Σχέδιο ανάδειξης και διαχείρισης του αρχαιολογικού χώρου της Δήλου

Αυτοψία στον αρχαιολογικό χώρο της Δήλου πραγματοποίησαν η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη και η Πρόεδρος του International Foundation for Greece (IFG) Ασπασία Λεβέντη, συνοδευόμενες από τον Έφορο Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, Δημήτρη Αθανασούλη.

Σκοπός της αυτοψίας ήταν να συζητηθούν επί τόπου οι διαδικασίες που θα οδηγήσουν στην επιτάχυνση και την υλοποίηση του σχεδίου «Δήλος: Ανοιχτό Μουσείο», όπως έχει σχεδιαστεί από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού και την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων με την συνεργασία και την υποστήριξη του IFG, το οποίο από το 2014 είχε εκφράσει την πρόθεση να χρηματοδοτήσει την ανέγερση νέου μουσείου στη Δήλο. Στην αυτοψία συμμετείχαν ο Αντιπεριφερειάρχης Κυκλάδων Γιώργος Λεονταρίτης, ο Δήμαρχος Μυκόνου Κωνσταντίνος Κουκάς, και υπηρεσιακά στελέχη του ΥΠΠΟΑ.

Όπως δήλωσε η Λίνα Μενδώνη:

«Η Δήλος είναι ένας από τους εμβληματικότερους αρχαιολογικούς μας χώρους, ο οποίος συγκεντρώνει το ενδιαφέρον της διεθνούς αρχαιολογικής κοινότητας, αλλά και χιλιάδων τουριστών ετησίως. Η εικόνα, ωστόσο, του χώρου και οι παρεχόμενες υπηρεσίες στους επισκέπτες, παρά τα όποια έργα υποδομής έγιναν τα τελευταία χρόνια, δεν είναι αυτή που αρμόζει σε έναν αρχαιολογικό χώρο παγκόσμιας εμβέλειας. Δρομολογούμε την αποκατάσταση και ανάδειξη του χώρου μέσα από μία ολιστική προσέγγιση, καθώς τα αρχαία ερείπια αποτελούν αδιάσπαστη ενότητα με το φυσικό περιβάλλον του νησιού. Αλλά και τα κινητά μνημεία και το πού και το πώς θα εκτίθενται, θα συντηρούνται, θα αποθηκεύονται, αποτελούν μέρος αυτής της ολότητας. Οι όποιες σύγχρονες κατασκευές είναι απαραίτητες, πρέπει να αφομοιώνονται στον χώρο, να σχεδιαστούν με απόλυτο σεβασμό στο περιβάλλον και με στόχο το μηδενικό τους αποτύπωμα.

Για τον λόγο αυτό δρομολογήσαμε την εκπόνηση ενός ολοκληρωμένου σχεδίου αποκατάστασης, ανάδειξης και διαχείρισης του συνόλου του μνημειακού αποθέματος του νησιού, με την δημιουργία μουσειακών υποδομών, που θα περιλαμβάνουν εκθεσιακούς χώρους, εργαστήρια συντήρησης, αποθήκες, εγκαταστάσεις για την φιλοξενία των εργαζομένων στο νησί, χώρους υποδοχής και εξυπηρέτησης των επισκεπτών, σύμφωνα με το κτηριολογικό πρόγραμμα που εκπονήθηκε από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων και την Διεύθυνση Μελετών και Εργων Μουσείων του ΥΠΠΟΑ, και το οποίο έτυχε της ομόφωνης θετικής γνωμοδότησης του Συμβουλίου Μουσείων, στις 26 Ιουλίου 2021.

Το στρατηγικό αυτό σχέδιο, όπως και οι μελέτες για την δημιουργία των νέων μουσειακών υποδομών, θα εκπονηθούν με την χορηγία του International Foundation for Greece. Θέλω να εκφράσω τις θερμές ευχαριστίες μου στην Πρόεδρο Ασπασία Λεβέντη και το Διοικητικό Συμβούλιο του Ιδρύματος για την πρωτοβουλία του IFG και την καθοριστική συμβολή του σε αυτό το εξαιρετικά σημαντικό έργο».

Η Ασπασία Λεβέντη με την ολοκλήρωση της αυτοψίας δήλωσε: «Είμαι στην ευχάριστη θέση να δηλώσω ότι το μείζον πολιτιστικό όραμα του International Foundation for Greece (IFG) αναφορικά με την ανάληψη της ανέγερσης του Νέου Αρχαιολογικού Μουσείου της Δήλου, μετά από πολυετείς προσπάθειες, βαίνει προς υλοποίηση. Η συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στη Δήλο μεταξύ της ηγεσίας του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και των ιδρυτών του IFG αποτελεί επισφράγισμα και εφαλτήριο των ενεργειών μας, ώστε να μπορέσουμε σύντομα να εγκαινιάσουμε ένα μουσείο σύμφωνα με τις προδιαγραφές που έχουν τεθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού. Ένα μουσείο σύγχρονο και βιοκλιματικό, ενταγμένο στο περιβάλλον και αντάξιο της ιστορίας και της αίγλης του ιερού αυτού νησιού, που αποτελεί το μεγαλύτερο νησιωτικό αρχαιολογικό χώρο στον κόσμο και μνημείο της παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO. Συνεχίζουμε με ισχυρή θέληση και κύριο σκοπό πάντα την οικουμενικότητα του ελληνισμού και των αξιών του».

