Η νέα ταινία του Βασίλη Μαζωμένου «Καθαρτήριο» κλείνει την τριλογία της κρίσης (Γραμμές, Εξορία). Αφηγείται επτά ιστορίες ακραίας αγάπης, με τους ήρωες τους να επιδιώκουν μέσω αυτής τον… εξαγνισμό. Πρόκειται για ένα σουρεαλιστικό δράμα με στοιχεία μαύρης κωμωδίας.
Mετά την ελληνική πρεμιέρα της στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (Νοέμβριος 2022), με τις sold out προβολές και τη θερμή υποδοχή του κοινού, η ταινία απέσπασε το βραβείο σκηνοθεσίας στο 35ο Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου στην Αθήνα. Η ταινία κάνει πρεμιέρα για το κοινό, την Πέμπτη 2 Φεβρουαρίου, στις αίθουσες STUDIO New Star Art Cinema & ΑΝΔΟΡΑ.
Σύνοψη:
Επτά διαφορετικές ιστορίες στη σύγχρονη Ελλάδα. Ιστορίες όπου οι ήρωες τους προσπαθούν να εξαγνιστούν μέσω της αγάπης.
Ένας μοναχός ηγείται μιας πομπής. Ένα κορίτσι διασώζεται από την πορνεία. Δύο κολεγιόπαιδα γίνονται δράστες βίαιων περιστατικών. Ένας ηλικιωμένος πέφτει θύμα μιας αστυνομικού. Ένα ζευγάρι προσπαθεί να αποκαταστήσει τη σχέση του. Μια γυναίκα εκφράζει τον θυμό της σε έναν δημόσιο υπάλληλο. Ένας άνδρας απάγει τον καλύτερο του φίλο. Επτά διαφορετικές ιστορίες για την αγάπη στη σύγχρονη Ελλάδα, από ανθρώπους που την αναζητούν, τη βρίσκουν, τη χάνουν.
Ο σκηνοθέτης, σεναριογράφος και παραγωγός ταινιών Βασίλης Μαζωμένος μίλησε στον Αθήνα 9.84 και τη Νάνσυ Αγγελοπούλου για τη νέα του ταινία, την πορεία της, την κοινωνική, ανθρωπιστική και πολιτική κρίση αλλά και για την υποβάθμιση των καλλιτεχνικών σπουδών.
-Πως κλείνει η τριλογία της κρίσης;
Β.Μ.: Το «Καθαρτήριο» είναι το κλείσιμο μιας τριλογίας της κρίσης. Η τριλογία ξεκίνησε το 2016 με τις «Γραμμές» που ήταν οι ψυχολογικές επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης, είχαμε το 2020 την «Εξορία» που μιλούσε για τον Έλληνα, ξένο στην ίδια του την πατρίδα και το «Καθαρτήριο» είναι η αναζήτηση της αγάπης από τους ήρωες. Τους παρακολουθούμε στην προσπάθειά τους να εξαγνιστούν, οι ψυχές τους να καθαρίσουν από αυτό που βιώνουν μέσα στην παρατεταμένη κρίση που ζούμε. Τους χαρακτήρες, ο καθένας μας θα μπορούσε να τους αναγνωρίσει στον κοινωνικό ή φιλικό του περίγυρο, αλλά και σε μία ευρύτερη πινακοθήκη της ελληνικής πραγματικότητας.
Ποια είναι η μέχρι τώρα φεστιβαλική πορεία της ταινίας;
Β.Μ.: Μετά τη βράβευσή της στο Λονδίνο στα Maverick awards, θα πάει στην Πορτογαλία τέλος Φεβρουαρίου, στο 43ο φεστιβάλ FANTASPORTO 2023, όπου έχω την τιμή να διαγωνίζομαι με σκηνοθέτες όπως ο Κριστόφ Ζανούσι. Ταυτόχρονα περιμένουμε αποτελέσματα και από συμμετοχές σε άλλα σημαντικά φεστιβάλ. Η ταινία έχει ξεκινήσει δύο μήνες την πορεία της από το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και έπειτα και είμαι αρκετά ικανοποιημένος από τη διεθνή της πορεία. Ελπίζω να είναι και στην Ελλάδα το ίδιο.
