και την αρχή της αναλογικότητας. Καταδικάζει επίσης την εξωδικαστική αντιμετώπιση των σχετιζόμενων με τα ναρκωτικά αδικημάτων και καλεί για την αντιμετώπισή τους μέσα από το επίσημο σύστημα απονομής της ποινικής δικαιοσύνης και για την ανάπτυξη στρατηγικών πρόληψης, θεραπείας και επανένταξης.
Νίνα Κομνηνού
