Στην καρδιά της Αθήνας η ιστορία είναι παρούσα σε πολλές γειτονιές της πολιτείας. Όπως στο “Πάρκο Ελευθερίας”, το οποίο σήμερα αποτελεί ένα χώρο πρασίνου, αναψυχής και πολιτισμού παράλληλα με την διαχρονική υπενθύμιση στην σημασία που έχει η διατήρηση της ιστορικής μνήμης.
Πήρε την ονομασία του , ως Πάρκο Ελευθερίας, ακριβώς επειδή στο ίδιο σημείο ήταν η έδρα του ΕΑΤ/ΕΣΑ.
Εκεί όπου υπέστησαν τα πάνδεινα πολλοί άνθρωποι στα χρόνια της δικτατορίας και σήμερα αποτελεί χώρο Πολιτισμού υπό την σκέπη του Δήμου Αθηναίων καθώς στο πάρκο λειτουργεί το Κέντρων Τεχνών.
“Το Πάρκο Ελευθερίας είναι ένα τοπόσημο πλέον για την πόλη της Αθήνας . Ήταν συνδεδεμένο με σκληρές μνήμες, όπως όλοι ξέρουμε , αλλά στην σύγχρονη εποχή στις δικές μας ημέρες , έχει αποτελέσει ένα σημείο πολιτισμού. Είναι μια όαση μέσα στην Αθήνα, σημείο συνάντησης για τους πολίτες και κυρίως σημείο καλλιτεχνικής δημιουργίας” λέει στον “Αθήνα 9:84” η κα Ελένη Χρονοπούλου προϊσταμένη του Τμήματος Μουσείων και Συλλογών του Δήμου Αθηναίων και εξηγεί στην εκπομπή “Εν Δήμω” την σημερινή χρήση των κτιρίων.
“Στο Πάρκο υπάρχουν τέσσερα πέτρινα κτίρια τα οποία έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέα για την ιστορία τους γιατί από τους Βαλκανικούς πολέμους είχαν στρατιωτική χρήση.
Έπειτα ως γνωστό στην δικτατορία ήταν κρατητήρια, το ΕΑΤ/ΕΣΑ και στις στις ήμερες σε ένα κτίριο λειτουργεί το Κέντρο Τεχνών του Δήμου Αθηναίων όπου φιλοξενεί εικαστικές εκθέσεις.
Δίπλα είναι το Μουσείο για τον Ελευθέριο Βενιζέλο το οποίο ιδρύθηκε το 1985 από δωρεά των Ζαχαρία και Αντώνη Μακατούνη .Έχει στην συλλογή του έγγραφα από την εποχή του Βενιζέλου, φωτογραφίες, επιστολές του, προσωπικά αντικείμενα, έπιπλα κλπ έγγραφα, αρχειακό υλικό και τεκμήρια που αναφέρονται στην εποχή.
Πίσω είναι ο μνημειακός χώρος και σε ένα άλλο κτίριο, λειτουργεί το Μουσείο Αντιδικτατορικής Δημοκρατικής Αντίστασης από τον Σύνδεσμο Φυλακισθέντων Εξορισθέντων 1967-74 ενώ υπάρχει και άλλο ένα κτίσμα το οποίο δεν είναι σε χρήση αυτή τη στιγμή. Προφανώς κάτι θα σχεδιαστεί στο μέλλον” λέει η κα Χρονοπούλου. και σημειώνει ότι το μουσείο λειτουργεί από τον Σύνδεσμο Φυλακισθέντων και Εξορισθέντων Αντιστασιακών 1967-74.
Σπ.Χαλβατζής : Συμπεράσματα για το μέλλον
“Ο χώρος αυτός είναι ένας χώρος που είχε το ειδικό ανακριτικό τμήμα της η ΕΣΑ στην περίοδο της δικτατορίας. Ήταν ο χώρος κράτησης και βασανιστηρίων αντιδικτατορικών αγωνιστών. Σε αυτό τον χώρο υπάρχει μια έκθεση, ένα μουσείο. Τώρα προσπαθούμε να οργανώσουμε ένα μεγαλύτερο μουσείο/ σε ένα διπλανό χώρο, γιατί η ιστορία δεν είναι απλά να την βλέπουμε, αλλά να εμπνεόμαστε από το χτες για να βλέπουμε το σήμερα και το αύριο” λέει στον “Αθήνα 9.84” ο κ. Σπύρος Χαλβατζής πρόεδρος του Συνδέσμου Φυλακισθέντων και Εξορισθέντων 1967-74.
