Δυο εικοσιτετράωρα πριν από την έναρξη την Παρασκευή της συνόδου κορυφής των 27 στην ΕΕ, οι παράγοντες της διαπραγμάτευσης εμφανίζονται απαισιόδοξοι για την επίτευξή της πολυναμενομενης συμφωνίας για το Ταμείο Ανάκαμψης της ευρωπαϊκής οικονομίας.
Η ισχυρά κυρία της Ευρώπης και προεδρεύουσα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, η Γερμανίδα καγκελάριος Μέρκελ δήλωσε αποφασισμένη να καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για συμβιβασμό μετά τη συνάντησή της χθες βράδυ με τον πρωθυπουργό της Ισπανίας Πέδρο Σάντσεθ. Η κυρία Μερκελ ( στην φωτό με τον ολλανδό πρωθυπουργό Μαρκ Ρούτε ) αναγνώρισε ότι συνεχίζουν να υπάρχουν διαφορετικές απόψεις και παραδέχθηκε ότι δεν υπάρχουν εγγυήσεις για τη γεφύρωση των διαφορών μεταξύ της πρότασης που έχει υποβάλει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και των ηγετών και αρχηγών κυβερνήσεων.
“Υπάρχουν πολλές διαφορετικές απόψεις που πρέπει να συγκεραστούν” παραδέχθηκε η καγκελάριος, διαβεβαιώνοντας ότι η ίδια πηγαίνει στις Βρυξέλλες “με σημαντικό απόθεμα προθυμίας για συμβιβασμό”.
Ο Ισπανός πρωθυπουργός από την πλευρά του, έκανε λόγο για “ιστορική αποστολή” της ΕΕ και ζήτησε να ληφθούν αποφάσεις εντός Ιουλίου και υπογράμμισε ότι η ισπανική κυβέρνηση θα κάνει ότι μπορεί προκειμένου να εξασφαλιστεί συμφωνία αυτή την εβδομάδα. “Ο Ιούλιος πρέπει να είναι ο μήνας των αποφάσεων. Η Ισπανία θα κάνει ότι μπορεί για να το πετύχει”, είπε χαρακτηριστικά ο Σάντσεθ και πρόσθεσε ότι “εάν αναβάλουμε εκ νέου τη συμφωνία, θα αναβάλουμε επίσης την ανάκαμψη και, αν αναβάλουμε την ανάκαμψη, η κρίση θα γίνει ακόμη πιο βαριά”.
Απαισιόδοξος για τις πιθανότητες συμφωνίας για το Ταμείο Ανάκαμψης δηλώνει και ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε. «Οι απαντήσεις στο παρασκήνιο για τις προτάσεις μας δεν με κάνουν αισιόδοξο σχετικά με τις πιθανότητες να επιτευχθεί συμφωνία», δήλωσε ο Ρούτε κατά τη διάρκεια συζήτησης στο ολλανδικό κοινοβούλιο. Όπως πρόσφατα σχολίασαν οι Finacial Times “ο δρόμος για τη συμφωνία των 27 για το Ταμείο Ανάκαμψης περνά από την Χάγη” .
Οι δημοσιονομικά αυστηροί Ολλανδοί επιμένουν πως οι χώρες που θα λάβουν ενδεχομένως χρήματα από το Ταμείο Ανάκαμψης να μην τα σπαταλήσουν και να προχωρήσουν σε υπεσχημένες οικονομικές μεταρρυθμίσεις. Γιαυτό τις τελευταίες 10 ημέρες ηγέτες ευρωπαϊκών χωρών έσπευδαν να συναντήσουν τον άντρα που «στέκεται στον δρόμο τους», τον Ολλανδό πρωθυπουργό Ρούτε. Μετά τις επισκέψεις του Γάλλου προέδρου, Εμανουέλ Μακρόν και του επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ στην Χάγη ο Ρούτε συναντήθηκε στο Βερολίνο με τη Γερμανίδα καγκελάριο Αγκελα Μέρκελ . Αμέσως μετά, ο θεωρούμενος ως άτυπος επικεφαλής της συμμαχίας των «τεσσάρων φειδωλών» χωρών της ΕΕ, φιλοξένησε στην Χαγη τους πρωθυπουργούς της Ιταλίας Τζουζέπε Κόντε, της Ισπανίας Πέδρο Σάντσεθ και της Πορτογαλίας Αντόνιο Κόστα,
Ο Ρούτε είναι ο τρίτος μακροβιότερος ηγέτης της ΕΕ και το διπλωματικό του εκτόπισμα έχει ενισχυθεί μετά το Brexit, επισημαίνουν οι FT. Με την αποχώρηση της Βρετανίας, η Ολλανδία έγινε «κήρυκας» της ΕΕ για τη μείωση του προϋπολογισμού της και την περαιτέρω απελευθέρωση της ενιαίας αγοράς.
