Με στόχο την προστασία και ανάδειξη των νεότερων μνημείων της Αθήνας, η μη κερδοσκοπική εταιρεία MONUMENTA, μέσω του προγράμματος «Καταγραφή και ανάδειξη κτηρίων του 19ου και 20ού αιώνα στην Αθήνα» που πραγματοποιήθηκε με την αποκλειστική δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, έχει καταφέρει τα τελευταία χρόνια να συγκεντρώσει υλικό, να καταγράψει και να φωτογραφίσει περίπου 11.250 κτήρια της περιόδου 1830-1940 τα οποία σώζονται στις επτά δημοτικές κοινότητες της Αθήνας , μάρτυρες της αρχιτεκτονικής ιστορίας της πόλης.
Μιλώντας στον Αθήνα 9.84 και στον Γιώργο Αποστολίδη, η κ. Ειρήνη Γρατσία, αρχαιολόγος και συντονίστρια της MONUMENTA, υπογράμμισε μεταξύ άλλων την σημασία του να γίνει συνείδηση στο ευρύ κοινό η ανάγκη προστασίας των ιστορικών κτηρίων.
Αφορμή γι αυτήν την πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση, η συνεργασία της MONUMENTA, με τον ΑΘΗΝΑ 9.84 στο πλαίσιο της οποία θα παρουσιάζεται το νέο ραδιοφωνικό ένθετο «Ταυτότητα Κτηρίου», ( καθημερινά στις 8.59 και στις 17.59 με την Νάνσυ Αγγελοπούλου μέσα από την ραδιοφωνική συχνότητα του σταθμού της πόλης), μέσω του οποίου θα μαθαίνουμε για την ιστορία κτηρίων τα οποία αποτελούν σημείο αναφοράς για την Αθήνα.
Σύμφωνα με την κ. Γρατσία, η καταγραφή δεν περιορίστηκε στην επιτόπια έρευνα αλλά αναζητήθηκαν και συγκεντρώθηκαν οι μαρτυρίες των ανθρώπων που έζησαν σε αυτά τα κτήρια ή των μηχανικών που τα σχεδίασαν.
«Αυτό που προσπαθούμε να καταφέρουμε είναι όχι απλώς να κοιτάζουμε τα κτήρια της πόλης μας αλλά γνωρίζουμε την ιστορία που κρύβεται πίσω από αυτά ώστε στο εξής να τα παρατηρούμε με μια διαφορετική ματιά, να εξοικειωνόμαστε με αυτά και να φροντίζουμε για την προστασία τους. Να αρχίσουμε να καταλαβαίνουμε την αρχιτεκτονική τους μορφή, να αντιλαμβανόμαστε τι σημαίνει νεοκλασικισμός, εκλεκτικισμός μοντερνισμός σε αυτήν την πόλη και πόσο έντονη είναι η παρουσία και των τριών αυτών αρχιτεκτονικών ρυθμών».
Όπως χαρακτηριστικά είπε «τα κτήρια δεν είναι απλώς λίθοι αλλά ανθρώπινες ιστορίες μικρές και μεγάλες, με έντονα συναισθήματα, μνήμες, ταυτότητα και επομένως, απώτερος στόχος είναι να στρέψουμε τη ματιά μας σε αυτά και να τα προστατεύσουμε».
Γι αυτό, άλλωστε, υπογράμμισε ως ιδιαιτέρως σημαντική την συμβολή των πολιτών σε αυτή την προσπάθεια γνωριμίας με τα κτήρια και την πόλη ώστε μέσα από την συγκέντρωση φωτογραφιών, σχεδίων και μαρτυριών, να τεκμηριώνεται η αρχιτεκτονική κληρονομιά της.
« Συλλέξαμε προφορικές μαρτυρίες από ιδιοκτήτες πολλών κτηρίων. Τα κτήρια που σώζονται στις μέρες μας δεν είναι λίγα, είναι ωστόσο λιγότερα σε σχέση με αυτά που είχαν χτιστεί και δυστυχώς κατεδαφίστηκαν στο πέρασμα των χρόνων. Εκτιμάται ότι πρέπει να σώζεται το 15-20%».
Και πρόσθεσε: «Το να σώσουμε τη μαρτυρία των μεγάλων πλέον σε ηλικία ανθρώπων οι οποίοι έζησαν την Αθήνα την δεκαετία του ‘30 του ΄40 του ’50, αποτελεί ένα πολύ μεγάλο στοίχημα για εμάς. Στόχος μας σε αυτήν μας την προσπάθεια είναι η συμμετοχή του κόσμου. Θέλουμε να μας στέλνει πληροφορίες μέσω της ιστοσελίδας μας και με αυτόν τον τρόπο να προσθέτει ένα μικρό ‘’λιθαράκι’’ στην ιστορία των κτηρίων. Πρόκειται για μια γοητευτική γνωριμία με την πόλη που είναι τόσο διαφορετική σε κάθε σημείο της και σε κάθε γειτονιά της. Είναι ένας στόχος που θα έπρεπε να αφορά όλους, την κάθε γειτονιά, τον κάθε σύλλογο, τον Δήμο, όλους όσοι ζουν σε αυτήν την πόλη ή την επισκέπτονται».