Τα τελευταία χρόνια το ΥΠΠΟΑ δια της αρμόδιας Εφορείας Αρχαιοτήτων εφαρμόζει στον αρχαιολογικό χώρο της Δήλου ένα σχέδιο διαχείρισης, που περιλαμβάνει την συντήρηση και αναβάθμιση όλων των σύγχρονων υποδομών (μουσείο, αποθήκες, δίκτυα, οικίες προσωπικού, εγκαταστάσεις κοινού), την συντήρηση και στερέωση των αρχαίων καταλοίπων, την αναστήλωση εμβληματικών μνημείων, η ολοκλήρωση των οποίων θα αναβαθμίσει τη συνολική εικόνα του αρχαιολογικού χώρου. Οι παρεμβάσεις αυτές χρηματοδοτούνται από το ΥΠΠΟΑ, από τον Δήμο Μυκόνου, μέσω προγραμματικών συμβάσεων, από ιδιωτικές χορηγίες, όπως η αναστήλωση της Στοάς του Φιλίππου με χορηγία του Ιδρύματος Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου, και από συνέργειες με τη Γαλλική Σχολή Αθηνών.

Το 2019, εντάχθηκε στο ΕΣΠΑ-ΕΠΑνΕΚ 2014-2020 και βρίσκεται σε εξέλιξη το πρόγραμμα «Δήλος – ανοιχτό Μουσείο: Παρεμβάσεις αναβάθμισης στον αρχαιολογικό χώρο και το Μουσείο», με προϋπολογισμό 4.520.000,00€, το οποίο περιλαμβάνει την α’ φάση της αναστήλωσης του ναού του Απόλλωνα, την διαμόρφωση του αρχαίου τεμένους, την αναστήλωση της Παλαίστρας του Γρανίτη, την συντήρηση της Οικίας του Διαδούμενου και της Οικίας της Λίμνης, την δημιουργία νέων διαδρομών στον χώρο, την συντήρηση των οικίσκων προσωπικού, καθώς και αναβάθμιση του κελύφους του Μουσείου, το οποίο για τον λόγο αυτό παραμένει κλειστό.

Παράλληλα, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων έχει υλοποιήσει ένα σημαντικό έργο υποδομών, όπως η εγκατάσταση πλήρους συστήματος ασφαλείας, η ανακατασκευή μονάδων αντίστροφης όσμωσης για την απρόσκοπτη υδροδότηση κοινόχρηστων εγκαταστάσεων και ξενώνων προσωπικού, η κατασκευή νέας βαρυτικής δεξαμενής υδροδότησης, η αντικατάσταση και υπογειοποίηση δικτύου ύδρευσης, η αντικατάσταση του συνόλου των σωληνώσεων ύδρευσης στους ξενώνες και το Μουσείο, η κατασκευή κεντρικής μονάδας βιολογικής επεξεργασίας λυμάτων με περιφερειακά αντλιοστάσια, οι συντηρήσεις κτηρίων, η ανακατασκευή του λιμανιού σε συνεργασία με τον Λιμενικό Ταμείο Μυκόνου, η πρόσβαση στα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας και δωρεάν παροχή wifi σε συνεργασία με την Cosmote, η ανάθεση μελετών για την αποκατάσταση και αναδιαρρύθμιση του κτηρίου αναψυκτηρίου, το οποίο εμφανίζει στατικά προβλήματα.

Μετά την Δήλο, το κλιμάκιο του ΥΠΠΟΑ επισκέφθηκε τη Ρήνεια, όπου από το 2019 διενεργείται συστηματική έρευνα πεδίου, με την συμμετοχή της Γαλλικής Σχολής Αθηνών, του Parco Archeologico di Pompei και του Πανεπιστημίου της Νάπολης. Η έρευνα έχει στόχο τον συστηματικό εντοπισμό των αρχαιολογικών καταλοίπων υπό διαχρονική προοπτική σε όλη την έκταση της νήσου, και την καταχώρηση τους σε σύστημα γεωγραφικών πληροφοριών (GIS), την τεκμηρίωση ορατών σταθερών και κινητών ευρημάτων στην νεκρόπολη της αρχαίας Δήλου στην δυτική ακτή της νότιας Ρήνειας, με εκπόνηση και τοπογραφικού της, στερεωτικές εργασίες σε περιοχές που ανασκάφηκαν κατά το παρελθόν τόσο από Έλληνες (Δ. Σταυρόπουλλος, Δ. Πίππας), όσο και από Γάλλους αρχαιολόγους (M. Th. Couilloux) και περιορισμένες διερευνητικές ανασκαφικές εργασίες και καθαρισμούς σε εντοπισμένες και εν μέρει ή συνολικά ερευνημένες θέσεις. Η έρευνα χρηματοδοτείται από το Δήμο Μυκονίων και την ΑΜΚΕ Αιγέας.