Διπλή περικοπή ή “πάγωμα” συντάξεων, κατά περίπτωση, ακόμη και χηρείας, φωτογραφίζει εγκύκλιος του υφυπουργού Εργασίας Πάνου Τσακλόγλου.
Σύμφωνα με εργατολόγους, χωρίς να υπάρχει σχετική πρόβλεψη στον “νόμο Κατρούγκαλου”, ούτε στον μεταγενέστερο “νόμο Βρούτση”, ο υφυπουργός Εργασίας, με την εγκύκλιο του διαχωρίζει την εθνική από την ανταποδοτική σύνταξη ως προς τον υπολογισμό του τελικού ποσού, επισημαίνοντας ότι δικαιούχος με δύο ή και περισσότερες συντάξεις δεν θα πρέπει να λαμβάνει από κάθε πηγή εθνική σύνταξη.
Με τον τρόπο αυτό, για τους συνταξιοδοτηθέντες έως τις 13 Μαϊου 2016 το υπερβάλλον ποσό που προκύπτει από την επιπλέον εθνική σύνταξη θεωρείται προσωπική διαφορά, συνεχίζεται η καταβολή του και συμψηφίζεται με οποιαδήποτε μελλοντική αύξηση (“πάγωμα” σύνταξης).
Όμως, από την ημερομηνία αυτή και μετά, ο υπολογισμός των δύο ή περισσοτέρων συντάξεων (πχ, γήρατος εξ ιδίου δικαιώματος και χηρείας) γίνεται με βάση το δεδομένο ότι η εθνική σύνταξη δεν μπορεί να καταβάλλεται περισσότερες από μια φορά στον ίδιο δικαιούχο.
Επομένως στο σημείο αυτό, το υπουργείο Εργασίας περιγράφει περικοπή των συντάξεων ως προς το σκέλος της εθνικής σύνταξης ακόμη κι αν πρόκειται για δικαιούχο σύνταξης χηρείας, ο οποίος μετά την παρέλευση τριετίας εφόσον λαμβάνει και δική του σύνταξη έχει περιορισμό της σύνταξης από το 70% στο 35% του ποσού που λάμβανε ο θανών…
Κι αυτό γιατί με βάση το ‘νόμο Κατρούγκαλου’, για τον υπολογισμό της σύνταξης χηρείας λαμβάνεται υπόψη και η εθνική σύνταξη του θανόντος,αντίθετα από τα προβλεπόμενα στην εγκύκλιο….
Σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας, η εγκύκλιος δεν έχει αναδρομική ισχύ. Άρα, η οποία περικοπή δεν θα ανατρέχει στο παρελθόν δημιουργώντας ζήτημα επιστροφής χρηματικών ποσών από τους συνταξιούχους για τα προηγούμενα έτη.
Με την εγκύκλιο, καθορίζονται:
Ο τρόπος χειρισμού της εθνικής σύνταξης όταν συντρέχει σώρευση περισσότερων της μιας εθνικών συντάξεων από ίδιες ή διαφορετικές αιτίες.
Η θέσπιση της εθνικής σύνταξης (επιπλέον της ανταποδοτικής σύνταξης) αποσκοπεί στη διασφάλιση ενός κατώτατου ποσού σύνταξης για κάθε κατηγορία συνταξιούχων του e-ΕΦΚΑ. Στο πνεύμα αυτό, η εθνική σύνταξη χρηματοδοτείται απευθείας από τον κρατικό προϋπολογισμό. Συνεπώς, εκ της ίδιας της φιλοσοφίας και αρχιτεκτονικής της εθνικής σύνταξης, δεν επιτρέπεται η σώρευση περισσοτέρων της μιας εθνικών συντάξεων στο ίδιο άτομο.
Σε εφαρμοστικό επίπεδο, όταν ένας ασφαλισμένος δικαιούται περισσότερες της μιας συντάξεις από οποιαδήποτε αιτία (γήρατος, αναπηρίας ή θανάτου), του χορηγείται μια μόνο εθνική σύνταξη που δεν μπορεί να υπερβαίνει (μεμονωμένα ή ως άθροισμα εθνικών συντάξεων από διαφορετικές αιτίες) το ανώτατο όριο μιας πλήρους εθνικής σύνταξης (384 ευρώ). Ο κανόνας αυτός ισχύει και εφαρμόζεται, ανεξαρτήτως της προέλευσης του συνταξιοδοτικού δικαιώματος (εξ ιδίου δικαιώματος ή κατά μεταβίβαση) και σε οποιονδήποτε συνδυασμό σώρευσης.
