Λίγοι γνωρίζουν ότι κάποτε ο λόφος του Λυκαβηττού ήταν ένα μεγάλο βοσκοτόπι. Ο καταπράσινος σήμερα λόφος ήταν γυμνός από την υπερβόσκηση όπως ήταν και όλοι οι λόφοι της Αθήνας. ” Οι πρώτες αναδασώσεις έγιναν στους λόφους Άγρα και Αρδηττού, αριστερά και δεξιά στα πέταλα του Παναθηναϊκού Σταδίου.
Για να μην μεταφέρουν όμως μακριά τα φυτά έφτιαξαν το πρώτο δασικό φυτώριο κοντά στην Αγία Φωτεινή, εκεί που είναι σήμερα ο Όμιλος Αντισφαίρισης. Στην συνέχεια, το δασικό φυτώριο μεταφέρθηκε στο άλσος Παγκρατίου και εκ των υστέρων στις φοιτητικές εστίες των Ιλισίων, όπου ήταν και το πρώτο δασαρχείο των Αθηνών” μας λέει ο δασολόγος-ερευνητής Γιώργος Καρέτσος καθώς ξεκινά ο περίπατος στον Λυκαβηττό που οργάνωσε, το απόγευμα της Τετάρτης, η δημοτική παράταξη Ανοιχτή Πόλη με αφορμή την πρόσφατη Ημέρα Περιβάλλοντος.
Το ραντεβού δόθηκε στη συμβολή των οδών Σαρανταπήχου και Δόξα Πατρή. Αν και περασμένες έξι, ο ήλιος έκαιγε ακόμη κάνοντας την ανηφόρα προς το εκκλησάκι των Αγίων Ισιδώρων να δείχνει ακόμη πιο μεγάλη. Χτισμένος μέσα σε φυσική σπηλιά, στη μεγαλύτερη του Λυκαβηττού, ο Ι.Ν. των Αγίων Ισιδώρων ήταν από τις λίγες εκκλησίες που υπήρχαν όταν η Αθήνα έγινε η πρωτεύουσα του Ελληνικού Κράτους (το αρχικό κτίσμα καταστράφηκε το 1930 από πυρκαγιά). Λίγα μέτρα πιο πέρα, μια σφραγισμένη μεταλλική πράσινη πόρτα εμποδίζει την πρόσβαση στο παλιό καταφύγιο που διασχίζει τον βράχο σε μήκος 150 μέτρων.
Η αναδάσωση του Λυκαβηττού, ο δασοχωροφύλακας και ο πρέσβης
“Η αναδάσωση του Λυκαβηττού ξεκίνησε το 1880. Τότε η δασική υπηρεσία ήταν τμήμα του υπουργείου Οικονομικών. Είχε δυο τρεις δασολόγους και η υπόλοιποι υπηρεσία ήταν αστυνομικοί. Τη διαχείριση των δασών είχαν δασοχωροφύλακες” συνεχίζει ο κ. Καρέτσος. ” Ήταν λοιπόν ένας δασοχωροφύλακας που φύλαγε τον Λυκαβηττό για να μην βοσκούν κοπάδια με γιδοπρόβατα. Μια μέρα έρχεται ο Άγγλος πρέσβης ένας Νίκολσον, με τη γυναίκα του για να κάνουν βόλτα στον Λυκαβηττό. Του λέει ο Καλπούζος ότι απαγορεύεται. Ο πρέσβης δεν καταλάβαινε και τελικά τσακώθηκαν και ο Καλπούζος τον χτύπησε. Ο πρέσβης διαμαρτυρήθηκε και έκανε διάβημα στην κυβέρνηση Τρικούπη ζητώντας την απομάκρυνση του δασοχωροφύλακα. Ο Καλπούζος οδηγήθηκε στις φυλακές Ναυπλίου για υπέρβαση καθήκοντος και η ελληνική κυβέρνηση αναγκάστηκε να υψώσει τη βρετανική σημαία στο Σύνταγμα και να παιανίζει ο βρετανικός ύμνος. Για μια μέρα η Ελλάδα δήλωσε υποταγή στο Ηνωμένο Βασίλειο και δεν ήταν ανεξάρτητη”.
“Η βόσκηση στους λόφους της Αθήνας απαγορεύτηκε με ειδική διάταξη το 1929” αναφέρει ο Γιώργος Καρέτσος.
