Στο στόχαστρο Ευρωπαϊκών και εθνικών καταναλωτικών οργανώσεων αλλά και κρατικών φορέων, βρίσκεται η δημοφιλής, ιδίως σε παιδιά και εφήβους, πλατφόρμα Tik Tok, μετά από καταγγελίες για αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, παραπλάνηση με κρυφές διαφημίσεις και καταστρατήγηση της προστασίας των προσωπικών δεδομένων. Όσον αφορά στην εφαρμογή WhatsApp, καταγγέλλεται από οκτώ Ευρωπαϊκές Ενώσεις Καταναλωτών για αθέμιτες εμπορικές πρακτικές.
Παράλληλα για την εφαρμογή WhatsApp διενεργείται έρευνα για την πολιτική απορρήτου της, σχετικά με παραβάσεις των διατάξεων του Κανονισμού για την Προστασία Δεδομένων, από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Προστασίας Δεδομένων (EDPB).
Tik Tok
Την προσοχή των χρηστών της πλατφόρμας Tik Tok εφιστά η ΕΚΠΟΙΖΩ καθώς σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της , Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Καταναλωτών (BEUC) το Tik Tok παραβιάζει, πολλαπλώς, την Ευρωπαϊκή νομοθεσία προστασίας του καταναλωτή και δεν προστατεύει τα παιδιά και τους εφήβους από κρυφές διαφημίσεις και ακατάλληλο περιεχόμενο.
Στην χώρα μας, μετά από παρεμβάσεις της ΕΚΠΟΙΖΩ και των Ενώσεων Καταναλωτών μέλη της ΠΟΜΕΚ «Η Παρέμβαση» έχουν κινητοποιηθεί η Γενική Γραμματεία Προστασίας Εμπορίου και Καταναλωτή, το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης και η Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων.
«Η Γενική Γραμματεία Προστασίας Εμπορίου και Καταναλωτή, μας ενημέρωσε μετά την παρέμβασή μας ότι έχει συσταθεί μια επιτροπή για την ψυχική υγεία των ανηλίκων χρηστών, η οποία συνεδρίασε ήδη 2 φορές και διαπίστωσε πως υπάρχουν κίνδυνοι στην χρήση της εν λόγω πλατφόρμας», αναφέρει στον Αθήνα 9.84 , η νομικός σύμβουλος της ΕΚΠΟΙΖΩ Βίκυ Τζέγκα. «Η επιτροπή αποφάσισε να προχωρήσει στη διατύπωση συστάσεων προς τους γονείς και τους χρήστες. Το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης και η Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων προχώρησαν σε κοινοποίηση των καταγγελιών προς το Ιρλανδικό Συμβούλιο καθώς η έδρα του Tik Tok είναι στην Ιρλανδία».
«Υπάρχει μεγάλη ανησυχία ότι γίνεται εκτεταμένη παραβίαση των δικαιωμάτων των καταναλωτών από το Tik Tok το οποίο είναι μια πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης πολύ δημοφιλής, με εκατομμύρια χρήστες παιδιά και εφήβους σε όλη την Ευρώπη», επισημαίνει η κα Τζέγκα. «Είμαστε πάνω από 15 καταναλωτικές οργανώσεις που καταθέσαμε τις εν λόγω καταγγελίες. Οι καταγγελίες αφορούν σε αθέμιτους και καταχρηστικούς «Όρους Παροχής Υπηρεσιών», οι οποίοι είναι ασαφείς, αόριστοι και προς όφελος του TikTok εις βάρος των χρηστών του. Επίσης δεν προστατεύει τα παιδιά και τους εφήβους από κρυφές διαφήμισες (μέσω των influencers) και τυχόν επιβλαβές περιεχόμενο στην πλατφόρμα του. Χρησιμοποιεί προς όφελος του, αθέμιτες και παραπλανητικές πρακτικές όσον αφορά την εξαγορά εικονικών νομισμάτων από τους χρήστες και εδώ προκύπτει ένα μεγάλο ζήτημα καθώς η εξαγορά νομισμάτων γίνεται χωρίς τη συγκατάθεση των γονέων. Τέλος δεν ενημερώνει με σαφήνεια τους χρήστες του και ειδικότερα με τρόπο κατανοητό για παιδιά και εφήβους, αναφορικά με τα προσωπικά δεδομένα που συλλέγονται, για ποιο σκοπό και σε ποια νόμιμη βάση.