-Πόσο ακραία μπορεί να εκφραστεί η αγάπη; Μπορεί ο καθένας μας να ξεπεράσει τα όριά του κατά τη γνώμη σας;
Β.Μ.: Είναι θέμα στιγμής. Αν έχεις επενδύσει στον άλλον ένα μέρος της ύπαρξής σου, ή και ολόκληρη την ύπαρξή σου αυτό το πράγμα περνάει σε μία σφαίρα που φεύγει από την πραγματικότητα, μπορεί να οδηγήσει σε παρανοικές ή και έκνομες ενέργειες. Πως μπορεί μία αστυνομικός να ξεπεράσει την ιδιότητά της και να πάρει μαζί της έναν παππού με άνοια και να τον βαφτίσει πατέρα; Η μοναξιά αυτής της γυναίκας μπορεί να την οδηγήσει σε μία έκνομη ενέργεια. Σε μία άλλη ιστορία της ταινίας, ο φίλος που ελλείψει χρημάτων για αποκλειστική νοσοκόμα, κάνει βάρδια στο νοσοκομείο δίπλα στον κολλητό του, τον βγάζει από τα σεντόνια και τους ορούς γιατί θέλει να του χαρίσει ένα όμορφο τέλος, δίπλα στη θάλασσα. Όλα αυτά θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν γεγονότα κατανοητά ως προς την πράξη, από την άλλη δεν παύουν να είναι ακραίες εκδηλώσεις και στα όρια της παρανομίας.
Είμαι υπέρ της αντίληψης ότι κανείς δεν γεννιέται εγκληματίας, εκτός φυσικά από περιπτώσεις ψυχικής διαταραχής ακραίας μορφής, οι συνθήκες οδηγούν έναν μικρό παιδί στο να κλέψει ένα πορτοφόλι, αυτό το παιδί δεν γεννήθηκε κλέφτης, ο κοινωνικός του περίγυρος ίσως του έμαθε ότι είναι μια ευκολία.
Ολοκληρώνοντας την τριλογία έχετε εξάγει συμπεράσματα για τις μεταβολές στην ελληνική κοινωνία λόγω της κρίσης;
Β.Μ.: Υπάρχει ένα φαινόμενο που με τρομάζει, το φαινόμενο του εκφασισμού της κοινωνίας μας. Για όσους έχουν σχέση με το παλαιότερο σινεμά, υπήρχε το μεγάλο κίνημα του γερμανικού εξπρεσιονισμού με φοβερές προσωπικότητας όπως ο Φριτζ Λανγκ (Fritz Lang), ο Ρόμπερτ Βίνε (Robert Weine). Όπως σε μία από τις ταινίες λοιπόν, το «Νοσφεράτου», είναι σαν να βγαίνουν τα τέρατα που ήταν κρυμμένα όλα αυτά τα χρόνια, τις δεκαετίες μετά τη δικτατορία και ξαναβγαίνουν και απειλούν την ίδια μας τη ζωή. Οι θέσεις, οι απόψεις και οι ενέργειες όλων αυτών των ανθρώπων που έχουν έναν αντισυστημικό λόγο και επικαλούνται την παρακμή της αστικής δημοκρατίας, στην πραγματικότητα επιχειρούν την ανατροπή των δεδομένων του ίδιου του Διαφωτισμού, της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της αλληλεγγύης. Αυτό είναι για μένα το πιο τρομακτικό, να βλέπεις ένα μέρος του ελληνικού πληθυσμού που χρόνια τώρα βίωσε μία ελευθερία και άνεση λόγου, να ταυτίζεται με τέτοιες ιδέες και απόψεις. Επομένως, ένα από τα πιο φοβερά πράγματα από άποψη μετάλλαξης, το οποίο έχει αιτία, καθώς η σύγχρονη αριστερά δεν μπόρεσε να απορροφήσει όλη αυτή την δυναμική της αντίδρασης και έτσι ήταν πολύ απλό να έρθουν στην επιφάνεια φαινόμενα ναζιστικής προέλευσης που θεωρούσαμε πως είχαν λήξει.
Βλέπετε φως στον ορίζοντα;
Β.Μ.: Ίσως σε γειτονιές, σε στέκια νεολαίας και καλλιτεχνών, είναι ελάχιστοι οι συνειδητοποιημένοι άνθρωποι, οι περισσότεροι είναι κλεισμένοι στα σπίτια τους και ακολουθούν τη λογική ενός κύκλου, όπως στις φυλακές προαυλίζεται ο κρατούμενος κάνοντας κύκλους. Παλιά αυτός που έφερνε αντίσταση σε ένα σύστημα τον φυλάκιζαν, τον εξόριζαν. Τώρα δεν υπάρχει ανάγκη για όλα αυτά γιατί παραδίνεσαι μόνος σου μέσω της τηλεοπτικής βαρβαρότητας και μέσω του εγκλωβισμού των πολιτών στον ψηφιακό τους εαυτό. Τα κοινωνικά δίκτυα, που όλοι τα χρησιμοποιούμε και θα μπορούσαν να παίξουν έναν εξαιρετικό ρόλο σε έναν δημόσιο διάλογο, έχουν κι αυτά οδηγήσει σε μία παθητικότητα.