Όπως σημειώνει στην εκπομπή “Εν Δήμω” ο χώρος παραμένει όπως ήταν εκείνη την περίοδο και υπενθυμίζει τα αποτυπώματα της εποχής.
“Στο κτίριο λειτουργεί το Μουσείο Αντίστασης καθώς και τα γραφεία του Συνδέσμου. Θα δει κανείς τους χώρους και τα κελιά των βασανιστηρίων. Κελιά κρατουμένων τα οποία όπως ήταν τότε, έτσι έμειναν. Σήμερα περνούν από εκεί κάθε χρόνο και ειδικά σε ιστορικές επετείους, σχολεία, εκπαιδευτικοί, σωματεία, μαζικοί φορείς και βλέπουν τα αποτυπώματα από την τότε κατάσταση. Από το πως οι αγωνιστές κράτησαν στα βασανιστήρια , άντεξαν και ήταν μια ελπίδα, ένα φως ότι δικτατορία δεν θα είναι “ες αεί”. Ότι αυτός ο αγώνας των αγωνιστών και λαού θα την ανατρέψει”.
Στα κτίρια του ΕΑΤ/ΕΣΑ επί της δικτατορίας βασανίστηκαν εκατοντάδες άνθρωποι, ανεξαρτήτως των επί μέρους πολιτικών φρονημάτων: αριστεροί, δεξιοί , Αλέκος Παναγούλης και ο Σπύρος Μουστακλής, οι αξιωματικοί που μετείχαν στο Κίνημα του Ναυτικού και πολλοί άλλοι. Σε αυτά αναφέρεται σε ερώτηση της εκπομπής και ο κ. Σ.Χαλβατζής με την σημείωση ότι η ιστορία συνδέεται με το μέλλον.
“Πέρασαν από εκεί δεκάδες , εκατοντάδες, αγωνιστές , οι οποίοι συλλαμβάνονταν και στρατιωτικοί, όπως αναφέρατε για τον Μουστακλή και πολλοί άλλοι, οι οποίοι βασανίστηκαν” λέει ο κ. Χαλβατζής και υπογραμμίζει την σημασία της συμμετοχής και σήμερα.
“Είναι μία προτροπή για συμμετοχή, για κάθε προοδευτικό πολίτη να πάρει μέρος στις εκδηλώσεις τιμής για το Πολυτεχνείο και βέβαια στην πορεία στην αμερικανική πρεσβεία. Τιμούμε το χθες όχι μόνο επετειακά αλλά για να βγάζουμε συμπεράσματα για το σήμερα και το αύριο”
Ψηφιοποίηση ντοκουμέντων
Ο ΣΦΕΑ έχει σε εξέλιξη ένα σημαντικό πρόγραμμα για την ψηφιοποίηση ιστορικών στοιχεία από τα χρόνια της δικτατορίας με την προοπτική να υπάρχει δυνατότητα πρόσβασης σε αυτά, από το ευρύ κοινό. Στόχος να μην χαθούν τα ντοκουμέντα της εποχής.
“Γίνεται μια τέτοια σοβαρή προσπάθεια και υπάρχουν οι δυνατότητες και οι προϋποθέσεις, αυτή η διαδικασία να προχωρήσει” λέει ο κ. Σπ.Χαλβατζής.
“Υπάρχουν τα πρακτικά από δίκες, βιογραφικά αγωνιστών (βέβαια με προσοχή τα προσωπικά δεδομένα ως προς την έκθεσή τους ) και άλλα αναμνηστικά τα οποία δείχνουν αυτή την ιστορική εποχή. Κάνουμε προσπάθεια προς αυτή την κατεύθυνση, να είναι προσβάσιμα μέσα από την ιστοσελίδα του Συνδέσμου. Να γίνονται κοινωνοί όσοι περισσότεροι άνθρωποι για το τι συνέβη σε εκείνη την εποχή.
Γιατί τα πρόβλημα που υπάρχουν σήμερα, η κατάσταση στην γύρω περιοχή μας και στην χώρα μας, είναι πολύ σοβαρά και ανησυχητικά. Για αυτό καλούμε τον λαό, την νεολαία να απαντήσουν συνολικότερα ενάντια στην αντιλαϊκή πολιτική, ενάντια στην λιτότητα, στην αυταρχική διάλυση των εργασιακών σχέσεων”.
Γιώργος Αποστολίδης