Καθώς λοιπόν η διαπραγμάτευση για τον νέο επταετή προϋπολογισμό της Ε.Ε. (Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2021-7) και το Ταμείο Ανάκαμψης εισέρχονται στην τελική τους ευθεία. η προσοχή είναι στραμμένη στις συμβιβαστικές προσπάθειές που καταβάλει ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ . Ο Σαρλ Μισέλ διατήρησε την πρόταση της Επιτροπής για το συνολικό μέγεθος και την αναλογία επιχορηγήσεων και δανείων του Ταμείου (500 δισ. επιχορηγήσεις και 250 δισ. δάνεια) έκανε όμως μια συμβιβαστική χειρονομία προς τις χώρες του Βορρά ενισχύοντας το ρόλο των κρατών-μελών στην έγκριση των δαπανών. Πρόκειται για τον πιο δύσκολο από τους γρίφους της διαπραγμάτευσης για το Ταμείο Ανάκαμψης και άφορά στον τρόπο με τον οποίο θα λαμβάνεται η απόφαση για την εκταμίευση των πόρων του Ταμείου.
Σύμφωνα με την πρόταση του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ η Κομισιόν θα εξετάζει για περίοδο δύο μηνών τα εθνικά προγράμματα ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (recovery and resilience) που θα καταθέτει κάθε κράτος-μέλος για να εισπράξει τους πόρους που του αναλογούν. Στη συνέχεια, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα εξεταζει και θα ψηφίζει επί της εισήγησης της Επιτροπής με την απόφαση να λαμβάνεται με ειδική πλειοψηφία. Μετά από δύο μήνες, η Κομισιόν θα κρίνει αν πληρούνται οι προϋποθέσεις για την εκταμίευση, κατόπιν γνωμοδότησης της Οικονομικής και Δημοσιονομικής Επιτροπής της Ένωσης (όργανο που αποτελείται από ανώτερους υπαλλήλους των εθνικών διοικήσεων και των κεντρικών τραπεζών, της ΕΚΤ και της Επιτροπής.
Επίσης, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου προτείνει το Ταμείο να είναι τριετούς διάρκειας (να ολοκληρώνονται οι δεσμεύσεις το 2023) αντί για τετραετούς και οι πληρωμές να ολοκληρωθούν το 2026 αντί για το 2027. Επιπλέον, μεταθέτει το έτος εκκίνησης της αποπληρωμής των ομολόγων που θα εκδώσει η Επιτροπή για να χρηματοδοτήσει το εγχείρημα κατά δύο έτη, στο 2026.
Παρα τις προσπάθειες Κομισιόν και Σαρλ Μισέλ , όπως δήλωσε ο υψηλόβαθμος αξιωματούχος στις Βρυξέλλες «μία αντιπροσωπεία» (σ.σ.: αναφέρεται στην Ολλανδία) επιμένει όχι απλά στην εμπλοκή του Συμβουλίου και στις δύο φάσεις της απόφασης, αλλά και ότι η απόφασή εκταμίευσης θα πρέπει να λαμβάνεται με ομοφωνία. Η Ολλανδία θέλει επισταμένο ελεγχο των δαπανών και δεν εμπιστεύεται την Επιτροπή ως όργανο επιβολής.
Ο ίδιος υψηλόβαθμος Ευρωπαίος διπλωμάτης επιβεβαίωσε ότι ανοιχτά παραμένουν επίσης τα ζητήματα του συνολικού όγκου του πακέτου, του ύψους των επιχορηγήσεων αλλά και το μηχανισμού αναστολής χρηματοδότησης σε περιπτώσεις παραβίασης του κράτους Δικαίου (την απάλειψη του οποίου ζητά επιτακτικά ο Βίκτορ Όρμπαν της Ουγγαρίας). Παρά τις διαφορές αυτές, ο Ευρωπαίος αξιωματούχος δήλωσε ότι «δεν είναι καθόλου απίθανο» να υπάρξει συμφωνία εντός του Σαββατοκύριακου.