Πως επηρεάζει τους ανθρώπους του κινηματογράφου το Προεδρικό Διάταγμα 85/2022;
Β.Μ.: Οι άνθρωποι του κινηματογράφου επηρεάζονται μόνο αν θέλουν να ασχοληθούν σε ένα θεωρητικό επίπεδο ή να πιάσουν δουλειά σε ένα κανάλι, οι άνθρωποι της Τέχνης του κινηματογράφου δεν νομίζω ότι επηρεάζονται. Παρόλα αυτά, είναι μια απαράδεκτη κυβερνητική απόφαση, που ήρθε να προστεθεί στην αδιαφορία των τελευταίων κυβερνήσεων οι οποίες δεν φρόντισαν να δημιουργήσουν μία Ακαδημία Τεχνών και να ενσωματώσουν όλες αυτές τις υπέροχες διαφορετικές Τέχνες σε κάτι το οποίο θα βοηθούσε τους νέους ανθρώπους, πέρα από το στοιχείο της αυτοεκπαίδευσης, να συναντήσουν σοβαρούς δασκάλους, να αναμετρηθούν με ωραίες ιδέες, να “ξυπνήσουν”, γιατί αυτό κάνει στην ουσία η ακαδημαϊκή ζωή. Μετά παίρνει ο καθένας τον δρόμο του, ανάλογα με το ταλέντο του, τη διάθεσή του, τις δυνατότητές του και τον παράγοντα τύχη. Αυτό το στοιχείο που μπορεί να έχει ένας καλλιτέχνης, την έκρηξης του ασυνείδητου του έτσι ώστε να δημιουργήσει ένα έργο μπορεί να μην το έχουν όλοι. Αλλά αυτό που ο κόσμος λέει ταλέντο, πρέπει να καλλιεργηθεί, είτε μέσα από μία σοβαρή εκπαιδευτική διαδικασία είτε μέσα από την αυτοεκπαίδευση και τη συνάντηση με ό,τι γίνεται στο διεθνές περιβάλλον. Αυτά τα πράγματα λείπουν· η Ελλάδα εξακολουθεί να μην έχει Ανώτατη σχολή για τις Τέχνες και δεύτερον μοιάζει λίγο με μια επαρχία. Αν κάποιος δεν έχει πρόσβαση να πάρει αεροπλάνο να πάει στο Λονδίνο, στο Παρίσι, τη Νέα Υόρκη ή το Μόντρεαλ, να δει τι συμβαίνει τώρα, ζει σε ένα περιβάλλον περιορισμένο. Αν δεν συνδιαλλαγεί κάποιος με το τώρα, δεν μπορεί να κατανοήσει ποια είναι η πραγματικότητα της Τέχνης.
Καθαρτήριο
Είδος: Μυθοπλασία (Δράμα / Μαύρη Κωμωδία)
Διάρκεια: 95΄ | Πρωτότυπη Γλώσσα: Ελληνικά
*H TAINIA EINAI ΚΑΤΑΛΛΗΛΗ ΓΙΑ ΑΝΗΛΙΚΟΥΣ ΑΝΩ ΤΩΝ 15 ΕΤΩΝ
Σύνοψη ταινίας: Επτά ιστορίες ακραίας αγάπης στη σύγχρονη Ελλάδα.
Ηθοποιοί / Συντελεστές
Ερμηνευτές: Μαρία Ζορμπά, Θοδωρής Κατσαφάδος, Γιάννης Κοκιασμένος,
Κώστας Μπάρας, Νεφέλη Κουρή, Βαγγέλης Ψωμάς, Ανδρέας Νάτσιος,
Αγγελική Καρυστινού, Adrian Frieling, Ηλέκτρα Γεννατά, Νίκος Παντελίδης,
Θανάσης Χαλκιάς, Μαρία Καρακίτσου, Χρήστος Ζαχάρωφ, Δημήτρης Φουρλής, Χριστίνα Σωτηρίου, Στέφανος Κακαβούλης, Αλέξιος Κοτσώρης,
Δημήτρης Σιγανός, Natalie Pawloff, Κατερίνα Τσάση,
Δημήτρης Μωραΐτης, Άννα Γούλα
Σκηνοθεσία: Βασίλης Μαζωμένος
Σενάριο: Βασίλης Μαζωμένος, Βασίλης Γουδέλης
Φωτογραφία: Φώτης Μήτσης GSC
Μοντάζ: Αλέξανδρος Χριστάρας, Εύη Λόη / Πρωτότυπη Μουσική: DNA
Ήχος: Αντώνης Σαμαράς / Σχεδιασμός Ήχου: Κώστας Χρυσόγελος
Σκηνικά: Δήμητρα Παναγιωτοπούλου / Ενδυματολογία: Σοφία Κατσούρα
Παραγωγοί: Βασίλης Μαζωμένος, Πάνος Παπαδόπουλος
Συμπαραγωγός: Κωνσταντίνος Αλατάς
Μια παραγωγή των: Horme Pictures, Prosenghisi Film & Video,
ERT, Alatas films
Με την υποστήριξη: Εθνικό Κέντρο Οπτικοακουστικών Μέσων (EKOME)
