Η ομορφιά και η μοναδικότητα των κτηρίων της Αθήνας του 19ου και του πρώτου μισού του 20ού αιώνα, ”ξεδιπλώνεται” στις σελίδες του βιβλίου της MONUMENTA με τίτλο «Ανιχνεύοντας την αρχιτεκτονική της Αθήνας», αναδεικνύοντας πτυχές της αθηναϊκής αρχιτεκτονικής.
Σε αυτό το πολύ ενδιαφέρον πολυσέλιδο και πλούσια εικονογραφημένο με περισσότερες από 60.000 φωτογραφίες βιβλίο που αποτελεί δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, τεκμήριο του έργου της καταγραφής και τεκμηρίωσης κτηρίων αναφέρθηκε η κ. Ειρήνη Γρατσία, Αρχαιολόγος και Ιδρυτικό μέλος της αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας για την προστασία της φυσικής και αρχιτεκτονικής κληρονομιάς Ελλάδας και Κύπρου ”MONUMENTA”, μιλώντας στον Αθήνα 9.84 και στη Μαργαρίτα Μυτιληναίου.
«Καταγράφηκαν και καταχωρήθηκαν σε βάση δεδομένων 11.220 κτήρια της Αθήνας της περιόδου 1830-1940, στις επτά δημοτικές ενότητες της πρωτεύουσας. Έχουμε την τύχη να σώζονται αυτά τα κτήρια που, όμως , δεν αποτελούν ούτε το 20% όσων είχαν κτιστεί. Τα περισσότερα εξ αυτών κατοικούνται, ένας μεγάλος αριθμός είναι εγκαταλελειμμένα και κάποια βρίσκονται σε κακή κατάσταση και χρειάζονται τη φροντίδα μας», τόνισε η κ. Γρατσία.
Περιγράφοντας την διαδικασία που ακολουθήθηκε, σημείωσε ότι αρχικά πραγματοποιήθηκε η καταγραφή των κτηρίων που διήρκησε τρία χρόνια και εν συνεχεία ξεκίνησε η διαδικασία του ελέγχου και της καταχώρησης στη βάση δεδομένων, στο ελεύθερα προσβάσιμο πληροφοριακό σύστημα www.docathens.org.
Οι άνθρωποι της MONUMENTA, ”σάρωσαν” την Αθήνα, περπατώντας σε περισσότερους από 3000 δρόμους προκειμένου να μπορέσουν να καταγράψουν ότι τους ενδιέφερε, ωστόσο, δεν περιορίστηκαν στην επιτόπια έρευνα. Αντιθέτως, κατέγραψαν και αξιοποίησαν τις μαρτυρίες των ανθρώπων που έζησαν σε αυτά τα κτήρια, των μηχανικών που τα σχεδίασαν, ενώ πλέον, όπως εξήγησε, λόγω της πανδημίας, οι συζητήσεις γίνονται διαδικτυακά.
«Όταν ξεκίνησαν οι διηγήσεις από τους ανθρώπους που κατοικούν σε αυτά και που είναι κυρίως άνθρωποι μεγάλης ηλικίας, αποκαλύφθηκε μπροστά μας ένας υπέροχος κόσμος, μια άλλη Αθήνα. Αυτοί οι άνθρωποι γνώρισαν την Αθήνα κυρίως τις δεκαετίας 1940-1960 που διατηρούσε το αρχιτεκτονικό της απόθεμα και που παράλληλα άρχισε αυτή η μεγάλη λαίλαπα των κατεδαφίσεων».
Το βιβλίο, το οποίο έχει δημιουργηθεί με δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος περιλαμβάνει τρεις ενότητες, την παρουσίαση των προγραμμάτων καταγραφής και τεκμηρίωσης κτηρίων, τη μεθοδολογία που ακολουθήθηκε, τις αξίες της καταγραφής και της συμμετοχής σε αυτήν, κείμενα για την αρχιτεκτονική της Αθήνας και το αστικό πράσινο καθώς και φωτογραφίες από 1620 κτήρια.
Ο στόχος αυτού του εγχειρήματος, όπως τον οριοθέτησε η κ. Γρατσία, ήταν να δημιουργηθεί μια γραμματολογία όλων των τύπων και των μορφών των κτηρίων που σχεδιάστηκαν στην Αθήνα.
«Μας ενδιέφερε να δείξουμε την ποικιλία που έχει η αρχιτεκτονική της Αθήνας, ο νεοκλασικισμός, ο μοντερνισμός, ο εκλεκτικισμός και πόσο διαφέρει από κτήριο σε κτήριο».
