Η Σομαλία και η Κένυα αντιτίθενται εδώ και χρόνια σχετικά με τη χάραξη του θαλάσσιου συνόρου τους στον Ινδικό Ωκεανό, με διακύβευμα μια εκτεταμένη ζώνη 100.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων πλούσια σε αλιεύματα και πιθανόν σε υδρογονάνθρακες.
Το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης (CIJ) πρόκειται να ανακοινώσει σήμερα την ετυμηγορία του για τη διένεξη αυτή, που δηλητηριάζει εδώ και χρόνια τις σχέσεις των δύο γειτόνων στο Κέρας της Αφρικής.
– Κυριαρχία, αλιεία και υδρογονάνθρακες –
Η Σομαλία, η οποία είχε τη πρωτοβουλία γι’ αυτή τη διαδικασία ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, εκτιμά πως αυτό το σύνορο θα πρέπει να χαραχθεί προς νοτιοανατολική κατεύθυνση, πάνω στην προέκταση του χερσαίου συνόρου ανάμεσα στις δύο χώρες, στη βάση μιας μέσης γραμμής σύμφωνης προς τη διεθνή αρχή της ίσης απόστασης.
Η Κένυα διεκδικεί, από την πλευρά της να καθοριστεί το σύνορο με μια οριζόντια ευθεία γραμμή που να ξεκινάει από το σημείο του παράκτιου συνόρου (στην τοποθεσία Κιούνγκα) και να κατευθύνεται προς ανατολάς. Το Ναϊρόμπι υπενθυμίζει τακτικά ότι ασκεί την κυριαρχία του σ’ αυτό το τμήμα του ωκεανού από το 1979, όταν η χώρα ανακήρυξε τα όρια της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) της.
Η ΑΟΖ, η οποία εκτείνεται σε απόσταση έως 200 ναυτικών μιλίων από την ακτή, ορίζει ένα θαλάσσιο χώρο στον οποίο ένα κράτος έχει κυριαρχικά δικαιώματα για την εκμετάλλευση πόρων.
Εκτός από ένα ζήτημα κυριαρχίας, το διακύβευμα είναι μια θαλάσσια ζώνη μεγαλύτερη από 100.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα, εν δυνάμει πλούσια σε πετρέλαιο και αέριο. Το Ναϊρόμπι έχει χορηγήσει εκεί τρεις άδειες πετρελαϊκής εκμετάλλευσης στην ιταλική εταιρεία ENI, οι οποίες αμφισβητούνται από τη Σομαλία.
Υφίσταται επίσης ένα τοπικό οικονομικό διακύβευμα από κενυατικής πλευράς, επειδή ένας επαναπροσδιορισμός του συνόρου υπέρ της Σομαλίας θα ακρωτηρίαζε τις ζώνες αλιείας που βρίσκονται κοντά στο σύνορο, κυρίως γύρω από το Λάμου (ανατολικά).
– Μια διαδικασία που διαιωνίζεται –
Οι δύο χώρες είχαν συμφωνήσει, στο πλαίσιο ενός μνημονίου το 2009, να διευθετήσουν τη διαφορά με διμερείς διαπραγματεύσεις.
Δύο συναντήσεις πραγματοποιήθηκαν, τον Μάρτιο και τον Ιούλιο του 2014, χωρίς να σημειωθεί πραγματική πρόοδος. Μια τρίτη, που είχε προβλεφθεί για τον Αύγουστο 2014 στο Μογκαντίσου, δεν έγινε: η κενυατική αντιπροσωπεία δεν εμφανίσθηκε χωρίς να ενημερώσει γι’ αυτό τους σομαλούς ομολόγους της, επικαλούμενη εκ των υστέρων λόγους ασφαλείας.
Εκτιμώντας πως «οι διπλωματικές διαπραγματεύσεις (…) δεν επέτρεψαν να επιλυθεί η διαφωνία» τους, η Σομαλία προσέφυγε στις 28 Αυγούστου 2014 στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, το κορυφαίο δικαστήριο του ΟΗΕ.