2. Το ανώτατο και το κατώτατο όριο σύνταξης λόγω θανάτου
Το συνολικό ποσό των κατά μεταβίβαση συντάξεων που καταβάλλονται στα δικαιοδόχα πρόσωπα (σύζυγος, τέκνα) λόγω θανάτου του συνταξιούχου δεν μπορεί να υπερβαίνει τη σύνταξη του θανόντος. Αντιστοίχως, το ποσό του συνόλου των κατά μεταβίβαση συντάξεων που καταβάλλονται στα δικαιοδόχα πρόσωπα δεν μπορεί να είναι χαμηλότερο των 360 ευρώ.
Εξαίρεση αποτελούν τα ορφανά τέκνα και από τους δύο γονείς στα οποία το κατώτατο όριο δεν επιμερίζεται αλλά το καθένα λαμβάνει τουλάχιστον το κατώτατο όριο.
3. Το πλήθος δικαιωμάτων σε ανταποδοτική σύνταξη επί σώρευσης συντάξεων διαφορετικής αιτίας στο πρόσωπο του θανόντος.
Σε περίπτωση θανάτου συνταξιούχου που ελάμβανε δύο ανταποδοτικές συντάξεις, το δικαίωμα των δικαιοδόχων στη σύνταξη του θανόντος είναι ενιαίο και αδιαίρετο, ανεξαρτήτως του πλήθους και του είδους των δικαιωμάτων που μεταβιβάζονται από τον θανόντα.
4. Για τις συντάξεις χηρείας μετά την πρώτη τριετία.
Για τα τρία πρώτα χρόνια μετά το θάνατο του συνταξιούχου, καταβάλλεται στον επιζώντα σύζυγο ολόκληρη η σύνταξη χηρείας, η οποία ισούται με το 70% της σύνταξης του θανόντος. Οι κανόνες σώρευσης της εθνικής σύνταξης, όπως αναλύθηκαν παραπάνω, εφαρμόζονται απαρέγκλιτα.
Με το πέρας της πρώτης τριετίας, πάντα σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου, η σύνταξη προσαρμόζεται και καταβάλλεται το ήμισυ αυτής (δηλαδή, το 35% της σύνταξης του θανόντος), εφόσον ο επιζών εργάζεται ή αυτοαπασχολείται ή λαμβάνει σύνταξη από οποιαδήποτε άλλη πηγή. Εάν ο επιζών σύζυγος είναι ανάπηρος σε ποσοστό τουλάχιστον 67%, εξακολουθεί να λαμβάνει ολόκληρη τη σύνταξη χηρείας, χωρίς περικοπή, για όσο διαρκεί η αναπηρία.
Με αυτά τα δεδομένα, σύμφωνα με την εγκύκλιο του υπουργείου Εργασίας:
Εάν κατά την αναπροσαρμογή των ήδη καταβαλλόμενων ή καταβλητέων κατά την 12.05.2016 συντάξεων λογίσθηκαν πολλαπλά ποσά εθνικών συντάξεων και δεν εφαρμόστηκε το κριτήριο της σώρευσης, τότε με την ορθή εφαρμογή των κανόνων, το τελικώς καταβλητέο ποσό δεν θα διαφοροποιηθεί για τον δικαιούχο. Τούτο διότι, βάσει των προβλεπόμενων για την αναπροσαρμογή, το όποιο υπερβάλλον ποσό από τα 384€ θα πρέπει να απεικονιστεί πληροφοριακά ως προσωπική διαφορά και να συνεχίσει να καταβάλλεται στον δικαιούχο.
Αντιθέτως, μετά την ημερομηνία αυτή σε περίπτωση περισσοτέρων συντάξεων που αναπροσαρμόζονται, χορηγείται μία εθνική σύνταξη, (β) σε περίπτωση που μετά την 13.05.2016 το ίδιο πρόσωπο λάβει και δεύτερη σύνταξη από τον e-ΕΦΚΑ (εξ ιδίου δικαιώματος ή κατά μεταβίβαση) θα υπολογιστεί το αναλογούν ποσό της εθνικής σύνταξης και έπειτα θα εφαρμοστούν οι κανόνες σώρευσης, προκειμένου το συνολικό ποσό εθνικής σύνταξης που χορηγείται, να μην ξεπερνά το πλήρες ποσό εθνικής σύνταξης (384€).
Δημήτρης Κωστάκος
