Τέσσερα βιβλία από τις εκδόσεις Μεταίχμιο της Γαλλίδας συγγραφέως που βραβεύθηκε φέτος με το Νόμπελ Λογοτεχνίας.
Στον «Τόπο» (1983) και στο «Μια γυναίκα» (1987) η Ερνό, μετά την απώλεια των γονιών της, παραδίδει δύο ειλικρινή, σπαρακτικά αφηγήματα, καθώς μόνο μέσα από τις λέξεις αισθάνεται ότι μπορεί να προσεγγίσει την αλήθεια, μακριά από περιττά λογοτεχνικά και καλλιτεχνικά τερτίπια. Ένα παρελθόν βουτηγμένο στην ανέχεια, ζωές υποταγμένες στην ανάγκη και στον αγώνα της επιβίωσης, η φυγή και το πέρασμα της κόρης στο αντίπαλο ταξικό στρατόπεδο, η επιτυχία της απόκτησης όσων στερήθηκαν οι γεννήτορές της.
Στο «Γεγονός» (2000), η Ερνό περιγράφει την απελπισμένη προσπάθεια να προβεί σε έκτρωση στα 23 της, το 1963, όταν οι αμβλώσεις ήταν ακόμη απαγορευμένες στη Γαλλία. Με αφορμή το τραύμα, μιλάει για τον νόμο, την ηθική, τη ζωή και τον θάνατο, για «μια εμπειρία βιωμένη από την αρχή ως το τέλος μέσα από το σώμα». Στο καλύτερο της βιβλίο «Τα χρόνια» (2008), η συγγραφέας κατασκευάζει μια αριστοτεχνική και δαιδαλώδη πραγματεία για τη Μνήμη. Με αφετηρία σκόρπιες αναμνήσεις και φωτογραφίες, περιπλανιέται στα μονοπάτια της ζωής της, αλλά και σε μια ολόκληρη εποχή, καταφέρνοντας να καταγράψει μια απαραίτητη συλλογική αυτοβιογραφία για το βίωμα, το αποτύπωμα και τον αντίκτυπο της Ιστορίας στο άτομο. «Να περισώσει», όπως λέει στο τέλος, «κάτι απ’ τον χρόνο, στον οποίο εμείς δεν θα υπάρχουμε».
Με το συνολικό της έργο, τη μοναδική σύζευξη προσωπικής και κοινωνιολογικής ματιάς, δεν είναι τυχαία η επιρροή της Ερνό σε πολλούς μεταγενέστερους συγγραφείς, σε σημείο θα λέγαμε δημιουργίας Σχολής. Είναι από τις πρώτες που μίλησαν χωρίς προσωπείο για το ατομικό και το συλλογικό ασυνείδητο, εξ ου και η παγκόσμια πλέον αναγνώρισή της.
«Τα πάντα θα σβήσουν σ’ ένα δευτερόλεπτο. Το λεξικό που φτιάχνουμε από το λίκνο ως τον τάφο θα χαθεί. Σιωπή, και μήτε μια λέξη για να την εκφράσει. Τίποτα δεν θα βγαίνει απ’ το ανοιχτό στόμα. Μήτε το ‘‘εγώ’’ μήτε το ‘‘εμένα’’. Η γλώσσα θα συνεχίσει να μεταμορφώνει τον κόσμο σε λέξεις. Στις κουβέντες γύρω από ένα γιορτινό τραπέζι θα είμαστε απλώς ένα όνομα, ολοένα και πιο πολύ δίχως πρόσωπο, μέχρις ότου εξαφανιστούμε μες στην αχανή ανωνυμία μιας μακρινής γενιάς». (Από τα «Χρόνια»).
Τα βιβλία της Ανί Ερνό κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Μεταίχμιο σε μετάφραση Ρίτας Κολαΐτη. Στις 28 Νοεμβρίου θα κυκλοφορήσουν και τα πιο πρόσφατα έργα της «Αναμνήσεις ενός κοριτσιού» και «Ο νεαρός άνδρας».
Κώστας Μοστράτος
