Έπειτα από μαραθώνια συνεδρίαση η οποία ξεκίνησε στις 6 το απόγευμα της Τετάρτης και ολοκληρώθηκε στις 8.30 το πρωί της Πέμπτης, το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο ενέκρινε την μελέτη της Αττικό Μετρό για κατασκευή του σταθμού Βενιζέλου στη Θεσσαλονίκη, με τη μέθοδο της προσωρινής απόσπασης και επανατοποθέτησης των αρχαιοτήτων.
Εγκρίθηκε με ευρεία πλειοψηφία καθώς υπέρ αυτής ψήφισαν 13 μέλη του Συμβουλίου και κατά δύο, ενώ δύο μέλη αποχώρησαν. Κατά της απόσπασης ψήφισαν η προϊσταμένη της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς του ΥΠΠΟΑ, Τζένη Βελένη και ο καθηγητής Βλάσης Κουμούσης.
Κατά την παρουσίαση της μελέτης από την “Αττικό Μετρό” ο πρόεδρος της εταιρίας, Νίκος Ταχιάος τόνισε ότι η λύση είναι και το μετρό και τα αρχαία. Αναφερόμενος στην μελέτη του 2017, για In Situ ανάδειξη των αρχαιοτήτων, που δεν προχώρησε είπε ότι πρόκειται για απόφαση και όχι μελέτη, καθώς και ότι ήταν ακριβή και ιδιαίτερα χρονοβόρα επιλογή, με τεράστιο ρίσκο.
Σε αντίθεση για την μελέτη, που πέρασε, η “Αττικό Μετρό” ισχυρίστηκε επίσης ότι είναι η μόνη ασφαλής λύση που μπορεί να εφαρμοστεί, χωρίς το έργο να επιβαρυνθεί οικονομικά και χωρίς να υπάρξει αλλαγή στο τελικό χρονοδιάγραμμα που έχει οριστεί για τον Απρίλιο του 2023.
Παρεμβαίνοντας ο Γενικός Γραμματέας του ΥΠΠΟΑ επανέλαβε ότι η ευρωπαϊκή χρηματοδότηση για το έργο τελειώνει το 2023. «Καλούμαστε να διαχειριστούμε τις παραλήψεις των προηγούμενων διοικήσεων» κατέληξε ο κύριος Διδασκάλου.
Σημειώνεται ότι σύμφωνα με απόφαση του Συμβουλίου της Επικράτειας το 2016, η οποία είναι αμετάκλητη, επιβεβαιώνεται η αρτιότητα απόσπασης και επανατοποθέτησης των αρχαιοτήτων. Και όπως επεσήμανε ο κύριος Ταχιάος «απαραίτητη προϋπόθεση για να κλείσει η πλάκα οροφής στο σταθμό πρέπει να επανέλθουν τα αρχαία».
Από την πλευρά τους εκπρόσωποι της Κίνησης Πολιτών για την Προστασία της Πολιτιστικής μας Κληρονομιάς αλλά και του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, υποστήριξαν ότι με τη λύση που προωθείται παραβιάζεται η αρχαιολογική νομοθεσία, καθώς επιλέγεται η απόσπαση, ενώ υπάρχει τεχνική λύση κατασκευής του σταθμού με In situ ανάδειξη των αρχαίων.
«Το θέμα είναι πολιτικό και όχι τεχνικό» τόνισε ο πρώην Δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Γιάννης Μπουτάρης. Υπερ του νέου σχεδιασμού παρέστησαν στη συνεδρίαση ο Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας, Απόστολος Τζιτζικώστας και ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Κωνσταντίνος Ζέρβας.
Πριν από την έναρξη της συζήτησης, ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, ο οποίος εξέφρασε εξ αρχής την αντίθεσή του στην απόσπαση των αρχαιοτήτων, σε από κοινού ένσταση με τον Ενιαίο Σύλλογο Υπαλλήλων ΥΠΠΟ Αττικής, Στερεάς και Νήσων, την Πανελλήνια Ένωση Συντηρητών Αρχαιοτήτων και την Κίνηση Πολιτών Θεσσαλονίκης για την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς ζήτησαν να εξαιρεθούν από την διαδικασία συζήτησης και λήψης απόφασης, τα μέλη του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου Μιχάλης Τιβέριος και Μανώλης Κορρές.
Για τον Μιχάλη Τιβέριο «διότι έχει εκπεφρασμένη και αταλάντευτη άποψη υπέρ της απόσπασης των αρχαιοτήτων του σταθμού Βενιζέλου του Μητροπολιτικού Σιδηροδρόμου Θεσσαλονίκης, έχοντας μάλιστα προσωπική εμπλοκή ως έμμισθος σύμβουλος της Αττικό Μετρό κατά τα έτη 2012-2014 και ως μέλος του ΚΑΣ το έτος 2013, το οποίο γνωμοδότησε υπέρ της απόσπασης και της μεταφοράς των αρχαιοτήτων στον Δήμο Παύλου Μελά και δημοσίως έχει αρθρογραφήσει και έχει δηλώσει επανειλημμένως με ιδιαίτερη ένταση την υπεράσπιση της απόσπασης, που σηματοδοτεί μια ιδιάζουσα και μονόπλευρη στάση απέναντι στο θέμα όσον αφορά την απόσπαση».
