«Δεν υποφέρουμε από τα πάθη μας· ο μόνος λόγος για τον οποίο υποφέρουμε είναι ότι δεν μπορούμε να τους παραδοθούμε».
Μαζί σε έναν τόμο δύο νουβέλες – πορτρέτα δύο φωνών. Ο «Αλέξης», ένα από τα νεανικά έργα της Γιουρσενάρ (1929), γραμμένο όταν αυτή ήταν μόλις 24 ετών, είναι η μακροσκελής επιστολή ενός άνδρα στη νεαρή σύζυγό του, την οποία και έχει παρατήσει. Ανομολόγητα πάθη, αλήθειες που δεν μπορούν να ειπωθούν παρά μόνο υπαινικτικά, με την ελπίδα ότι ίσως να υπάρξει κατανόηση από την πλευρά της παραλήπτριας. Η σεξουαλική ελευθερία και υποχώρηση στις φυσικές ροπές φανερώνεται ως απόλυτη ανάγκη, κόντρα σε κάθε ισχύουσα κοινωνική συνθήκη και επιταγή.
Στη δεύτερη νουβέλα, τη «Χαριστική βολή», δημοσιευμένη τρεις μόλις μήνες πριν από το ξέσπασμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, αφηγητής είναι πλέον ένας ώριμος άνδρας που θυμάται την ιδιότυπη σχέση του με άλλα δύο πρόσωπα, τον παιδικό του φίλο και την αδελφή του τελευταίου. Εν μέσω πολεμικών και εσωτερικών συγκρούσεων, και εδώ τα συναισθήματα εκφράζονται υπόγεια με μοναδικό πάθος του ήρωα τη μοναξιά.
Η Γιουρσενάρ παραδίδει έναν πολύτιμο μυστικό χάρτη της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης, σκάβοντας επικίνδυνες κρυφές περιοχές. Μελετά την ακραία περιπλοκότητα της φύσης μας, όπου τίποτα δεν είναι απλό στην πορεία για την κατάκτηση της ελευθερίας μας – αν αυτή υπάρχει. Και τελικά αποδεικνύει τη δυσκολία τού να μιλήσεις στους άλλους για εσένα, καθώς με τα λόγια της συγγραφέα «πόσο δύσκολο ακόμα και από το να ζεις είναι να εξηγείς τη ζωή σου».
«Και η ίδια η ζωή ένα φυσιολογικό μυστικό είναι. Δεν καταλαβαίνω γιατί η ηδονή θα έπρεπε να είναι αξιοκαταφρόνητη επειδή δεν είναι παρά ένα συναίσθημα· η οδύνη είναι επίσης συναίσθημα, κι όμως κανένας δεν την περιφρονεί. Σεβόμαστε την οδύνη επειδή δεν είναι ηθελημένη· ωστόσο, ούτε η ηδονή είμαι σίγουρος πως είναι πάντα ηθελημένη, πως δε μας επιβάλλεται. Ακόμα και αν αυτό δεν ίσχυε, πάντως, η ελεύθερα επιλεγμένη ηδονή δε θα μου φαινόταν πιο ένοχη. Όμως, δεν είναι εδώ ο κατάλληλος χώρος για να τεθούν όλα αυτά τα ερωτήματα».
Οι νουβέλες της Μαργκερίτ Γιουρσενάρ «Αλέξης» και «Η χαριστική βολή» κυκλοφορούν σε έναν τόμο από τις εκδόσεις Πατάκη σε μετάφραση Ανδρέα Παππά.
Κώστας Μοστράτος