Έρευνα ερωτηματολογίου της Ε.Κ.ΠΟΙ.ΖΩ. προς τους πολίτες
Παράλληλα, η Ε.Κ.ΠΟΙ.ΖΩ. και οι Ενώσεις Καταναλωτών μέλη της ΠΟΜΕΚ «Η Παρέμβαση» σε συνεργασία με άλλες Οργανώσεις Καταναλωτών από όλη την Ευρώπη, καλούν, έως και τις 26 Ιουλίου 2021, τους καταναλωτές/χρήστες να καταθέσουν τις μαρτυρίες τους, προκειμένου να ερευνήσουν, κατά πόσον έχουν αντιμετωπίσει προβλήματα και ιδιαίτερα τα παιδιά και οι έφηβοι κατά τη χρήση εικονικών νομισμάτων στην πλατφόρμα Tik Tok.
Το ερωτηματολόγιο αφορά τις περιπτώσεις:
- Παιδιά και έφηβοι που έχουν ξοδέψει χρήματα/εικονικά νομίσματα χωρίς την επίβλεψη των γονέων τους.
- Γονείς, παιδιά και έφηβοι που έχουν έρθει σε επικοινωνία με άλλους χρήστες του Tik Tok ή δημόσια πρόσωπα του Tik Tok (influencers) και τους πρότειναν να στείλουν «εικονικά δώρα».
- Γονείς, παιδιά και έφηβοι που έχουν βιώσει οποιαδήποτε πρακτική που μπορεί να είναι προβληματική/ παραπλανητική.
Μπορείτε να συμμετέχετε στην έρευνα εδώ
«Στόχος αυτής της έρευνας είναι να διασφαλιστεί ο σεβασμός των δικαιωμάτων των καταναλωτών και να γίνει το διαδίκτυο ένα καλύτερο μέρος για όλους – ειδικά για τα παιδιά και τους εφήβους. Επίσης θέλουμε να διερευνήσουμε αν υπάρχουν και άλλες παραβάσεις της νομοθεσίας τις οποιες δεν γνωρίζουμε», τονίζει η κα Τζέγκα.
Οκτώ Ευρωπαϊκές Ενώσεις Καταναλωτών, η Ε.Κ.ΠΟΙ.ΖΩ. και οι Ε.Κ. μέλη της ΠΟΜΕΚ «Η Παρέμβαση» ζητούν από τη Γενική Διεύθυνση Προστασίας Καταναλωτή της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή του Υπουργείου Ανάπτυξης, την άμεση διεξαγωγή έρευνας, αναφορικά με τις μη σύννομες, επιθετικές και παραπλανητικές πρακτικές της δημοφιλούς εφαρμογής ανταλλαγής μηνυμάτων WhatsApp, λόγω πολλαπλών παραβάσεων της νομοθεσίας του καταναλωτή.
Η καταγγελία των οργανώσεων βασίζεται στις συνεχείς και ενοχλητικές ειδοποιήσεις, μέσω των οποίων η εν λόγω εφαρμογή βομβαρδίζει καθημερινά τους χρήστες εδώ και κάποιο διάστημα, ώστε να αποδεχτούν τους νέους όρους και την πολιτική απορρήτου, δίνοντάς τους την εντύπωση ότι, εάν δεν το κάνουν, θα έχουν περιορισμένη πρόσβαση στις λειτουργίες του συστήματος. Επιπλέον, η καταγγελία αναφέρει διεξοδικά την έλλειψη διαφάνειας στους νέους όρους, την περίπλοκη και μη κατανοητή γλώσσα ως προς τις τροποποιήσεις που το WhatsApp έχει προβεί.
«Το WhatsApp βομβαρδίζει τους χρήστες εδώ και μήνες με τη μορφή ιδιαίτερα επιθετικών και επαναλαμβανόμενων αναδυόμενων μηνυμάτων, ώστε να τους αναγκάσει να αποδεχτούν τους νέους όρους χρήσης και την πολιτική απορρήτου» δηλώνει σχετικά η αντιπρόεδρος της Ε.Κ.ΠΟΙ.ΖΩ. Παναγιώτα Καλαποθαράκου. «Αναφέρει δε στους χρήστες ότι, θα προβεί σε διακοπή της πρόσβασής τους στη συγκεκριμένη εφαρμογή και στις λειτουργίες της, εάν δεν αποδεχτούν τους νέους όρους. Ωστόσο, οι χρήστες δεν γνωρίζουν τι πραγματικά αποδέχονται. Το WhatsApp συνεχίζει να μην δίνει σαφείς εξηγήσεις στους χρήστες ως προς το αποτέλεσμα της αποδοχής και οι ίδιοι να βρίσκονται εκτεθειμένοι σε μία άνευ προηγουμένου εκτεταμένη και καθ’ όλα νόμιμη επεξεργασία δεδομένων χωρίς τη ρητή συγκατάθεσή τους. Καλούμε τις αρμόδιες Αρχές, και λόγω του μεγάλου αριθμού των χρηστών. που η εν λόγω εφαρμογή αφορά, να λάβουν άμεσα μέτρα κατά του WhatsApp, έτσι ώστε να προστατευτούν τα δικαιώματα των χρηστών».
Καλλιόπη Ασλανίδου