Για τον Μανώλη Κορρέ ζήτησαν εξαίρεση στην διαδικασία απόφασης του ΚΑΣ « διότι η μελέτη και το έργο της απόσπασης των αρχαιοτήτων του σταθμού Βενιζέλου επανειλημμένως έχει δηλωθεί δημοσίως ότι θα αναληφθούν από τον μηχανικό Δημήτριο Κορρέ και εταιρεία που σχετίζεται με τα συμφέροντά του, ο οποίος τυγχάνει αδερφός του ως άνω μέλους του ΚΑΣ Ε. Κορρέ. Εξάλλου και το έτος 2013 ο μηχανικός Δημήτριος Κορρές είχε αναλάβει τη μελέτη για το έργο της απόσπασης των αρχαιοτήτων από τον Σταθμό Βενιζέλου και έχει ήδη υλοποιήσει τη μελέτη και έχει μετάσχει στο έργο της απόσπασης των αρχαιοτήτων στο Σταθμό Αγίας Σοφίας του ΜΣΘ».
«Απαράδεκτη» χαρακτήρισε την παραπάνω στάση ο Γενικός Γραμματεας του ΥΠΠΟΑ, Γιώργος Διδασκάλου και μετά από ψηφοφορία των μελών του ΚΑΣ αποφασίστηκε ομόφωνα η μη εξαίρεση των δυο μελών.
Η ανακοίνωση της υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη
«Μετά από μία μαραθώνια συνεδρίαση 15 ωρών περίπου, το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο έδωσε λύση σε ένα πρόβλημα που απασχολεί την κατασκευή του Μητροπολιτικού Σιδηροδρόμου Θεσσαλονίκης» τόνισε σε δήλωσή της η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη σημειώνοντας ότι «τα μέλη του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου έκριναν ότι αυτή είναι η μόνη λογική και πραγματικά εφικτή λύση για την προστασία των αρχαιοτήτων και την κατασκευή του έργου του σταθμού Βενιζέλου. Με τον τρόπο αυτό λύνεται ένα χρόνιο πρόβλημα, τα αρχαία αποκαθίστανται στην ίδια θέση, στο ίδιο επίπεδο, στο σύνολο της τάξεως του 92% περίπου, ενώ επιπλέον χώροι διατίθενται για την έκθεση συμπληρωματικών θεμάτων».
«Το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο άκουσε, στη μακρά αυτή συνεδρία του, περισσότερους από 30 επιστήμονες, ενδιαφερόμενους, ειδικούς, οι οποίοι εξέφρασαν την άποψή τους. Αυτό το οποίο προέκυψε, είναι ότι η δήθεν λύση του 2017 ήταν ανύπαρκτη. Τότε, το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο γνωμοδότησε για μη υπογεγραμμένα σχέδια, τα οποία δεν είχαν σφραγίδες, δεν είχαν το ονοματεπώνυμο των συντακτών τους. Επί της ουσίας, όπως ελέχθη και στη συνεδρίαση του ΚΑΣ, η απόφαση του 2017 ήταν απολύτως έωλη.
Είναι λοιπόν ντροπή για όσους υποστηρίζουν ότι το 2017 έδωσαν την ιδανική λύση για την προστασία των αρχαιοτήτων και για τη δήθεν εφικτότητα κατασκευής του σταθμού Βενιζέλου.
Θα ήθελα να σημειώσω ότι αυτή τη στιγμή η μέριμνα του υπουργείου Πολιτισμού είναι, να έρθει από την Αττικό Μετρό το ταχύτερο δυνατόν η μελέτη απόσπασης και επανατοποθέτησης των αρχαιοτήτων. Θα ήθελα να υπογραμμίσω ότι τα αρχαία υπαγορεύουν τα ίδια τον τρόπο απόσπασής τους και επανατοποθέτησής τους. Οτιδήποτε άλλο λέγεται, εκφεύγει της επιστημονικής δεοντολογίας και του σωστού επιστημονικού λόγου.
Ήδη σήμερα το πρωί, συζητήσαμε με τον Γενικό Γραμματέα Πολιτισμού, τον Πρόεδρο και τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της Αττικής Μετρό, στους επόμενους δύο μήνες να κατατεθεί στο υπουργείο Πολιτισμού η μελέτη απόσπασης, συγχρόνως με τη μελέτη επανατοποθέτησης των αρχαιοτήτων. Αυτός είναι ο βασικός όρος, τον οποίο θέτουμε, διότι αυτό το οποίο μας ενδιαφέρει, είναι προφανώς να εξασφαλιστεί η αρτιότητα του σταθμού, που να πληροί τις προδιαγραφές ασφαλείας για το επιβατικό κοινό, συγχρόνως όμως, μας ενδιαφέρει η ασφαλής επανατοποθέτηση και ανάδειξη με τον βέλτιστο τρόπο, των σημαντικών αρχαιολογικών ευρημάτων» καταλήηγει η ανακοίνωση της κ. Μενδώνη.
Βίκυ Παπαστεφάνου
