Με αφορμή πρόσφατη έρευνα του ελληνικού γραφείου της Greenpeace για το «Ενεργειακό Τοπίο στην Ελλάδα», η οποία μεταξύ άλλων έδειξε ότι οι καταναλωτές στην Ελλάδα αισθάνονται αποκλεισμένοι από τα εθνικά σχέδια ενεργειακής μετάβασης ενώ παράλληλα καταγράφηκε ένα ιδιαίτερα ενθαρρυντικό ενδιαφέρον των πολιτών για συμμετοχή σε μια ενεργειακή κοινότητα με στόχο την αυτοπαραγωγή και ιδιοκατανάλωση ενέργειας, μιλήσαμε με τον ειδικό σε θέματα κλίματος και ενέργειας, του ελληνικού γραφείου της Greenpeace, Ignacio Navarro.
Τι είναι οι ενεργειακές κοινότητες (ΕΚΟΙΝ)
Οι ενεργειακές κοινότητες είναι τοπικοί αστικοί συνεταιρισμοί αποκλειστικού σκοπού, μέσω των οποίων πρωτίστως οι πολίτες (είτε ως φυσικά είτε ως νομικά πρόσωπα) μπορούν να δραστηριοποιηθούν στον ενεργειακό τομέα, αξιοποιώντας τις καθαρές πηγές ενέργειας. Με τη συμμετοχή σε μια ενεργειακή κοινότητα οι πολίτες μπορούν να γίνουν αυτοπαραγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας και να καταναλώνουν το ρεύμα που παράγουν. Στόχος είναι η ενίσχυση όχι μόνο των ατομικών / οικογενειακών εισοδημάτων, αλλά και της τοπικής επιχειρηματικότητας, της αλληλέγγυας οικονομίας και η προώθηση της ενεργειακής δημοκρατίας.
«Η Ελλάδα έχει εφαρμόσει ένα σχετικό με τις ενεργειακές κοινότητες νομοθετικό πλαίσιο από το 2018. Υπάρχουν αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα περίπου 400 ενεργειακές κοινότητες που έχουν εγγραφεί στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο (ΓΕΜΗ) οι περισσότερες από τις οποίες, ωστόσο, δεν είναι ενεργές μόνο λίγες έχουν καταφέρει να διαθέτουν συστήματα παραγωγής ενέργειας είτε με φωτοβολταϊκά πάρκα είτε με αιολικά», τονίζει στον Αθήνα 9.84, ο κ. Navarro. «Όσον αφορά στη συμμετοχή των πολιτών σε ενεργειακές κοινότητες τα πράγματα είναι ακόμη πιο δύσκολα, πχ μια πολυκατοικία στην Αττική με 10 οικογένειες μπορούν να δημιουργήσουν μια ενεργειακή κοινότητα και να παράγουν ρεύμα και μάλιστα το φωτοβολταικό πάρκο παραγωγής τους μπορεί να βρίσκεται σε άλλη περιοχή και όχι στην κατοικία τους. Όπότε δεν είναι αναγκαίο να υπάρχει ιδιοκτησία. Μπορεί ενας ενοικιαστής να κατέχει ένα μερίδιο σε ένα φωτοβολταικό πάρκο της περιφέρειας του. Ακόμα και αν αλλάξει σπίτι θα χρειαστεί να μεταφέρει μόνο τον λογαριασμό ενέργειας στη νέα του διέυθυνση. Μέσω της εικονικής αυτοπαραγωγής (virtual net metering) σε επίπεδο ενεργειακής κοινότητας, ένα νοικοκυριό μπορεί με συνολική εφάπαξ επένδυση 3.000€ να εξοικονομεί περισσότερα από 600€ σε ρεύμα ετησίως».
Τα προβλήματα
«Μεγάλο πρόβλημα είναι η έλλειψη ενημέρωσης των πολιτών για τη συμμετοχή τους σε μία ΕΚΟΙΝ» επισημάινει ο κ. Navarro. «Δεύτερο μεγάλο πρόβλημα είναι ο τρόπος που λειτουργεί η ενεργειακή αγορά. Οι μικρές ενεργειακές κοινότητες δεν μπορούν να ανταγωνιστούν τις μεγάλες εταιρείες λόγω του κόστους των αδειών σύνδεσης στο δίκτυο του ΔΕΔΗΕ, με αποτέλεσμα πολλές πρωτοβουλίες να μη προχωρούν καθώς δεν υπάρχει ένα σύστημα που να βοηθάει τους καταναλωτές. Ακόμα ένα βασικό πρόβλημα είναι η χρηματοδότηση. Οι μικρές ενεργειακές κοινότητες δεν δανειοδοτούνται από τις τράπεζες εύκολα καθώς οι τράπεζες δεν ρισκάρουν και δίνουν δάνεια προσωπικά, δηλαδή, μία ενεργειακή κοινότητα 20 ατόμων θα πρέπει να πάρει 20 δάνεια. Πρέπει το κράτος να καλύψει όλα αυτά τα κενά για να μπορέσουν αυτές οι μη κερδοσκοπικές πρωτοβουλίες που στοχεύουν στην ιδιοπαραγωγή και ιδιοκατανάλωση ενέργειας να προχωρήσουν. Αυτό που γίνεται ξεκάθαρο από την τρέχουσα ενεργειακή κρίση είναι ότι εάν η κυβέρνηση έχει οποιεσδήποτε προθέσεις να βοηθήσει τους καταναλωτές, πρέπει να αυξήσει την ικανότητα παραγωγής ΑΠΕ με παρεμβάσεις στο δίκτυο, να μεριμνήσει για καλύτερη ενεργειακή απόδοση και αναβαθμίσεις κατοικιών, και να ενισχύσει την ιδιοκατανάλωση».
Καλλιόπη Ασλανίδου