Η Κένυα αμφισβήτησε αυτή την προσφυγή και την αρμοδιότητα του εν λόγω δικαστηρίου, εκτιμώντας πως μια δικαστική διαιτησία δεν μπορούσε να υπάρξει παρά μόνο αφού θα είχε ολοκληρωθεί η διαδικασία της διαπραγμάτευσης, κάτι που δεν είχε συμβεί, σύμφωνα με το Ναϊρόμπι.
Το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης δήλωσε αρμόδιο το Φεβρουάριο 2017.
Ενώ είχαν αρχικά προγραμματιστεί για το Σεπτέμβριο 2019, οι ακροαματικές συνεδριάσεις επί της ουσίας του ζητήματος αναβλήθηκαν τρεις φορές, πριν οριστούν για τον Μάρτιο 2021. Η Κένυα ανακοίνωσε τότε ότι δεν θα συμμετάσχει στις ακροαματικές συνδριάσεις.
Την Παρασκευή, μερικές ημέρες πριν από τη ετυμηγορία που αναμένεται σήμερα, το Ναϊρόμπι δήλωσε πως δεν αναγνωρίζει πλεόν «την υποχρεωτική δικαιοδοσία» του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης.
– Μια πηγή εντάσεων –
Αυτή η μεθοριακή διένεξη δηλητηριάζει τακτικά τις ήδη θυελλώδεις σχέσεις ανάμεσα στις δύο χώρες.
Το Φεβρουάριο 2019, η Κένυα ανακάλεσε τον πρεσβευτή της από το Μογκαντίσου, κατηγορώντας τη σομαλική κυβέρνηση ότι έβγαλε σε δημοπρασία κοιτάσματα πετρελαίου και αερίου στη διαφιλονικούμενη ζώνη.
Η Κένυα, η οποία έχει πληγεί από μεγάλης έκτασης επιθέσεις στην επικράτειά της, υπενθύμισε το τίμημα που κατέβαλε για τη συμμετοχή της στη δύναμη της Αφρικανικής Ένωσης στη Σομαλία (Amisom).
Το Μογκαντίσου απέρριψε τις κατηγορίες αυτές, διαβεβαιώνοντας πως δεν θα προχωρήσει «σε καμιά μονομερή ενέργεια αναφορικά με τη διαφιλονικούμενη ζώνη όσο το CIJ δεν θα έχει εκδώσει την ετυμηγορία του».
Οι πρόεδροι της Σομαλίας Μοχάμεντ Αμπντουλάχι Μοχάμεντ και της Κένυας Ουχούρου Κενυάτα συναντήθηκαν το Νοέμβριο 2019 στο Ναϊρόμπι και συμφώνησαν να «εξομαλύνουν» τις σχέσεις.
Όμως στη συνέχεια, το Δεκέμβριο 2020, η Σομαλία διέκοψε τις σχέσεις της με την Κένυα μετά την επίσκεψη στο Ναϊρόμπι του προέδρου της αυτοανακηρυχθείσας δημοκρατίας του Σομάλιλαντ, την οποία το Μογκαντίσου θεωρεί πως ανήκει στην επικράτειά του.
Τον Ιούνιο του 2021, η Κένυα ανακοίνωσε πως ανοίγει και πάλι την πρεσβεία της στο Μογκαντίσου και στη συνέχεια οι δύο χώρες συμφώνησαν να προχωρήσουν σε μια «επανέναρξη» των σχέσεων τους έπειτα από μια συνάντηση τον Αύγουστο ανάμεσα στον Σομαλό πρωθυπουργό Μοχάμεντ Χουσέιν Ρόμπλε και τον πρόεδρο Κενυάτα.
ΠΗΓΗ: ΑΠΕ- ΜΠΕ
