Ο ήρωας της «Επιστροφής», ο Αύγουστος Σλότερμπεκ, εγκαταλείπει το χωριό του, το Γκερμπερζάου, για να γνωρίσει τον κόσμο, όπως όλοι οι νέοι της εποχής. Αλλά σε αντίθεση με τους περισσότερους, χωρίς πολύ σκέψη, χωρίς νοσταλγία, χωρίς σχέδιο, εγκαθίσταται επί τριάντα χρόνια στην Αμερική, την Αγγλία και τη Ρωσία.
Ο θάνατος της γυναίκας του και η κρίση της μέσης ηλικίας πυροδοτούν το νόστο για τον τόπο του που γίνεται αιφνιδίως η προσωπική του Εδέμ.
Πολύ γρήγορα οι αυταπάτες θα διαλυθούν, καθώς πίσω από το φαινομενικά οικείο, η μικρή κοινωνία θα παραμείνει ξένη, κλειστή σε κάποιον που είναι ξένος πια στις συνήθειες και τη σκέψη, που δεν αποδέχεται τις δικές της ιεραρχικές δομές και αντιλήψεις.
Αφήνοντας να διαφανούν οι γκρίζες ζώνες του Γκερμπερζάου, μοτίβο συχνό στο corpus των ιστοριών του Έσσε στις οποίες η ανοιχτότητα, υπό οποιαδήποτε μορφή, δεν γίνεται αποδεκτή στις συνηθισμένες κοινωνίες, ο συγγραφέας σαρκάζει την κανονικοποίηση του συντηρητισμού, την περιχαράκωση, τον φανατισμό.
Οι σκιές της «Επιστροφής» διαλύονται από τον ήλιο μιας νέας ζωής του ήρωα, αλλά εκτός της πολίχνης.
Η Επιστροφή, του Έρμαν Έσσε, μεταφρασμένη – πρώτη φορά στα Ελληνικά – από τον Απόστολο Στραγαλινό, κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Κριτική.