Μουσική στη διαπασών
Ο περίπατος με την Ανοιχτή Πόλη συνεχίζεται. Περπατάμε δίπλα στα πεύκα, τα κυπαρίσσια, τις ελιές, τους ευκάλυπτους, τις κουτσουπιές. Τις φραγκοσυκιές και τους αθάνατους που κυριαρχούν στη θαμνώδη βλάστηση. Από απόσταση αρκετών μέτρων ακούμε τη μουσική που παίζει δυνατά στο καφέ μπαρ που λειτουργεί περίπου τρία χρόνια στην Πράσινη Τέντα. ” Το κερασάκι στην τούρτα είναι οι διάφορες αυθαιρεσίες που υπάρχουν με όρους εμπορικών χρήσεων. Εμείς λέγαμε ότι η καφετέρια έπρεπε να ανοίξει αλλά να σέβονται τα όρια. Απ’ό,τι φαίνεται και από τις καταγγελίες που υπάρχουν, η καφετέρια που έχει γίνει δεν σέβεται τα όρια που θα έπρεπε” τονίζει ο Νάσος Ηλιόπουλος.
Δύσβατα μονοπάτια και ελλειπής φωτισμός
Περπατώντας στον λόφο του Λυκαβηττού εύκολα διαπιστώνει κάποιος ότι τα περισσότερα μονοπάτια του είναι καλυμμένα από την πυκνή βλάστηση ή έχουν υποστεί φθορές από τον χρόνο και τις καιρικές συνθήκες. “Υπάρχει πρόβλημα στα παραδοσιακά θέματα. Υπάρχει ζήτημα με τις κλασικές υποδομές που θα έπρεπε να υπάρχουν. Σε ένα μεγάλο κομμάτι του λόφου δεν υπάρχει φωτισμός ενώ υπάρχει πρόβλημα και με τα μονοπάτια. Πρέπει να τρέξουν άμεσα τα αντιδιαβρωτικά-αντιπλημμυρικά έργα που είναι μια μελέτη που πάει όλο και πιο πίσω. Έπρεπε να έχει τελειώσει από το 2021 αλλά δεν έχει ξεκινήσει ακόμη” επισημαίνει ο κ. Ηλιόπουλος.
“Συνολικότερα το θέμα με το πράσινο στον λόφο- και λόγω αποψίλωσης των υπηρεσιών πρασίνου του Δήμου Αθηναίων- δεν είναι η κατάσταση του πρασίνου που θα έπρεπε να είναι. Βεβαίως υπάρχουν κι άλλα ζητήματα όπως ο καθαρισμός. Μπαίνουμε σε αντιπυρική περίοδο” υπογραμμίζει ο επικεφαλής της δημοτικής παράταξης Ανοιχτή Πόλη.
“Εμείς λέμε ότι πρέπει να γίνει άμεσα η αποκατάσταση των διαδρομών ώστε να μπορεί ο κόσμος να χαρεί τη βόλτα τον Λυκαβηττό.
Πρέπει να αλλάξει η ασφαλτόστρωση και να μπουν υδατοπερατά υλικά που είναι πιο φιλικά υλικά για το περιβάλλον” τονίζει ο Νάσος Ηλιόπουλος.
Η βόλτα μας με την Ανοιχτή Πόλη συνεχίζεται με κατεύθυνση το θέατρο του Λυκαβηττού. Περπατώντας απολαμβάνουμε τη θέα της πόλης ενώ την προσοχή μας αποσπούν συχνά οι πολυτελείς κατοικίες με τις πισίνες στις ταράτσες που είναι χτισμένες περιμετρικά του λόφου. Ο χώρος στον οποίον έχει χτιστεί το θέατρο ανήκε στην Εκκλησία της Ελλάδος και στις αρχές της δεκαετίας του 1960 αγοράστηκε από τον ΕΟΤ. Η πρόταση της Άννας Συνοδινού να κατασκευαστεί στον λόφο το θέατρο πυροδότησε έναν έντονο δημόσιο διάλογο. Τελικά, αποφασίστηκε να γίνει μια προσωρινή κατασκευή την οποία έφερε σε πέρας ο πρωτοποριακός για την εποχή αρχιτέκτονας Τάκης Ζενέτος.
Η λειτουργία του θεάτρου ξεκίνησε το 1965 και έως το 2008 που έκλεισε, λόγω προβλημάτων στατικότητας, φιλοξένησε αμέτρητες θεατρικές παραστάσεις και περισσοτερες από 1000 συναυλίες.
Μάγδα Μπουλούκου
